Кіріспе зерттеу жұмысының өзектілігі

ДТ-2(ІV)-07 тобы

К. Леонгардтың тест-сұрақшасының нәтижелері бойынша топтың екеуінде де, ұқсас тенденциялар байқалды: екі топ білімгерлерінде де жеке тұлғаның қозулы, дистимді және үрейлі-күмәншіл тип деңгейі жоғары. Алғашында өткізілген диагностикалық әдістеме (Интернет және компьютерлік ойындардан тәуелділікті анықтауға арналған тест-сұрақшасы) мен К. Леонгардтың тест-сұрақшасының нәтижелері арасында айқын байқалатын байланыс бар. Бірінші өткізілген тест (Интернет және компьютерлік ойындардан тәуелділікті анықтауға арналған тест-сұрақшасы) нәтижесінің көрсеткіштері бойынша Интернетке тәуелділіктің жоғары деңгейін көрсеткен оқушыларға екінші өткізілген диагностикалық әдістемесінде (К. Леонгардтың тест-сұрақшасы) жеке тұлға типтерінің ішінде — қозулы, дистимді, үрейлі-күмәншіл типтер тән екені анықталды. Бұл зерттеу жұмысының теориялық бөлімінде Интернетке тәуелді тұлға бойында кездесетін ерекшеліктердің жеке тұлғаның қозулы, дистимді, үрейлі-күмәншіл типтері немесе сәйкес екендігінің дәлелі болып табылады. Жеке тұлғаның бұл үш типіне (қозулы, дистимді, үрейлі-күмәншіл типтер) – көп үндемеу, адамдармен қарым-қатынасқа аз түседі, олар ұжыммен тіл табыса алмайды. Шын мәнінде де, Интернет-тәуелділігіне шалдыққан адамдарға мұндай ерекшеліктер тән. Интернетке тәуелді адамдар көп жағдайда депрессиялық күйді басынан кешіреді.

Салыстырмалы түрде сурет бойынша келесі суреттерде берілген (3-4-5-6-7-8-9-10 суреттер).

Сауанаманың нәтижесі бойынша жауап бергендердің жартысына жуығы өте аз ойнайды ( айына бір рет ойнайды ) және тек қана 6%-ға жуығы күн сайын бос уақытын компьютердің алдында өткізеді екен.Көптеген ойыншылар (81,1%) ойынға 1 сағат уақытын жұмсайды екен. Осыған ұқсас мәліметтер тағы да басқа аторлардың зерттеулерінде де алынған. « Құмарпаз» ойыншылардың пайызы 10 - 14-тен жоғары.Ұл балалар қыздарға қарағанда компьютерлік ойындарды жиі ойнайды: ойынның жиілігі мен ұзақтығы жасы келе және ойыншының білім деңгейінің жоғарылауына байланысты төмендейді.

ҚОРЫТЫНДЫ

Зерттеу жұмысын қорытындылайтын болсақ, адамның өзіндік агрессиялы күйлерін реттеп, бақылау жасау арқылы ол, көптеген жетістіктерге жетуі даусыз. Балаларға неғұрлым көбірек психологиялық көмек көрсетіп, ойындар ұйымдастыру арқылы, олардың сеніміне кіріп, кері әсерден жеңілдетуге көп мүмкіншілік жасауға болады.

1. 
   Компьютерлік жүйелердің негативті ақпараттық әсерін нейтрализациялау жолдары ойластырылу керек. Бұл процесстер тәуелділікке ұшыраған адамның ең жақын адамдары ерекше орын алады.
   
2. 
   Тәуелділікті босатып, емдеудің негізгі принципі – орнын басу. Сондықтанда тәуелділікті жеңу адамның өзіндік санасының жаңа жүйесін құру арқылы жүзеге асырылады. Мұнда адам жақындардың көмегі маңызды болып табылатын қоршаған орта әлемімен жаңадан өзара әрекеттестік жасауды үйренеді.
   
3. 
   Ата-ана жасөспірімге интернет арқылы қарым-қатынас жасаудың қауіпсіздік ережелерін үйрету керек: әсіресе чаттар мен хабарландыруларда жеке бас туралы ақпарат бермеу (аты-жөні, мекен-жайы, мектептің нөмірі немесе мекен-жайы, ата-ананың жұмыс орны немесе олардың жұмыс телефоны), Интернет арқылы сенімсіз танысулар жасамау және т.б.
   
4. 
   Компьютермен қарым-қатынас жасаудың мәдениетін қалыптастыру керек. Ал бұл үшін үйде мұндай техника пайда болған бірінші күннен бастап кәмелетке толмағанға «жаңа достың» барлық мүмкіндіктерін көрсету керек: оның көмегімен интеллектуалды даму қажетті және айдалы ақпаратты алу, оқумен айналысу және т.б. қызықты болып табылады. Жасөспірімнің Интернеттегі жұмысын басқаруды жүзеге асырушы адамға оған электрондық почта бойынша жіберілген қауіпті немесе жеке басқа қол сұғатын хаттарға жауап беруге болмайтынын және өзін дискомфортты сезетін чаттармен веб-сайттардан көп ұзамай шығып кету керектігі туралы түсіндіру керек.
   
5. 
   Интернет тәуелділікпен күрес жүргізудің эффективті әдісі бұл түрлі басқарушы бағдарламаларды пайдалану әдісі болып табылады. «Ойынды басқару» программасы, мысалы: оқуды ойын қызметінен айыра алады: егер бала компьютер алдында сабақ оқыса, ол өшірілмейді, ал егер берілген уақыттан артық Интернетте отырып қойса, монитор өздігінен өшіп қалады. «Naomi-2.7» программмасы Интернеттен жүктелетін ақпаратты басқару жолымен жеткіншектер мен жасөспірімдер үшін жарамайтын ресурстарды шектеуге көмектеседі. Осындай жолмен ол порносайттарға және зорлық сценалары, азарттық ойындарға кіруге тыйым салады.
   

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. 
   Назарбаев Н. «Еліміздің болашақта гүлденуі бүгіннен басталады», Егемен Қазақстан, 11 қазан, 2011ж.
   
2. 
   Выгодский Л.С. «Педагогическая психология». - М., 1997.
   
3. 
   Рубинштейн С.Л. Принципы и пути развития психологии. М., Изд-во АН СССР, 1959. - 354 с.
   
4. 
   Власова Е.В. Речевая агрессия в печатных СМИ: На материале немецко- и русскоязычных газет 30-х и 90-х гг. XX века: Дис. ... канд. филол. наук. - Саратов, 2005. - 219 c.
   
5. 
   Певзнер М. С. Дети-олигофрены. М., 1959
   
6. 
   Фрейд, 3., Введение в психоанализ. Лекции, М., 1991.
   
7. 
   Аронфрид Дж., Доллард ДЖ., Контролирование социализации с помощью определенного подкрепления // Пер. с англ. №-Ц-25217. - М., 1974.
   
8. 
   Берковиц Л. Агрессия. Причины, последствия и контроль. - СПб.: Прайм-Еврознак, 2001. - 510 с.
   
9. 
   Бандура А. Уолтерс Р. Подростковая агрессия. - М., 1999. – 512с
   
10. 
    Зильман, Г.И. Управляемость судна: Учебное пособие. / Г.И. Зильман, А.Д. Красницкий Л.: ЛКИ, 1986. - 88 с.
    
11. 
    Лоренц К. Агрессия (так называемое зло). - М.: Просвещение, 1994. – 269c.
    
12. 
    Фромм Э. Анатомия человеческой деструктивности. - М.: Республика, 1994. - 447 с.
    
13. 
    Юнг К.Г. Проблемы души нашего времени. – М.: Прогресс; Универс, 1996. – 336 с.
    
14. 
    Ревзин И.И., Розенцвейг В.Ю. Основы общего и машинного перевода. М., "Высшая школа", 1964.
    
15. 
    Уотсон Дж. Поведение как предмет психологии (бихевиоризм и необихевиоризм) // Хрестоматия по истории психологии / Под. ред. П. Я. Гальперина, А. Н. Ждан. – М.: Изд-во МГУ, 1980. – С. 34-44.
    
16. 
    Ениколопов С.Н., Цибульский Н.П. Психометрический анализ русскоязычной версии опросника диагностики агрессии А.Басса и М.Перри. Психологический журнал, 2007, 28(1), 115–124.
    
17. 
    Берковиц Л. Агрессия. Причины, последствия и контроль. - СПб.: Прайм-Еврознак, 2001. - 510 с.
    
18. 
    Роджерс К. Клиенто-центрированная терапия. М.: Рефл-бук, К.: Ваклер, 1997. 320 с.
    
19. 
    Франкл В. Психотерапия на практике / Пер. с нем. — СПб.: Речь, 2001.- 256 с.
    
20. 
    Брушлинский А.В., Ф.Берлз О критериях субъекта // Психология индивидуального и группового субъекта / Под ред. А.В. Брушлинского М., 2002. Гл. С. 9-34.
    
21. 
    Роджерс К. Клиенто-центрированная терапия. М.: Рефл-бук, К.: Ваклер, 1997. 320 с.
    
22. 
    Бютнер,К.Житьсарессивными детьми/К.Бютнер.–М.:Педагогика,1991.-287с.
    
23. 
    Берковиц Л. А.Басса., Агрессия: причины, последствия, контроль. СПб.: НЕ в А, 2002. – С. 248.
    
24. 
    Левитов Н.Д. Психическое состояние беспокойства, трево­ги //Вопросы психологии. - 1969. - № 1.
    
25. 
    Габдреева Г.Ш., Бреслев Г.М., Формирование способности к самоуправлению психическими состояниями у студентов с высоким уровнем тревожности: Автореф. дис. канд. психол. наук. - М., 1991.
    
26. 
    Румянцева Т.Т. Понятие об агрессивности в современной и зарубежной психологии // Вопросы психологии. - 1991. - №1. - С.81.
    
27. 
    Реан А.А. Агрессия и агрессивность личности. - СПб, 1995.
    
28. 
    Ганнушкин П. Б. Клиника психопатий. — М.: Север, 1933.
    
29. 
    Кречмер Э. Строение тела и характер. Пер. с нем. — М.: Педагогика-Пресс, 1995.
    
30. 
    Ақанов А.А., Жылқыайдарова А.Ж. «Мектептердегі нашақорлықтың алғашқы профилактикасының проблемалары», Валеология және дене тәрбиесі, спорт. №2, 2004.
    
31. 
    Фромм Э. Анатомия человеческой деструктивности. - М.: Республика, 1994. - 447 с.
    
32. 
    К.Лионгард. Агрессия и насилие как элементы социальной реальности // СоцИс. - 2002. - № 5. - C.23-25.
    
33. 
    Личко А.Е. Проявление агрессивности и враждебности в межличностном взаимодействии (На примере студенческой молодежи): Дис. ... канд. психол. наук - СПб., 2004. - 161 c.
    
34. 
    Пиров Г.Д. Агрессивность при депрессивных расстройствах: Дис. ... канд. психол. наук. - М., 2005. - 152 c.
    
35. 
    Хатауэй С.О. Психологическая профилактика агрессивного поведения школьников-подростков: Дис. ... канд. психол. наук. - Тверь, 2003. - 202 c.
    
36. 
    Кисловская В.Д. Диагностика и коррекция агрессивного поведения у детей дошкольного возраста (На сравн. материале исслед. детей, воспитывающихся в дет. доме и в семье): Дис. ... канд. психол. наук. - М., 1995. - 165 c.
    
37. 
    Кречмер Э. Внутренний ценностный конфликт как фактор агрессивного поведения в юношеском возрасте: Дис. ... канд. психол. наук. - М., 2005. - 220 c.
    
38. 
    Безум А. Агрессия. Причины, последствия и контроль. - СПб.: Прайм-Еврознак, 2001. - 510 с.
    
39. 
    Астанов В.М. Агрессивность при депрессивных расстройствах: Дис. ... канд. психол. наук. - М., 2005. - 152 c.
    
40. 
    Бек А. Влияние экспозиции социальной агрессии на агрессивность младшего школьника: Дис. ... канд. психол. наук. - СПб., 2003. - 149 c.
    
41. 
    Розенцвейг С. Поведенческие проявления агрессивности в подростковом возрасте и возможности их преодоления: Дис. ... канд. психол. наук. - Ставрополь, 2004. - 178 c.
    
42. 
    Бандура А. Уолтерс Р. Подростковая агрессия. - М., 1999. – 512с
    
43. 
    Ениколопов С.Н. Понятие агрессии в современной психологии // Прикладная психология. - 2001. - № 1. - С. 60-71.
    
44. 
    Юнг К.Г. Проблемы души нашего времени. – М.: Прогресс; Универс, 1996. – 336 с.
    
45. 
    Зильмон Д. Психологические условия возникновения и коррекции агрессивного поведения подростков: Дис. ... канд. психол. наук. - М., 2002. - 149 c.
    
46. 
    Фромм Э. Анатомия человеческой деструктивности. - М.: Республика, 1994. - 447 с.
    
47. 
    Соловьева С.Л. Юнг К. Агрессивность как свойство личности в норме и патологии: Дис. ... д-ра психол. наук. - СПб., 1996. - 600 c
    
48. 
    Хлыстова Н.М. Левитов Н.Д., Социально-психологическая причинность агрессивности личности: Дис. ... канд. психол. наук. - Новосибирск, 2003. - 171 c.
    
49. 
    Реан А.А. Изучение агрессивности личности // Реан А.А. Психология изучения личности. - СПб., 1999. - С. 216-251.
    
50. 
    Чижова С.Ю., Калинина О.В. Ганнушкин П.Б., Детская агрессивность. - Ярославль: Академия развития, 2001.
    
51. 
    Петров В.Г., Петрожевский Л.И., Психологические особенности агрессивного поведения и пути его коррекции: Дис. ... канд. психол. наук. - Иркутск, 1999. - 195 c.
    
52. 
    Маришук В.Л. Дифференциально-психологические аспекты ауто- и гетероагрессивности в подростково-юношеском возрасте и в период ранней взрослости: Дис. ... канд. психол. наук. - СПб., 2006. - 154 c
    
53. 
    Дубровина И.В. Метаиндивидуальное проявление агрессивности у военнослужащих (На материале исследования курсантов военного института МВД): Дис. ... канд. психол. наук. - Пермь, 2004. - 144 c.
    
54. 
    Овчарова Р.В., Агрессия при расстройствах личности и перверсиях/Пер. с англ. А.Ф. Ускова— М.: Независимая фирма «Класс», 2001. —368с.
    
55. 
    Психоаналитические концепции агрессивности: Тексты; в 2 кн.Сост. и научн. Редактор Е.А.Климов, Ижевск: Издательский дом «Удмурский Университет», 2004г.- 345с.- 2-я книга
    
56. 
    Краун М., Монина Г.Б. Тренинг эффективного взаимодействия с детьми. - СПб.: Речь, 2003. - 190 с.
    
57. 
    Спивакопская А.С. Психофизиологические и психологические особенности несовершеннолетних преступников с разным типом агрессивного поведения: Дис. ... канд. психол. наук. - Ростов н/Д, 2002. - 158 c.
    
58. 
    Фрейд, А., Введение в психоанализ. Лекции, М., 1991.
    
59. 
    Эмоциональные нарушения в детском возрасте и их коррекция / В.В.Лебединский, О.С.Никольский, Е.Р.Баенская, М.М.Адлер. Практика и теория индивидуальной психологии. - М., 1995. 36 с.
    
60. 
    Ярмоленко Г.П. Эриксон Э., Проявление агрессивности и враждебности в межличностном взаимодействии (На примере студенческой молодежи): Дис. ... канд. психол. наук - СПб., 2004. - 161 c
    
61. 
    Власова Е.В., Бодура А., Речевая агрессия в печатных СМИ: На материале немецко- и русскоязычных газет 30-х и 90-х гг. XX века: Дис. ... канд. филол. наук. - Саратов, 2005. - 219 c.
    
62. 
    Запорожец А.В. «Особенности агрессивного поведения.» - М., 1991.
    
63. 
    Сафуанов Ф.С., Славин Л.С.,Комплексная судебная психолого-психиатрическая экспертиза обвиняемых в криминально-агрессивных действиях (Психологический аспект): Дис. ... д-ра психол. наук. - М., 2001. - 362 c.
    
64. 
    Чижова С.Ю., Калинина О.В., Левин К.,Детская агрессивность. - Ярославль: Академия развития, 2001.
    
65. 
    Хлыстова Н.М., Гросс К., Социально-психологическая причинность агрессивности личности: Дис. ... канд. психол. наук. - Новосибирск, 2003. - 171 c.
    
66. 
    . Хюстман Р., Хетфильд Дж. Фактор справедливости или... - М., 1992.
    
67. 
    . Цапкин В.Н. Единство и многообразие психотерапевтического опыта // Психологическое консультирование и психотерапия. Хрестоматия - т. 1. Теория и методология. - М., 1999. 29 с.
    
68. 
    . Н.Л.Кряжева. Развитие эмоционального мира детей., - М. 1996.
    
69. 
    . М.И.Чистякова Психогимнастика - М., Просвещение, 1990. - 128 с.
    
70. 
    . Эмоциональные нарушения в детском возрасте и их коррекция / В.В.Лебединский, О.С.Никольский, Е.Р.Баенская, М.М.Адлер. Практика и теория индивидуальной психологии. - М., 1995. 36 с.
    
71. 
    . Бекмуратова.Г.Т. Мінез-қүлқында ауытқушылықтары бар балалардың ерекшеліктері психологиялық тұрғыда зерттеу. Этнопсихология және этнопедагогика,конференциядағы материалдар тезисі. -А.2005 ж.
    
72. 
    . Берон Р., Ричардсон Д. Агрессия - Спб., 1997.
    
73. 
    . Божович Л.И. Личность и её формирование в детском возрасте - М., 1868.- 112 с.
    
74. 
    . Божович Л.И. О вреде физических наказаний (беседа). // Божович Л.И. Проблемы формирования личности. Избранные психологические труды. -М-Воронеж, 1995.
    
75. 
    . Бреслав Г.М. Эмоциональные особенности формирования личности. - М., - 1875.
    
76. 
    Булянов М.И. «Ребёнок из неблагополучной семьи.» - М., 1988.
    
77. 
    Бурменская Г.В., Карабанова О.А., Лидерс А.Г. «Возрастно-психологическое консультирование.» - М., 1990. - 136 с.
    
78. 
    Буянов М.И. «Беседы о детской психиатрии.» - М., 1992. - 255 с.
    
79. 
    Дубацкая О.Б. (Павлодар) «Коррекция как метод психического развития детей», Шоқан тағылымы-9 конференциядағы материалдар тезисі. 2004ж. Көкшетау.
    
80. 
    «Возрастная и педагогическая психология». / Под ред. А.В. Перовского. - М., 1979.-288 с.
    
81. 
    «Вопросы изучения и воспитания личности» — т. 1 - Л., 1926. - 111с.
    
82. 
    Гарбузов В. И. «Практическая психотерапия.»- СПб., 1994. - 196 с.
    
83. 
    Гиппенрейтер Ю.Б. «Общаться с ребенком. Как?» - М., 1995. - 239 с.
    
84. 
    Дильтей В. «Описательная психология.» - Спб., 1996. - 314 с.
    
85. 
    Ениколопов С.Н. «Некоторые результаты исследования агрессии» // Личность преступника как объект психологического исследования. – Под ред. А.В.Петрова - М.: Из-во Наука, - 1979. - с. 21 - 46.
    
86. 
    Завражец С.А. «Агрессивные фантазии в детском и подростковом возрасте» // Вопросы психологии. - 1993. - №5, С. 8 - 16.
    
87. 
    К.А.Абулханова «О субъекте психической деятельности» 1973г.
    
88. 
    Залужный А.С. «Детский коллектив и методы его изучения.» - М - Л., - 1937.- 144 с.
    
89. 
    Запорожец А.В. «Особенности психологии детей раннего и школьного возраста.» - М., 1985.
    
90. 
    Захаров А.И. «Как предупредить отклонения в поведении ребенка.» - М., 1980.-128 с.
    
91. 
    Изард К.Е. «Эмоции человека.» - М., 1980. - 290 с.
    
92. 
    Каган В.Е. «Психология и психотерапия: гуманизация и интеграция // психология с человеческим лицом: гуманистическая перспектива в постсоветской психологии» // под ред. Леонтьева Д.А. Щур В. Г. - М., Смысл. 1997.
    
93. 
    Каган М.С. «Мир общения. Проблема межсубъективных отношений.» - М, Политиздат, 1988. - С. 335.
    
94. 
    Ковалёв В.В. «Семиотика и диагностика психических заболеваний у детей и подростков.» - М., 1985.
    
95. 
    Коттлер Дж., Браун Р., «Психотерапевтическое консультирование.» - С - П., 2001.-34 с.
    
96. 
    Лалаянц И. «Энергия агрессии» // Семья и школа 1995. - №6. 3 - 9 с.
    
97. 
    Лебединский В.В. «Эмоциональные нарушения.» - М., 1990.
    
98. 
    Левитов Н.Д. «Психиатрический состав агрессии» // Вопросы психологии . 1972. - №6.
    
99. 
    Левитов Н.Д. «психическое состояние агрессии» //Вопросы психологии 1967.- №6.
    
100. 
     Лисина М.И. «проблемы онтогенеза общения.» - М, 1986. - 145 с.
     
101. 
     Массен П., Конджер Дж., Каган Дж., Хьюстон А. «Развитие личности ребёнка.» - М., 1987.
     
102. 
     Ағыбаев А. «Жасөспірімдер қылмысына не себеп?». Заң, №5, 2004.
     
103. 
     Аманқұлова Р.К. «Жасөспірімдердің темекі тартуының алдын алу», Валеология және дене тәрбиесі, спорт. №1-2, 2005.
     
104. 
     Алпысбаева Г. «Есіктен енді есірткі», Оңтүстік Қазақстан газеті, №74,26 маусым, 2001.
     
105. 
     Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья және неке. Аламты. 1973.
     
106. 
     Атемова Қ. «Қазақ отбасындағы тәрбие үрдісі», Қазақстан мектебі, №1,2006.
     
107. 
     Ахметжанова Н. «Мінез-құлқы қиын балалар», Ұлағат, 2001ж. №1.
     
108. 
     Ахметжанова Н. «Қиын балалар қиғылығының қыры»,Ұлағат,№2, 2000.
     
109. 
     Аяғанова Б., Тәжин А. Социология негіздері , Алматы: Ана тілі.
     
110. 
     Әбиев Ж.Ә., Бабаев С.Б., Құдиярова А.М. Педагогика: Оқу құралы. – Алматы: Дарын, - 2004.
     
111. 
     Әбенбаев С.Ш. Тәрбие теориясы мен әдістемесі : Оқу құралы, - Алматы: Дарын. 2004. 452б.
     
112. 
     Бикенов К.Ү., Жаназарова З.Ж., Нұрбекова Ж.А. Отбасымен әлеуметтік жұмыс: Оқу құралы.- Алматы.- 2003.
     
113. 
     Байтабанова А. «Сынып жетекшінің қиын оқушымен жұмысы», Сынып жетекшісі, №4, 2004.
     
114. 
     Батталханов Е. ««Қиын» оқушылармен жұмыс ерекшелігі», тәрбие құралы, №4, 2003.
     
115. 
     Байшуақова М. « Ата-аналармен жұмыс », №3/2005.
     
116. 
     Белинский В.Г. ,,О воспитаний детей,,.
     
117. 
     Бейсебаева С.Б. « Жастардың девиатттық мінез – құлқының дамуына әсер ететін факторлар ». Весник КазНУ Серия юридическая. № 3 2003.
     
118. 
     Бейімбет Қ.Ж. Ұрпақ тәрбиелеу ұлағатты іс. Алматы. 2005.
     
119. 
     Василькова В.А., ВасильковаВ.В. Социальная педагогика.М.:200
     
120. 
     Галагузова М.А. ,,Социальная педагогика,, .Курс лекций. М. 2000г.
     
121. 
     Грачев Л.К. Программа социальной работы с семьями, имеющими детей‑инвалидов.‑М,1992.
     
122. 
     Гребенников И.В. Основы семейных жизни. М., Просвещение, 1991.
     
123. 
     А.И.Кочетов, Н.Н. Верцинская , Работа с трудными детьми. М, 1986.
     
124. 
     Қайырова.Ж, «Ауытқушы мінез-құлықтың шығу себептері мен фокторлары», Қазақстан мектебі, №1.2006.
     
125. 
     Керимов Я.К., Трофинов В.В. Трудный подросток А., 1989.
     
126. 
     Керимов Л.К. Қиын оқушылар және оларды қайта тәрбиелеу мәселелерi А., 1991.
     
127. 
     Қалаубек С. «Қиын балаларға көмек», Ұлағат, №5, 2004.
     
128. 
     Қазымбетова Д.К. « Жастардың жат қылықтарының профилактикасы мен күресу жолдары » ҚазҰУ хабаршы, Психология және социология сериясы. №1 .2004.
     
129. 
     Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Алматы. 1998.
     
130. 
     Қоянбаев Ж.Б. Семья және балалар мен жеткіншектер тәрбиесі. Алматы: Рауан, 1990.
     
131. 
     «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заң, Әдістемелік құрал: ОҚО әкімдігі, Жастар ісі және ішкі саясат департаменті.
     
132. 
     ҚР «Неке және отбасы туралы заңы», 1998. 17 желтоқсан.
     
133. 
     ҚР «Білім туралы заңы», 1999. 7 маусым.
     
134. 
     ҚР Президентінің қазақ халқына жолдауы, 2006. 1 наурыз.
     
135. 
     ҚР Парламентінің жаршысы. 2002.№16.
     
136. 
     Жарықбаев Қ., Қалиев С., Қазақ тәлім-тәрбиесі: Оқу құралы. –Алматы: Санат. 1995. – 352б.
     
137. 
     «Жастар арасындағы маскүнемдік, нашақорлық және токсикомания зардаптары», Денсаулық, №4,2004.
     
138. 
     Жумабаев Қ. ,,Қиын,, оқушыларды мектеп жағдайында тәрбиелеу мәселелерi. А., 1974.
     
139. 
     Дети с отключениями в развитий. М., 1988.
     
140. 
     Личко А.Е. ,,Подростковая психатрия,,. Ленинград, 1983.
     
141. 
     Мадин И.Б., Керимов Л.К. ,,Қиын оқушыларды тәрбиелеу мәселелерi,,. 1974.
     
142. 
     Мудрик В.А. Социальная педагогика. М.:2000
     
143. 
     Мұсырманов А. «Ата-ана және мектеп ынтымақтастығы», Қазақстан мектебі, №11, 2004.
     
144. 
     Мырзабаева.Б, Оразымбетова.А, Жайлаубекова.С. «Әлеуметтік педагогтың ауыл мектебіне арналған жұмыс жоспары», Ауыл мектебі №2,2003
     
145. 
     Назарбаев Н. «Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы», Егемен Қазақстан, 11 қазан, 1997.
     
146. 
     Назарбаев Н. «Еліміздің болашақта гүлденуі бүгіннен басталады», Егемен Қазақстан, 11 қазан, 1997.
     
147. 
     Нұралиев Р. «Философиялық сөздік». Алматы: Қаз.энциклопедиясы бас редакциясы, 1996.
     
148. 
     Макаренко А.С. ,,Ұстаздық дастан,,. 1986.
     
149. 
     Макаренко А.С. ,,Ата-аналар,, кітабы. 1988.
     
150. 
     Рамазанова П. ««Қиын» балалардың тағдыры қинап тұр», Шымкент келбеті, 3 желтоқсан, 2004.
     
151. 
     Сағымбекова А. ««Қиын бала» мәселесі әлі де қиын», Тәрбие құралы, №3, 2004.
     
152. 
     Сухомлинскиий В.А. «Балаға жүрек жылуы». Минск, 1981.
     
153. 
     Степанов В.Г. Психология трудных школников. М., Академия, 1996.