КітлихлиАсъі Жүсіпбек Аймауытов
жүктеу/скачать 4,36 Mb. Pdf көрінісі
|
100 Жүсіпбек Аймауытов Салмайын отқа, Ш екетай! А йтпайын енді, көкетай! Тарылмаш ы, Ж анкейім! Ш е р н и я з (солгын қуанып). Тарылмай енді, кай тей іа Ж ә м и л ә (аячап, жубатып). Қоя кой енді, Ш екешім! Киімі түскір кұрысы н! Ш е р н и я з . Қоймағанда не дейін... Ж ә м и л ә. А йтканы на көнгйін, Сен өлген жерде өлейін, Қабағы ңды көтерші... (Шернияз қабаеын көтереді. Аздан соң)- Партнойға барып келейін. Ш е р н и я з . Бара ғой. (Жәмилә кетеді.) Әлде м ш ің мандайымнын соры бар, Ә лде бүкіл әйелдердің ойы тар. Ә лде өзім жан жакпайтын казымыр, Қам көнілім кашан м зп н толығар?! Әйел деп зор үміт күткш киялшы, Бүйте берсе, мол кайғы ға жолығар... Қой, кағазды жазбай болмас. (Папкадагы көп қагаздарды алады). Ел хабарлары: (Бір-бірлеп сөз бастарын қарап шыгады). М үғалім нін мүны, Боранбайдын ылаңы. Сүзек кернгді. Е сеп бермсді. А ксакалды н бүйрығы. Ұры ларды н кимылы. Баксы ны н емі. М олданың жемі. Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама' А ш тарды ң жайы. lÈ J М үктаж ш өкірт. ІГ Паракорлар. Бүған не ылаж? Талан-тараж . Талан-тараж ... Талан-тараж ... (Санын бір согып, қагаздарды қойып, ойга кетеді) Ой, кер заман, кер заман! Талан-тараж қан ж ылау. Қ абак қату, каңсы рау. А зам аты ж абы лу, М алы күнде сабы лу. Ұ лы п жатыр үлы жүз, Қы рғы н тауы п аш тықтан. Ел еңіреп егілу, Ел іргесі сөгіл у. Кіш і жүзі түнш ы ғып, Елін әскер жеміру. Орта жүзі ойсырап, Сүм Калш актан езілу. «С орлатам » деп казақты , Қ азакты ң бар көз қарақты А зам аты н кырам деп, А там ан Ринов ж елігу. Кеш е бір ту ған ж арык күн, Көріне түсіп ш егіну. Бү не деген кеп болды! Қанды соғы с іш інде. Қанды найза үстінде, Қарусыз, кам сы з қайран ел 102 Жүсіпбек Аймауытов Қан ж ылаған піш інде. Қаскы р тигеи қойдай боп, Қырғы н тауып калар ма?! (Маңдайын тіреніп, аз отырып). Казак-орыс мүлде дәуірлеп алды, Қ азак мал-ж анға ие болудан калды. Г азет жазып кенглткен боп біз журміз, Еңбек зая, есеп тесең бүл қалды. Ж акын жерден елге тиер пайдан жок, А лы стағы күр сөзіннгн не там ды ?! Бірак ейде түра алмайсын, ел - толкын, Түсіп кетсен, ағы загы н бір жойкын. Қарсы түрсан, жаншып, жиекке атады. Қандай алып толқы нға бой бермейтін?.. (Қ агаздарды тагы үстайды). (Алшагыр кіреді). Елдш келесіз бе? А л ш a ғ ы р. Елден келем. Ш е р н и я з . Ж алғы зсыз ба? А л ш a ғ ы р. Ж алғы з емен... Ж іберген хаты нды алып, Д ағдарып кеп отырмыз күр сандалып, А ксакал да кеп отыр баласымен Бір жолыктыр д е га і соң күштарланып, Өзіннен Ш окан деген бір үл туып, Қуаньш іты болып ек жүрек жары... Ш е р н и я з . А ғатай! Бү не сүмдык! Бәрің бірдей... Ш ұбырып түгеліңмен кел дсгендей... «Апарып тастандар» дегенім қайда?.. Күдай-ау! Қы рсы к болды мынау мендей?! А л ш a F ы р. Ш ырағым! Ол айтқаның оңай ма екен, Кереку-Баян кітап ханасы “ Р у х н а м а ' Б ф ^ д ің ж алғыз қы зы н әлпеш теген... Х а ты ң а нана алмай д а, коя алмай да, Д есті жұрт ж олы ғуды колайлы екш. Ш е р н и я з . Б әрің кеп ж олы ғаты н нг жұмыс бар? М ш і ж өнге салаты н қандай күш бар? А лдым катын, тастады м , онда ж үртты ң Ж ұм ы сы ң не болғандай сонша құш тар? А л ш a ғ ы р. Ш ы рағы м , тары лм аш ы, балаға үксап! (Мүңайып). А м ан көріп оты р ем көңілім босап... С аскан соң бізде кайбір мол ақыл бар. Бар тапкан ақы лым ы з болды осы -ак. М ал беріп, сүйіп алған ж арың еді, Біреудің ж алғыз қы зы , аруы еді, Сол Рауш анды калайш а ж ылатарм ы з? М інезі ауы л үйге ж ағып еді. Кәрі ә к е сін неменемаі ж үбатармыз? Бар м алын саған арнап ж албаңдаған, Тіле/кор, бір бейшара кәріп еді. Ш е р н и я з . А ғатай ! С іздін кимай келгеніңіз, Сол ш алдың азы н-аулақ қарасы ғой. Кім өліп, кім нщ малын, кім малданад. Ол үм іт соқы рлы қтың сазасы ғсй. А л ш a ғ ы р. М алы күрсы н! М алы н мен не кы л ай ы н ? Ж ас б өб егім Ш оканды кайты п кияйы н? Ш е р н и я з (ойланып). Баланы алып кала мы н. А л ш a ғ ы р. Іштен ш ы ққан жас Ш оканды , Қалай алып каласы ң ? Ем ш ектегі балапанды, Қалай адам қ ы ласы ң?! Жүсіпбек Аймауытов Ш е р н и я з . Өзім-ак асыраймын. А л ш a ғ ы р. Ж а с т ы к п а » ! айтатын шыгар- сы н, Ж ас бала асы рау киын болар... Япы р-ай, енді кынж ыларсыи,.. Айтпасам, ойда түйін болар. Қ азакта екі каты н алған К ісі көп кой ойлап тұрсан, Бетген кайтсан катуланған... Рауш анға да көніл бұрсан... Ж аз болғанда елге келсен... Ж ана әйелін ж аныңда боп, Қ ы с калада тұра берсен... Ш е р н и я з . А йтпаңыз оны, ағатай! Екі катын алмаймын, Басы м ды д ауға с алмаймын. А л ш a ғ ы р. Ж етім д егш жаннын көз ж асы- на калғанда Онды емес деп ел де аңыз кылады. Бұ бір киын жүмыс болды ж алғанда, Өзін біл ® д і... б ізд ® нг акыл ш ығады? Ш е р н и я з . М а іін акылым сол, Баласы н мүнда әкеп беріп, Өзін алып кайтыныз. А л ш a ғ ы р. Береме оны, қалай тартып алайык? Ш е р н и я з . Ендеш е мүнда жіберініз. А л ш a ғ ы р. Ж іберейік, кайта өзд і-өзің кінәлас, Зарлатуға дәтім із біздін шыдамас. О басы нда сүйіп алған да өзіксін, Ө зін ж ылат, бізге, жаным үнамас. Ш е р н и я з . Ж іберініз, шдеше. У Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама” _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ^ А л ш a ғ ы р. Қ иы н ж ұмыс... Кұдай кылды , қайтейік? (Кетеді). Р э з и я (кіреді). Бұлар кім? Ш е р н и я з . Б ізд ің елдікі. Р ә з и я. Үйлерщ із аман ба екен? Ш е р н и я з . Аман. Р ә з и я. Т ө м ағ қарап оты рғанға. Бірдеме болды ма десем ... Ш е р н и я з. Ар ж ағьш да бір каты н келсе, кіргіз, Р ә з и я. К ім нщ қаты н ы ? Ш е р н и я з . М енщ каты ны м . Р ә з и я. К өтек... ш ын ба?! Ш е р н и я з . Бар енді. Р ә з и я (кетіп барады). С ы ғы р ш үнак-ай! Е нді қай ж аққа барайы н? (Шерниязга таң- дана қарап шыгады). Р а у ш а н (қарсы жолыгып есікте турып). Сен к ім сің?, Р ә з и я. Кім керек? Р а у ш а н . О сы үйдің иесі керек! Р ә з и я. Н оғай ма? Р а у ш а я Т ә й т ары! Сда де м азақ кы лды ң ба? (Кіреді. Шерниязга қарап, аз турады. Шерни яз турып орындықты нусқайды. Раушан оты рады.) Ш е р н и я з . (Рәзияга). Бара бер. (Раушангга ақырын). С әлем ет пе? Р а у ш а н . (Ернін қыбырлатады). (Тым-ты- рыс). Ш е р н и я з . (Баласына қарап). Бере түршы. (Раушан таңдана қарап. береді). Қ үлы ны м ! (Бауырына қысып, иіскейді). Жусіпбек Аймауытов Р а у ш а н (курсініп). Қ үлы ны н екенін жаң б іл дің бе?! Ш е р н и я з . Күйдірмеші. Р а у ш а н (муңайып). M a күймей жүрмін бе? Не жазығым бар еді? Ш е р н и я з . Ж азы ғы н жок, бірак... (Қасына отырады). Р а у ш а н (сөзін бөліп). Ты м болмаса өзіме бір ауыз сөз жазбадың. Соны да маған көп көрдін ғой... Ш е р н и я з (іиытынап)- Өткен нг керек, Тағды р жазбад, К айтесің?! Р а у ш а а А йтарың осы ма? Ш е р н и я з . Осы. Р а у ш а н (қамыгып). Әдейі іздеп сонша жерден Ж олығам деп келгенде, Бар айтканьщ осы ма?! Ш е р н и я з . Болар іс болды, не айтайын? Р а у ш а н (зарлана). Ж араткан не, ж асаған! Мүндай сорлы кылғанш а, Ж аратпасан етгі ғой! Қайтып күнглте алармын? Ж узі кара боп ел-жүртка. Не бетіммен барармын?! Кімнің босағасы нда Корлыкта шіріп өлерм іа (Баласын қушып). Сәулем-ай! Сорға туған екенсін! Тірі жетім болуға Сен де арналған екаісің ! Елде кім ге жалынып, Көзге түрткі боларсың?.. Кереку-Баян кіталханасы “Рухнама’ \ Ш е р н и я з . К өзге түрткі кылмаймын, Бала үшін кайғырма. Р а у ш а н (тікіреніп). Баланы сен кай тесің? Ш е р н и я з . Балада ж үм ы сы ң жок, Бала менікі. Р а у ш а н Бала с іздікі бола алмас. Өзім жаман, балам ж аксы болды ма?! Ш е р н и я з (қынжыла). Сен білм естік қы ла- сы н. С а і күйеуге тиесщ , О дан бала көресің. Өгей әке оңдырмайд. Р а у ш а н (кектене). Бүдан соң сенен бала тумай ма екен? С енін к аты ны н өгейлш қылмай ма екен? Ш еш е өгейі әкеден кем болып па? Баламды бермен қарға секектеген. Ш е р н и я з (жубата). Ә йелдік қы лм а, сөзге байлау керек, Б ал аға екеуміз д е бірдей керек. Кім де түрса баламыз сорлы болмайд, Ж ал ғы з-ақ сол арасы н ойлау керек. Р а у ш а к Бермеймш баламды. Ш е р н и я з . Ә йелдщ аты - әйел, тиген байы ң Ш оканға колы тисе жазатайым, Балаға ара тү суге ә л ің келмей, (Баласын иіс- кеп). С ол күнде ө кігер сің , ш егіп уайым. С онда сен ж ы лай сы ң ғой, кіш кентайым. Р а у ш а н (жалына). Қ уаты м ! Сені көрген соң, А йтайы н д е гш сөзім нің О ннан бірі келм еді... Жусіпбек Аймауытов Ш ынымен сорлы кылдың ба? Сен м ш і ж ек көрсең-дағы , Мен сені кандай көремін Білесін б е? Мен сорлы, К ім ге ш ағам мүнымды, К ім ге айтамын зарымды?! А ясайш ы, жаркыным! (Шернияздың тізесін қушып, жылайды). Ш е р н и я з . Ж ыламаш ы, Раушаным! Басы нды көтер, ай тай ы а Аяймын сені, кай тей іа Р а у ш а н (басын Шернияздың тізесіне сүйеп). Қаранды көріп калқиып, Күйеуім бар деп дардиып, Баламды күтіп отырсам, Содан артык тілекті, Сұрамас едім , алты ны м !.. (Қамыгады). Ш е р н и я з (аяп, арқага қагып). Ж әмилә көнбейд, кайтейін.. (Жәмила кіреді). Ж ә м и л ә (ажырайып). Бү не? Ш е р н и я з (ушып турегеліп). Ж әмеш ! Ж ә м и л ә (ақыра). М ы нау кім? Ш е р н и я з . Р ауш аа Ж ә м и л ә. Бұ қай отырыс? Ж ә м и л ә (жулқьшып). Ойбай-ай! М ы нау кайдан ш ыккан қатын еді! (Рауиіанга телмеңдейді). Ш е р н и я з (Жәмиләні иыгынан тартып). Ж әмеш , Ж әкеш ... Ж ә м и л ә (Шерниязга). Қатынынды алды- рып, 109 Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама' О сы ма едін кы л м ағы н ?' Р а у ш а н (зічдене). С ® тергейін деп пе едін ? Б ір ^ д ін байын азғы рып, С а п к і не, ж узі кара? Ж э м и л э (menciHin). Не дейд, ойбай, бү канш ы к! Ш ы к үйімнаі, дереу ш ы к! Р а у ш а н (жарыса). С ® канш ы к! Сен бетпак! С е н т үйщ жок, Байы мнын үйі. Ж э м и л э (долданып жылап). Ш ернияз! Естім егенім ді естір ттін! Ж асаған-ай! М ы на корлы кты көргенше, ке- тейін, ойбай, кетейін. (Тура жөнеледі). Ш е р н и я з (артынан ж уре туст) Ж эмеш , Ж эмеш ! Р а у ш а н (балага жармасып). Қүдай с а н осы ндай К өкай ы лға күмар ғы п, Амал бар ма, кой ғасы н?.. Бері экел, бер баламды. Ш е р н и я з . Берілмейд, жүре бер! Р а у ш а н (жармасып) Бер, баламда акы н жок' Ұ статпайм ы н канш ы кка! Ш е р н и я з (итерт тастап). О ттам а! Кет енді. (Раушан таласады). К өр есінб ір д ем е! (Алшагыр, Қордабай кіреді) А л ш а г ы р. Ж аны м , са ід е р ге н г болды ? (Раушан отыра кетеді). Жүсіпбек Аймауытов Ш е р н и я з . Бермеймін баламды, Күш п® ала ма?! Зацмен ала м а?! KLm алады? Ш ы ксы н! Қордабай. Ш ы рағым , Ш ернияз! Т үсін суып кеткда ек е а Алам д есен, алып кал! Не кьш асьщ таласы п? Бү д а бір уақы т шығар! Іш тш ш ы ккан сон, Кимайтын ш ы ғарсын, Қ айтесін, ол түгілі, Ш ернияздан д а айрылып отырсын! Қүдайдын ж салғаны на көнбейміз. Ш ернияз! Ж аман да болсак, Бір күнде экендей болып ек! С аған жамандык тілеп көргенім жок, Әлі де тілемеймін. Өмірің алдында! Әлде болса талайы н аш ылсын! Сол менін берген батам !.. Жүр, ш ырағым, Раушан! Ж ылағанмеи кайтесін. (Қолынан жетекп), Р а у ш а н (сүйретіліп зарлап). Қараш ы ғым !.. Ш окан!.. Қ алғаны н б а?!. (Алшагыр, Қордабай, Раушан шыгады. Шер нияз баласы қолында, ауыр ойда орындыққа отыра кетеді). Ш ы м ы л д ы қ Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама’ V с а х н а Т а ғы да сол бөлме. Ы м ы рт ж абы лған кез. Ш е р н и я з (хатты оқып). Э й , соғы л ған Базарбай-ай!.. Пара алад деп кім ойлар?! (Қалтасына қолын салады. Сагатына қарайды). Барар м езгіл таяйды... Ә лде пәле, әлде қазаға үшырау Ғажап ем ес, ...бір-ақ өлім, бір сүрау. Т ү б ін д е бір өлу аны қ болған соң, Не үшін өлдщ , біліп өлген ж ақсы лау. Ө лмеді ме ел түлғасы нояндар? Қаш а б ерсін өнш ең коркақ кояндар! Солар ма е к а і елге түлға болаты н? Н иколайға қүл боп өткен күл жандар К е б а і екеш , Көбен-дағы қаш пақ па? Бар сы лтауы «Н у, что ж е» депті бір топта, Ой ш іркіннің болш ебекпш қ асты ғы -ай !.. (Киінеді). Барм а-ау, өлім, ж ем е-ж ем ге келгенде, Ү м іт, үм іт елестейді бір сәуле. А затты қ ты ң, ж арык күннің үм іті, О н сы з өмір - өлген көңіл, күр сүлде. Көш е солдат. Ш абу. Айқай. Қ ан талау. А т сы пыру. Қамш ы. Қаш у. Ел жаяу. К еңес адыра. Почта ж ым-жырт. Ж үрт үрей. Алай-түлей. Ж ақы ндады . Күн таяу. (Жәмилә кіреді). Ж ә м и л ә. К еттік пе? Ш е р н и я з . К еттім . (Кетеді). Ж ә м и л ә. К үқде кеш ке зым -зия боп кетеді, Қала - катер, үйде оты рса, нетеді? С ы р айтпайды, түнж ырайды, жүреді, Жүсіпбек Аймауытов Ж асаған-ай, заман іе боп кетеді?! (Рәзия кіреді). Ы ңы рсиды , баланы алшы. (Айнага барып, түзеледі). Р ә з и я (баланы қолына алып). Ты м нашар- лап кетіпті, Өліп калмаса не ғы лсын. Ж ә м и л ә. Өліп ты ны ш болса е к а і Р ә з и я. Н еғы ласьщ байғұсты ? Ж ә м и л ә. Пәле болған жок па?! Р ә з и я. Өзің де бала табарсы ң. Ж ә м и л ә. Таппай-ақ кояйы а Р ә з и я. Е, бітеу ме едің? Ж ә м и л ә (күліп). Не дейді, ойбай! Р ә з и я. Енді нг дейін? Ж ә м и л ә. Сен былы қты расын ғой. Р ә з и я. Ж әмеш -ау! Сүтке су қоспай берсек, қайтер ед? Ж ә м и л ә. К ет әрі! Содан болды дейсін бе?! Ө зінін дерті бар. Р ә з и я. Қайдан білейіқ Ш ешесінгн қалғанда Байбалкаш бала еді. Ж ә м и л ә. Емш ек сүтіндей бола ма?! (Жоқ ж ерде балажан кісі боп). Рәзия, мен дәрігерге барамын, Баланы ж атқыз да, кірді өтекте. Р ә з и я. Өтектелер. (Жәмилә кетеді). Ж ағы ны п, боянып, кетеді жоғалып, Қайда бара береді екен?! Партией моі дәрігері-ақ бітпеді. Әй, ку катын-ай, Кер еку-Баян кітапханасы “Рухнама' Б азар б ай м ш к ө з к а р а сы ң ж аман. Ш ек ен д і ж ер сок ты р ы п ж ү р сін ғой! Ө з б ай ы н ан несі а р ты к, сай тан -ау ... Ж ап -ж ақ сы к а т ы н ы н тастап , Б у д а бір е сі ш ы к к а н сорлы. Б а л а н ы ң түрі м ы н ау. Ж а та ғой, б а й ғү с! (Ж атқызады). « О қ ы ға н , о к ы ға н » д еп ем е ш е сі күриды . Ал, кенелтті о кьіған! Ш а р у а ға тү к п ай д асы ж ок, О сы н д а й к а т ы н к ө р ге м жок, Е с і-д е р т і, е х е - х е , е х е -х е ... (Базарбай кіреді). Б а з а р б а й . Е , с ә л ә м а т п е, Р әзи я! Р ә з и я. Ш үкір. Б а з а р б а й . Ш ер ни яз к етіп қ а л ға н б а? Р ә з и я. К е тті. Б а з а р б а й . Ж ә м и л ә к ай д а? Р ә з и я. Д ә р іг е р г е барам д ей м е, к етті. Б а з а р б а й . Қ аш ан кел ед і? Р ә з и я. М ен қ ай д ан білейін, к ел етін ш ы ғар. Б а з а р б а й . Қ а л а й ?.. Н е к а й д а ? .. Б ай ы ң к е л д і м е? Р Ә 3 и я. Ж о к әл і. Б а з а р б а й . С а ғы н ға н е к е н с ің ғой! Р ә з и я. С а ғы н ға н м ш қ ай те й ін ? Б а з а р б а й (мырс етіп). Қ ай те й ін д еп ж үре м е екен? Р ә з и я. Ж үрм ей , к а й д а б ар ай ы қ ? Б а з а р б а й . Қ арап ж үру ж арам ай ды , К ө ң іл к ө те р у к ер е к ! Р ә з и я. Б із о н д ай д ьщ к іс іс і ем ес. Б а з а р б а й . Қ ар тай ы п т ү р с ы ң б а? Жүсіпбек Аймауытов Р ә з и я. Пайдасыздын керегі не, Ж аман да болса әркім нін Өз байынан жарылқасын... Б а з а р б а й . П айдасыз да болмайды, Н анбасан, байкап кер. Р э з и я. Байкар жәйім жок. Б а з а р б а й . Қ ал ад акарапж үр угеболмайды. Байкамағанынды әлі керермін. Р э з и я (жымиып). Көрсек, көреміз. (Кету- ге айналады). Б а з а р б а й . Токтай тур, Рэзия! Р э з и я (тоқтап). Н е м а * ? Б а з а р б а й . (жақындап). Бетіннен бір сүйгізші. Р ә з и я. Т әй т, әрман! Д ә н д е га і екенсің! (Ке- теді). Б а з а р б а й . Қап! М ы наж ам ан кылды -ау! Берігін карашы мүның!.. Өзімнің де жыным бар. Әйел көрсем, шыдай алм айм ы а Ж әмиләнің бір ты рнағы на алмайтын Жаман нем аіін м а іс ін б ^ ін ... Бүл ит Ж әм и ләға айтпаса, ж ғы лсын... Енді қайттым, бірдене берсем бе? (Рәзия кіріп, бірдеңе іздейді.) Б а з а р б а й . Рәзия! Р ә з и я. Немене? Б а з а р б а й . Ойнап айтканыма А шуланып калдын ба? Р ә з и я. Е, далада жатқан кісі бар деп пе ең? Б а з а р б а й . Қой енді, ашуланба! (Қалтасы- нан ақша алып). М ә, мынаны алып, ашуынды бас... Кереку-Баян кітапханасы “ Р у х н а м а ' \ Сеж үйтеді деп ойлағам жоқ. Р ә з и я. Не үшін алам? Б а з а р б а й . М енің қатем үшш. Р ә з и я. К ерегі жок. Б а з а р б а й . Ал, енді керек болар! Р ә з и я. Не деп алам? Б а з а р б а й . Еш кім ге айтпаска! Р э э и я. А уы з басты ры қка де! Б а з а р б а й . И э, иэ... Р э з и я (жымиып спады). Боры ш ты ғы жок б олса, жарайды! (Кетеді). Б а з а р б а й . Уһ! Бір пәледен қүтылдым. Ж ок жерде бір теңгем ш ы ғы н болды -ау! Барсы н енді. (Айнага барып, таранады). Н еғып келмей ж аты р? (Жәмиләнің суретш алып). М іне, біздін жел Ж эмеш ! Ш ернияз - менің ж олдасы м . Ж эмеш - манің ойнасым! О сы ны м нағы з и ттік-ау. А р-үятты ойласам. Ж азы ғы жок қой Ш екеннің! Бүл Ж әм еш ті м ш алсам, О да мендей етер ме ед? Д осты к сактап эйтпесе, М үндай іске арланып, Т ү зулікке кетер ме ед?! Қой, ол мендей кы лм ас ед..., Япы р-ай, осы ж үм ысты Енді қойсам қайтер ед. Білінбей ойнас түрар ма?! Білген күнде Ш екеннің Жүсілбек Аймауытов Бетіне і е деп карармын. К өнілі маған карайып, Ішіне кан катады -ау! Соны сы маған батады -ау! Үлкен істі бастайды -ау !.. Ж өмеш ті онда ол тастайды -ау!.. А х, мш алсам, кайтер ед, Жұрт сонда не айтар ед? Қандай атак болар ед, Ел де бұған кызар ед, Біздің жак дардияр ед, Бірак Ж эмеш ш ынында Қаты нды қка жарар ма?! (Жәмилә кіреді.) Ж э м и л ә. Ә, мүнда ма ең? Б а з а р б а й . Қайда кетгін ж оғалып? (шеші- неді). Ж ә м и л ә. Д әр ігер ге барып... Б а з а р б а й . Мен көп күттім. Ж ә м и л ә. С ағы ны п калдың ба? (Қасына келеді.) Б а з а р б а й . Сағы нбай. (Суйеді.) Ш аруаға ол карар ма?! О йнасты н әйелі ғой. Сыры маған аян ғой. Көз тамырлар бүрынғы, Ж ағаласа жаман ғой. Ойнас қылса катыны , Ол бір кы рсы кты адам ғой... Ж ә м и л ә. (қолын босатып) Қоя түр, жа- ным, Рәзия келіп Б а з а р б а й . (босатып). Д әрігер не айтад? Ж ә м и л ә.О ндай дәрі жоқ дейді, Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама” О борт істету керек дейді. Б а з а р б а й . Істетсе ң , істет. Ж э м и л э. Ол катер кой. Б а з а р б а й (сазарып). Өзің білесіц. Ж э м и л э. Баланы өзім де ж ек көрем. Бірак... Б а з а р б а й . Ш екен калай көреді? Ж э м и л э. Ол баланы тәуір көреді, Әрі мені де аяйды. Б а з а р б а й . А ямайтын ш ығар, Баламен аяғы ңа Тү сау салам ба дейтін ш ығар... Ж ә м и л ә. М аған сенбейді деп сйлайсы ң ба? Б а з а р б а й . Кім біледі... Ж ә м и л ә. Ойлам айды, м аған сенеді. Б а з а р б а й . Ж эм еш , осы ж үм ы сты , Біліп койса кайтер ед? Ж ә м и л ә. Қ айдан білед? Б а з а р б а й . Зәуде білсе... Ж ә м и л ә. Қой. Білмес. Б а з а р б а й . Білген күнде? Ж ә м и л ә. О н да ж ам аа.. Б а з а р б а й . Сен мүны ойламадың ба?.. Ж ә м и л ә. Ж оқ! Б а з а р б а й . Қ ай ғы сы н да ойлау к ер ек!.. Ж ә м и л ә. Қойшы, жокты айтпай! Б а з а р б а й . Ол мүмкін, мен соны ойлап отыр ем. Ж ә м и л ә. Сенщ ойыңша, оңда ол кайтет? Б а з а р б а й . О нда ма, онда сяпм ен тұра алмайды. Ж ә м и л ә. Т астай ма? Б а з а р б а й . Тастай ды , оған қаты н тастау жат емес. Жүсіпбек Аймауытов Ж ә м и л ә. О нда сен кайтер ең? Б а з а р б а й (сайқалданып). М үмкін... сш і мен алар ем. Ж э м и л э. Рас па? Б а з а р б а й . Рас. Ж э м и л э. Сен алмай-ак кей! Бірак сш м ал Ш ын суйеді екенсін! (Қушақтап, узақсуйеді.) Ш е р н и я з (ақырын кіріп). Ойбай-ай! (Ба- зарбайды желкеден қойып ж ібереді.) Б а з а р б а й . Ах! (Атып турегеледі). Ж ә м и л ә. Ох! (Крауатқа жөнеледі). Ш е р н и я з (Базарбайга). Арамза, лағы ж т! К ет... К ет!.. Б а з а р б а й (ойқастап кетіп бара жатып). Ж ә, ж ә, болар... Ш е р н н я з (Жәмиләге). Саі, с о і ж істедің? Ж ә м и л ә (сазарып). Д ә ж ң е д е істегем жок. Ш е р н и я з. Не дейсің, ж дейсің?! Ж ә м и л ә. Мен емес... өзі... Ш е р н и я з (қушырланып). Ж анын барда ш ынынды айт, ж істедін? Ж э м и л ә. Сүйгенжн баска дэж не... Ш е р н и я з (крйып жібереді). Сүйгенжн басқа!.. А рсыз, жүзі кара! Ж э м и л а (дереу). Ойбай-ай! (Рәзия жугіріп келіп, арашалайды) Р э з и я. Қойшы. Ш екш ! Қойшы, калкам. Ш е р н и я з (жарыса сөйлеп). Ж оғалтайын көзінді, өлтірейін сені! Ж ә м и л ә (Рәзияны тасалап, қашқалақтап). Өлтіре алм айсы ң, М ұнда надан қ аты н ы н жок! Ш е р н и я з. Не д ей сщ ?.. О кудан сад аға кет, И ттін ғана баласы ! (Рәзия қой-қойлап, қолын устай береді, Ш ер нияз тагы бір қойып ж ібереді). Ж ә м и л ә. Т и гізбе тіл ін д і әкем е! Сщ и ггің баласы. Ш е р н и я з (Рәзияны кимелеп, қойып ж ібе- реді). К ет!.. К ет!.. Ж ә м и л ә (сазарып, долданып). Кетем мен! Тұрмаймын сенімен! (Кетеді.) (Шернияз ентігіп, тістеніп, қунысып, қолда- рын ныгарлай қысып, қалшиып турып қалады)- Р ә з и я (куңкілдеп). Ей, күдай-ай, Сақтай гөр! О қы ғаны бар б олсы н ! (Балага барып.) Байғүс шошып кетті ме! (Үңіліп.) О йбай-ау, м ы нау неғып ж атыр? Ш ернияз! М ы наны ң көзін караш ы! Д ем ін караш ы! Ш е р н и я з (үңіліп қарайды) Неменг? Р ә з и я Көзі акш андап... Т а н а у ы д е д д и іп , Қ и н а л у ы н ! К іш к е н та й байғүс. Ш е р н и я з . Шоқан, карағы м ! Р ә з и я. Ү зіліп барады ғой! Иман айтш ы! Ш е р н и я з . Ш оқан! Қ үлы ны м! Ажалына өзім еерік болды м-ау. (Өкіріп бала- сына суйеніп, тізерлеп отыра кетеді). Р ә з и я (көзін суртіп). Сорлы н әр есте! (Жарты минут өткен соң, мылтық дауысы естіледі. Әуелі бір атылады, Кереку-Баян кітапханасы “Рухнама" жүктеу/скачать 4,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|