Жағымды  бағалауыштық мағына

Орыс тілі:
Не  красна  изба  углами,  а  красна  пирогами  -   Үйдің  көркі  ағашы 
емес, тағамы.
В ногах правды нет -Тұрғаннан отырған жақсы.
Чем богаты,  тем и рады -  Барымен базар.
Жағымсьіз бағалауыштык, мағына:
Ағылшын тілі:  мысал  жоқ.
Орыс тілі:
Незванный гость хуже татарина -  Шақырылымаған  қонақ та- 
тардан да  жаман.
Ағылшын  тілінен  қонақжайлылық  туралы  не  жағымды,  не  жа- 
ғымсыз  мәнді  иеленетін  тілдік  бірліктерді  мүлде  кездестірмедік. 
Ал  орыс тіліндегі  «Незваный  гость  хуже  татарина»  мақалы  о  баста 
татарлардың  Русь  жерін  басып  кіруіне  байланысты  қалыптасқан. 
Сол уақыттан  бері жүз жыл  өтсе де, орыс және татар халықтары  бір 
мемлекетте  өмір  сүріп  келе  жатса  да,  өткен  тарихи  оқиғалардың 
белгісі  ретінде тілде сақталып  қалған.
Жүргізілген  зерттеулер  нәтижесінде  ағылшын  және  орыстілді 
қоғамда  мойындалған  әрі  маңызды  деп  танылған  әлеуметтік  қа- 
рым-қатынастар  мен  жеке  түлғаның  қасиеттері  анықталды.  Бүл  ту­
ралы  ойымызды  қысқаша түжырымдайтын  болсак,:
1.  Екітілдік  жүйедегі  фразеологизмдердің  білдіретін  экспрес- 
сивті  мәніне  қарай,  орыс  және  ағылшын  қоғамына  тән  ортақ  қун- 
дылықтар  жүйесі  ретінде  мыналарды  көрсетуге  болады:  сыпайы- 
лық,  сауаттылық,  тәлім-тәрбие,  батылдық,  заң  тәртібі, 
қоғамды басқару жүйесі,  бейімділік.
2.  Орыс  тілімен  салыстырғанда  ағылшын  тілінің  фразеология- 
лық жүйесі негізінде мынадай үғым-түсініктердің белсенділік таны- 
татынын  байқаймыз: адалдық,  еңбекқорлық, кәсібилік, жеке тулға 
еркіндігі,  сөйлеудегі  устамдылық,  консерванттық,  сақтық,  жа- 
уапкершілік,  оптимистік,  өзімшілдік,  өзі  туралы  ақпараттың 
сақталуы.
3.  Орыс  тілінің  идиомалық  жүйесін  ағылшын  тілімен  салыс- 
тырғанда мынадай қүндылык,тардың басымдылыцқа  ие екенін бай- 
қаймыз: тәжірибе,  тіл табысқыш,  отансүйгіиітік,  әділдік,  үйым- 
шылдық.  Идиоэтникалық  ерекшелік  тұрғысынан  алғанда  орыс 
халқына  тән  негізгі  қүндылықтың бірі  ретінде  -   қонақжайлылықты 
көрсетуге болады.23
Жалпы  алғанда, кез  келген тілдің лексикалық жүйесін түзуге не- 
гіз болатын сөз, сөз тіркесі,  фразеологиялық бірліктер тілді мәдени- 
еттің,  әрі  жеке  түлғаны  қалыптастырудың  қүралы  ретінде  қызмет 
атқаратыны талас тудырмайды. Дегенмен  «мәдени  ақпарат» тілдің

жүктеу/скачать 11,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: