Лекция 11 Планиметрияның негізгі ұғымдары мен аксиомалары. Үшбұрыш және оның теңдік



Pdf көрінісі
бет11/12
Дата14.09.2023
өлшемі0,92 Mb.
#107267
түріЛекция
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Байланысты:
Лекция-11 Ушбурыштар 2

 
Менелай теоремасы
Үшбұрыштың ВС, СА және АВ қабырғаларының бойынан 
немесе олардың жалғасынан оның төбелерімен беттеспейтін А1, В1 және С1 нүктелері 
алынсын (14-сурет), егер осы нүктелер бір түзудің бойында жатса, онда
𝐵𝐴
1
̅̅̅̅̅̅
𝐴
1
𝐶
̅̅̅̅̅̅

𝐶𝐵
1
̅̅̅̅̅̅
𝐵
1
𝐴
̅̅̅̅̅̅

𝐴𝐶
1
̅̅̅̅̅
𝐶
1
𝐵
̅̅̅̅̅
= −1

14-сурет 
Стюарт теоремасы
Егер АВС үшбұрышының ВС қабырғасында жататын
D нүктесі берілсе, онда AB
2
• DC + AC
2
• BD – AD
2
• BC = BC • DC • BD теңдігі орындалады
(15-сурет). 
Дезарг теоремасы
Егер АВС және А
1
B
1
C
1
үшбұрыштарының сәйкес төбелерін 
қосатын АА
1
, ВВ
1
, СС
1
түзулері бір нүктеде қиылысатын болса, онда олардың сәйкес 
қабырғаларының қиылысу нүктелері бір түзудің бойында жатады (16-сурет). 
15-сурет 16-сурет 
Мысал.
Үшбұрыштың қабырғалары 0,8 м, 1,6 м және 2 м. Периметрі 5,5 м-ге тең ұқсас 
үшбұрыштың қабырғаларын табыңыз. 
Шешуі:
Айталық, берілген үшбұрышқа ұқсас үшбұрыштың қабырғалары х, y, z болсын. 
Есептің шарты бойынша: 
0,8
𝑥
=
1,6
𝑦
=
2
𝑧
=
0,8 + 1,6 + 2
𝑥 + 𝑦 + 𝑧
=
4,4
5,5
= 0,8;


Бұдан, x = 1м, y = 2м, z = 2,5м.
Демек, берілген үшбұрышқа ұқсас үшбұрыштың қабырғалары 1м, 2м, 2,5м. 
Жауабы: 2,5м, 2м, 1м. 
Мысал.
Егер тік бұрышты үшбұрыштың тік бұрышынан гипотенузаға 
түсірілген биіктік оны 3 см, 27 см бөліктерге бөлетін болса, онда осы 
биіктіктің ұзындығы қандай? 
Берілгені: ∆АВС – тік бұрышты.
∠𝑍 = 90
°
, AK = 3 см, KB = 27 см. 
Табу керек: h
c
- ? 
Шешуі:
Тік бұрышты үшбұрыштың тік бұрышынан гипотенузаға 
түсірілген биіктіктің қасиеті бойынша:
𝐶𝐾
2
= ℎ
𝑐
2
= 𝐴𝐾 ∙ 𝐾𝐵, ℎ
𝑐
2
= 3 ∙ 27, бұдан ℎ
𝑐
= √81 = 9 см.
Демек, тік бұрышты үшбұрыштың тік бұрышынан гипотенузаға 
түсірілген биіктіктің ұзындығы 9 см-ге тең. 
Жауабы: 9 см.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет