Кіріспе (2 сағат)

,9х6,4 3,5х3,5

жүктеу/скачать 5,62 Mb.

бет	16/27
Дата	03.11.2023
өлшемі	5,62 Mb.
	#121640

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 27

Байланысты:
Лекция

9,9х6,4

3,5х3,5
AХЕRA D06	6,9х5,3	3,0х3,0
AХЕRA D05	5,5х5,1	2,5х2,5
AХЕRA D04	4,5х3,6	2,0х2,0
AХЕRA LP	5,5х4,6	2,9х1,7

5.11-кесте. Caterpillar Inc. фирмасының жерасты істейтін тау-кен машиналары

Түрі	Конструктивтік	Негізгі өнімділік көрсеткіштері	Конструктивтік мөлшемдері
Өздік жүретін R1300 тиегіш машинасы		Шөміш көлемі 2,8 м³	Габариттік еңі – 2000 мм Габариттік биіктігі – 2000 мм Шөмішпен қоса ұзындығы – 8650 мм Жүксіз салмағы – 16,5 т
Өздік жүретін R1500 тиегіш машинасы		Шөміш көлемі 3,7 м³	Габариттік еңі – 2482 мм Габариттік биіктігі – 2300 мм Шөмішпен қоса ұзындығы – 9190 мм Жүксіз салмағы – 25,1 т
Өздік жүретін R1600 тиегіш машинасы		Шөміш көлемі 4,8 м³	Габариттік еңі – 2600 мм Габариттік биіктігі – 2400 мм Шөмішпен қоса ұзындығы – 9850 мм Жүксіз салмағы – 28,1 т
Өздік жүретін сериясы ІІ R1700 тиегіш машинасы		Шөміш көлемі 5,0 м³	Габариттік еңі – 2820 мм Габариттік биіктігі – 2630 мм Шөмішпен қоса ұзындығы – 10417 мм Жүксіз салмағы – 34,5 т
Өздік жүретін R2900 тиегіш машинасы		Шөміш көлемі 7,3 м³	Габариттік еңі – 3100 мм Габариттік биіктігі – 2888 мм Шөмішпен қоса ұзындығы – 10970 мм Жүксіз салмағы – 46,5 т
Рамасы топсалы-құрастырылған, сериясы ІІ AD40 өздік жүретін машинасы		Жүк салмағы 40 т	Габариттік еңі – 3000 мм Габариттік биіктігі – 2700 мм Габариттік ұзындығы – 10660 мм Жүксіз салмағы – 38,1 т

5.11-кесте жалғасы

Рамасы топсалы- құрастырылған, сериясы ІІ AЕ40 өздік жүретін машинасы	Көтеретін жүктің салмағы 40 т	Габариттік еңі – 3197 мм Габариттік биіктігі – 2700 мм Габариттік ұзындығы – 11266 мм Жүксіз салмағы – 41,8 т
Өздік жүріп төңкеретін қатты тіркемелі 69D машинасы	Көтеретін жүктің салмағы 38 т	Еңі – 3665 мм Жүк тиеу биіктігі – 3058 мм Ұзындығы – 8127 мм
Еріксіз төңкеріп өздік жүретін қатты тіркемелі 69D машинасы	Көтеретін жүктің салмағы 36,2 т	Еңі – 3665 мм Жүк тиеу биіктігі – 3160 мм Ұзындығы – 7830 мм
Өздік төңкеріп жүретін қатты тіркемелі 73D машинасы	Көтеретін жүктің салмағы 52,3 т	Еңі – 4200 мм Жүк тиеу биіктігі – 3399 мм Ұзындығы – 9262 мм

5.22-суретте, Польшаның BUMAR атты фирмасының LK-5 шақтылық жүк тиеу машинасы көрсетілген. Оның техникалық толық сипаттамасы 5.12-кестеде берілген.
а)

б)

5.22-сурет. LK5 шақтылық жүк тиеу машинасы: а) нақты көрінісі;

б) жұмыс істеу схемасы (бұрылысы)

5.12-кесте. LK5 шақтылық жүк тиеу машинасының техникалық сипаттамасы

Техникалық көрсеткіштер	Бірлік өлшемдері	Сандық мәндері
Электрқозғалтқыш: күші моменті суыту жүйесі	кВт Нм әдісі	273 1590 сулы
Электр жүйесі: кернеуі аккумуляторы	В В / Ач	24 2х12 / 155
Гидротрансформатор	түрі	бірсатылы
Берілістер саны Берілістерге сәйкес жылдамдықтар: 1-ші беріліс 2-ші беріліс 3-ші беріліс 4-ші беріліс	км/сағатына км/сағатына км/сағатына км/сағатына	4 5 9 15 24, бекітілген
Көпірлер: моделдері алдыңғы көпір артқы көпір шайқалу бұрышы	түрі бекітілу әдісі бекітілу әдісі градус	21D рамаға бекітіледі теңгергішке бекітіледі ±11
Дөңгелектер саны түрі		4 камерасіз
Тежеуіштер: неггізгі тежеуіш апатты тоқатушы тежеуіш	түрі түрі	екікнұсқалы, көпдискілі, гидравликалы көпдскілі, гидравликалы
Гидравликалық жүйесі: - жұмыс жүйесінің қысымы - бұру жүйесінің қысымы:	МПа МПа	21 25
Шөміш сыйымдылығы	м³	5,0-7,0
Жүк көтерім қаблеті	т	16
Өндірістік салмағы	т	40

6 тақырып (4 сағат)
Дәрістер жоспары:

6 Пайдалы кенорындарын ашық әдіспен қазып өндіру

Терминологиялық және тау-кен техникалық түсініктер. Ашық тау-кен жұмыстары деп – көмір немесе басқа да пайдалы кендерді өндіру үшін жербетінен атқарылатын өндірістік үдірістердің кешенін айтады. Карьер деп – шаруашылық тұрғыдан пайдалы кенорнын ашық әдіспен өндіретін тау-кен кәсіпорнын атайды, ал техникалық тұрғыдан бұл кенорнын өндіруге қажетті ашық тау-кен үңгілері жиынтығы. Көмір карьерлерін әдетте тілме (разрез) деп атайды. Карьермен өндіру үшін бөлінген кенорны немесе оның бөлігі карьерлік алап немесе тілме алабы деп аталады. Карьерлік алаптың ауданы әдетте 0,5 тен 3,4 мың га –ға тең.Тау-кен кәсіпорны орналасқан жербетінің бөлігі жер иелігі деп аталады (1 – сурет).

1 – сурет Жер иелігіндегі карьердің негізгі объектілерінің орналасу схемасы: 1 - карьерлік алаб; 2 – бос жыныстар үйіндісі; 3 – теміржол станциясы; 4 – әкімшілік – тұрмыстық корпус; 5 – байыту фабрикасы; 6 – жериелігінің шегі.

Карьер алаңының шекарасы болып карьердің жоғарғы және төменгі нұсқасымен өтетін бет есептеледі (2 – сурет). Жоғарғы нұсқа – карьер жағдауы сызығының жербетімен түйлісуі, ал төменгі нұсқа – карьер табанының тегіс бетімен түйлісуі, көбіне жазық болып келеді. Ашық қазу кезінде жазық қабатшаларға бөліп алады, оны жоғарыдан төмен жүргізеді жәнеде жоғарғы қабатша төменгісінен әрқашан алда болады. Сондықтан жұмыс жүргізу барысында карьер саты тәріздес қалыпқа келеді.
Саты тәріздес жұмыс беткейі бар және өз алдына жеке қазу, тиеу, тасымалдау құралдарымен өндірілетін карьердегі тау-кен жыныстары қабатының бір бөлігі кемер деп аталады. Кемердің үстінің жазық беті кемердің алаңы деп аталады. Кемер кемершелерге бөлінуі мүмкін, яғни жеке қазу құралдарымен бірақ жалпы тасымалдау құралдарымен жабдықталған.

2 – сурет Карьердің кемерінің элементтері: 1 және 2 кемердің төменгі және жоғарғы алаңы; 3 және 5 жоғарғы және төменгі жиегі; 4 – қиябеті; 6 – кенжар; 7 – карьер жағдауы.

Кемер жұмыстық және жұмыстан тыс деп бөлінеді.Жұмыстық кемерде бос жыныстар немесе пайдалы кендер қазылады. Кемердің төменгі (1) және жоғарғы (2) алаңшалары, қиябеті (3) және жиегі болады. Кемерді қазылған кеңістігі жағынан шектеп тұратын көлбеу жазықтық кемер қиябеті деп аталады. Кемер бетінің оның төменгі және жоғарғы алаңшаларымен қиылысу сызықтары жоғарғы (4) және төменгі (5) жиегі болып саналады.

Кемер биіктігі жұмыс қауіпсіздігі, тау-кен жыныстарының физика-техникалық қасиеттеріне және қазып-тиеу құралының өлшемдеріне қатысты қабылданады. Көпшілік карьерлерде кемер биіктігі 10–15 м, кейбір жағдайда ол 20-40 метрге дейін барады. Жұмыстық кемердің қиябет бұрышы әдетте 65⁰– 80⁰ -қа тең, ал жұмыстан тыс кемерлердікі 45⁰–60⁰-қа дейін. Жұмыстық кемерді биіктігі бойынша шектейтін горизонталь жазықтықтар жоғарғы және төменгі алаңша деп аталады. Тау-кен жыныстарын қазып өндіру үшін керекті жабдық (бұрғылау станоктары,эксковатор, тасымалдау құралдары және т.б) орналасқан алаңшаны жұмыстық алаңша деп атайды. Әдетте олардың ені 40–70 м. Кемер ені А═10–20 метрге тең енбелермен бірінен кейінбірі өндіріледі. Енбенің дүмі кенжар деп аталады (6). Енбенің ұзындығы бойынша өздігімен ұсату және тасымалдау құралдары бар бөлігін блок деп атайды.
Жербетінен карьердің табанына дейінгі кемердің жиектері мен алаңдарының жиынтығы – карьер жағдауы (7) деп аталады. Кемерде жұмыстық және жұмыстан тыс жағдау болады. Жоғарғы кемердің жоғарғы жиегі мен төменгі кемердің жиегін қосатын сызықпен горизонталь аралығы бұрышы жұмыстық немесе жұмыстан тыс жағдаудың қиябет бұрышы деп аталады.
Көлденең қимасы трапеция тәріздес және біршама ұзындығы бар ашық тау-кен үңгісі оржол деп аталады. Жербеті мен карьердің жұмысшы кемерін жалғастыратын көлбеу траншея күрделі оржол деп аталады. Кемердегі алғашқы жұмыс алаңын құруға арналған горизонтальды оржолды тілме оржол дейді.
Ашық қазу әдісімен табиғи жағдайда кездесетін әртүрлі қалыпта жататын қатты пайдалы кендерді қазып өндіреді. Ашық әдіспен игерілетін кенорындардың негізгі типі келесідей геометриялық белгілермен бөлінеді: кеншоғыры қалыңдығы мен құлау бұрышына байланысты.
Пайдалы кеншоғырларын топтастыру (жіктеу) олардың құлау бұрышына байланысты қалыңдығы бойынша жүргізіледі. Сонымен қатар жазық және көлбеу кенорындары тік, ал құлама және күртқұлама кенорындары жазықтық қалыңдығы бойынша жіктеледі (1 – кесте).

1 – кесте Пайдалы кеншоғырларын топтастыру

Кенорындары	Кеншоғырлары, м
Кенорындары	жазық және жайпақ	көлбеу және құлама
Өте жұқа қалыңдықты Жұқа қалыңдықты Орташа қалыңдықты Үлкен қалыңдықты	3 – 5 дейін 6 дан 10 – 20 дейін 20 дан 30 – 40 дейін 40 тан жоғары	15 – 25 25 тен 50 – 75 дейін 75 тен 100 дейін 150 ден жоғары

Құлау бұрышы бойынша: 10⁰ дейін – жазық және жайпақ, 10⁰ – 30⁰ – көлбеу, > 30⁰ – құлама.

Сонымен қатар шток тәрізді және сілемді кен денелері мен қатпар түріде кеншоғырлары болады.

жүктеу/скачать 5,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 27