Лекция №1 Лекция тақырыбы: Тіл дамыту әдістемесі Жоспары

1. 
   Жапбаров А. Мектеп оқушыларының тілін дамыту әдістемесі. Алматы, 1997.
   
2. 
   Ысқақов Б. Тіл дамытудың психолингвистикалық негіздері. Алматы, 1997.
   
3. 
   Рахметова С. Кіші жастағы оқушылардың жазбаша тілін дамыту. Алматы, 1978.
   
4. 
   Сүлейменова Э.Д. т.б. Тіл ұстарту. Алматы, 1996.
   
5. 
   Жапбаров А. Оқушылардың ауызекі сөйлеу икемділіктері мен дағдыларын қалыптастыру әдістемесі. Алматы, 2002.
   

1. 
   Мектепке дейінгі тәрбие мамандарын даярлау жүйесіндегі «Балабақшада балалардың тілін дамыту әдістемесі» курсының орны.
   
2. 
   Тіл дамыту әдістемесі курсын оқытудың негізгі міндеттері.
   
3. 
   «Сөйлеуді қалыптастыру» және «Тіл дамыту» ұғымдарының мазмұны.
   
4. 
   Сөйлеу қызметі.
   
5. 
   Тіл дамыту әдістемесінің ғылыми негіздері.
   

1. 
   Тіл ұстару жұмыстары жайлы тілшілердің пікірлері.
   
2. 
   Балабақша балаларының тіл дамыту жұмыстарының мақсаттары.
   

«Қазақтың бастауыш мектебінде басқа білімдермен қатар қазақ тілінің нақты, сараптап үйретілерге керек», -деп, А.Байтұрсынов көрсеткендей, ана тілді үйретуді жолға қою 1-сыныптан басталады.

1. 
   Белгілі тақырыпқа әңгіме құру, оны алғашқы сабақтарда-ақ жүргізіп, бірте-бірте кеңейте беру керек.
   
2. 
   Тіл ұстарту жаттығулары жүйелі түрде жүргізілуі тиіс. Әрбір жаңа жаттығу өткен жаттығумен тығыз байланысып, сол жаттығуға негізделіп, балаларды бірте-бірте ілгері ұмтылуға жетектей беруі қажет.
   
3. 
   Балалар аз-аздан үйренсін, бірақ білгендерінен айырылмай, қайта оны тақырыпты меңгеріп алуға пайдаланатын болсын.
   
4. 
   Балалардың тілі дамыған сайын, мұғалімнің жетекшілігі азайып, жаттығуларды балалар өз беттерімен орындалсын. Алғашқы жаттығуларда мұғалім балаларға бақылау үлгісін көрсетіп, ойын жетектеп, тиісті сөздерді ауыздарына салып, басшылық жұмысын қамтамасыз етіп отырсын.
   
5. 
   Жаттығулар балалардың ойын дамытатындай болуға тиіс. Балалар сөздер мен сөйлемдерді тұрған қалпымен жаттамай, оқығандарының ішінен негізгі ой қазығын таба алатындай болсын.
   

1. 
   Оқушылардың бақылағыштық, ойлау қабілеттері мен тілін, дүние танымын дамыту, әр нәрсені салыстыра талдап, жинақтап, нақтылап, салыстыру негізінде балаларды өз беттерімен қорытынды шығара білуге үйрету.
   
2. 
   Оқушы бойында қазақ тілі нормасына сай, өз сезімін, ойын дұрыс айтып, жазып бере алатындай дағдылар қалыптастыру.
   
3. 
   Оқушыларды ана тілін сүюге, оның алтын қорын, тамаша сырлы, көркем де нәзік сөз байлығын қолдана білуге, оны сезініп, құрметтей білуге баулу.
   
4. 
   Қазақ тіл ғылымы табысы негізінде оқушылардың ауызша және жазбаша тілін дамытуға септігі тиетін жұмыстардың оңай да тиімді түрлерін іріктеп алып, ұсыну.
   

Бастауыш мектепте ана тілін оқыту барысы жеке-жеке айқын мақсаттар көздейтін үш кезеңнен тұрады: 1) сауат ашу, тіл дамыту; 2) оқу, тіл дамыту; 3( грамматика, емле, тіл дамыту.

1. 
   Оқушылардың сөздік қорын дамыту. Мұнда: а) жаңа сөздер үйрету және осы үйренген сөздерінің, сондай-ақ балалардың бұрыннан сөздік қорында бар сөздердің мағыналарын үйрету; б) синонимдермен, омонимдермен жұмыс; в) антонимдермен жұмыс; г) көп мағыналы сөздермен жұмыс; д) қанатты, нақыл сөздермен жұмыс; е) мақал-мәтел, жаңылпаштарды үйрету; ж) оқушылардың үйренген сөздерін қолдану белсенділігін арттыру мәселелері қамтылады.
   
2. 
   Сөз тіркесі, сөйлемдермен жұмыс жүргізу.
   
3. 
   Байланыстырып сөйлеуге үйрету. Мұнда балалар оқығандар мен көргендерінің, естігендерінің мазмұнын жүйелі түрде ауызша айтып, жазбаша баяндауға үйренеді, сондай-ақ ұсынылған тақырыптар бойынша материалдар жинап, жүйелеп, өз жандарынан ауызша , жазбаша әңгіме құрастыруға үйренеді.
   

Осы бағыттарды әрбір сабақта өтілетін тақырыптарға орай, жеке-жеке де, бір-бірімен байланыстыра да жүргізіп, мұғалімнің жұмыс жоспарының бір бөлігіне айналдыру - тіл дамыту жұмысының дұрыс іске асуының кепілі бола алады.