Лекция кіріспе. Тақырып өзекті мәселелерді қарастырады. Лекцияның тақырыбы осы мәселені талдауға арналған. Жоспар
жүктеу/скачать 80,44 Kb.
|
лекциялар
- Бұл бет үшін навигация:
- Студенттердің оқу құрал ретінде пайдалануына арналған әдебиеттерге шолу
- Дәрістің мақсаты
- НЕГІЗГІ БӨЛІМ
|
Дәріс № 1Кіріспе. Пәннің зерттеу нысаны. Әдебиеттерге шолу. Тақырыптың аңдатпасы Лекция – кіріспе. Тақырып өзекті мәселелерді қарастырады. Лекцияның тақырыбы осы мәселені талдауға арналған. Жоспар Құжаттану ғылым ретінде. Құрылымы. Зерттеу нысаны және құжаттанудың зерттеу бағыттары. Терминдік негізіне шолу. Қортынды. Студенттердің оқу құрал ретінде пайдалануына арналған әдебиеттерге шолу. Кушнаренко Н.Н. Документовение. Киев. «Зннание» баспасы. 2000. 420б. Нұрпеиісова Б.Е. Основы документоведения. Алматы. «Қазақ университеті» баспасы. 2015. 72 б. Дәрістің мақсаты: Қарастыратын мәселелер: Өткен атқырыппен байланысына тоқталу Тақыыптың теориялық және практикалық маңызына тоқталу 2.Дәрісті өткізу пішіні (формасы): 1.Аудторияның дайындығы бойынша , қарастыратын тақырып келесі бағытта игеріледі: ) монолог - пікірлесу б) слайд және т.б. құралдарға жүгіну бойынша монолог , в) танымдық элементтері бар монолог , студенттермен диалог орнату. НЕГІЗГІ БӨЛІМ Үнді теоретигі Ш.Р.Ранганатан, әдетте метафизикалық, радио және теледидар хабарлары сияқты аудиовизуалды материалдарды қосуға қарсылық көрсете отырып, "құжат" ұғымын анықтаудағы таңқаларлық тар және прагматикалық позицияға ие болды. – “Бірақ бұл құжаттар емес, себебі бұл өңдеуге немесе сақтауға жарамды материалдар туралы жазбалар емес. Мұражайда мүсіндер, Фарфор заттары мен материалдық экспонаттар аталған, өйткені олар сол немесе өзге тәсілмен берілген ойды береді. Бірақ олардың ешқайсысы құжат болып табылмайды, себебі бұл тегіс бетке жазу емес."(Ранганатан, 1963). Ранганатанның "құжатқа" деген көзқарасын" қағаздағы "немесе физикалық айналымға, кеңістік арқылы тасымалдау және уақыт бойынша сақтау үшін жарамды басқа материалдағы" іске асырылған микро-ойдың "синонимі ретінде үнді стандарттар институты (1963, 24) қабылдады. "Құжат" терминін және ұғымын айырудың қиын жағдайы Батыста да байқалды.Батыста кітапхана саласынан бірінші болып оны Самуэл Клемент Брэдфорд (ағылшын кітапханашысы, Британдық халықаралық библиография қоғамының негізін қалаушы және мүшесі) сөзсіз қабылдап, белсенді түрде ендіре бастады. Ш. Ранганатан да бұл тұрғыда 1950-ші жылдары "біз кітапханалық қызмет көрсетудің құжаттық ғасырына енеміз" деп ең прогрессивті және көреген кітапхана қайраткерлерінің бірі ретінде көрінеді. Ш.Ранганатан информатика мен кітапханатанудың жақындығын көріп, олардың қарама- қарсы болуына қарсылық білдірді. Құжаттардың пайда болуын Ш.Ранганатан әлеуметтік себептермен түсіндірді: - елдің ұлттық әлеуетін сақтау қажеттілігі; - ғалымдардың құнды уақытын үнемдеу қажеттілігі; - қоғамның туындайтын талаптарына әрдайым жедел жауап беретін кітапханалардың жаңа функциясының пайда болуы . Ш.Ранганатан кітапханашының кез келген (бірақ жоғары) білімі бар адам болуы мүмкін екеніне сенімді болды, бірақ ең алдымен ол гуманитарлық ақылға ие болуы, мәдени құндылықтарды тасымалдаушы және насихаттаушы болуға ұмтылуы тиіс. Осыдан кітапханатану гуманитарлық ғылымдарға жатқызылды деген қорытынды жасауға болады. "Құжаттамамен" ол жоғары деңгейдегі кітапханалық-академиялық жұмысты санады, онда оқырмандарға қызмет көрсетуге тек кітаптармен ғана емес, сонымен қатар басқа да ақпарат көздерінің түрлерімен көңіл бөлінген. Мұндай түрлердің көпшілігі кітаптармен салыстырғанда оларда жасалған ақпараттың көлемі бойынша қандай микродқұжаттар деп атаған. Кітаптардың параграфтары, мақалалар, патенттер, стандарттар, жарияланбаған құжаттар, соның ішінде баптардың аудармалары да бар. Ол құжаттама кітапхана мамандығының құзыретіне толығымен кіреді деп ойлады және осы тұжырымдаманы өзі құрған ғылыми зерттеу және құжаттама саласында кадрлар даярлау орталығында (Indian National Scientific Documentation Centre, Бангалор, 1952) жүзеге асырды. Даярлау орталығында ең басты "құжаттама" курсы болды, ол көне заманнан бүгінгі күнге дейін ақпаратты беру тәсілдерін ашып көрсету мақсатын көздеді. Бұл курста, бірінші тақырып құжаттың анықтамасы мен түрлерін ашты. Бұдан әрі келесі тақырыптар: жинақтаудың ұлттық және халықаралық көздері; Библиография және құжаттар тізбесі; Библиография және реферативтік қызмет көрсету; Құжаттамалық жұмыс, оның түрлері және құжаттарды іріктеу принциптері; Құжаттамалық қызмет көрсету; құжаттаманы ұйымдастыру деңгейлері; үйлестіруші ұйымдар ретінде МФД және ЮНЕСКО рөлі; құжаттаманы дамытуға әсер ететін әлеуметтік факторлар.; Құжаттама жүйелерін басқару секілді болды. Осы курс бойынша Ш. Ранганатан "Documentation. Genesis and development" (Құжаттама. Пайда болуы мен дамуы),." Атты оқулық шығарды. Құжаттарды іздестірудің Механикаландырылған жүйелері мен жүйелік талдау элементтері" курсына де үлкен назар аударды. Ш.Ранганатан халықаралық құжаттама Федерациясында кітапханашыларды таныстырған, онда екі рет (1953-1956 және 1958-1961 жж.) вицепрезидент қызметте болған. Ол онда құжаттық мәселелер: ең алдымен құжаттар түрлерінің әртүрлі жиынтығына, олардың ең ауқымды массивіне, ең жақсы, мұқият өңделген құжаттарды іріктеу, өңдеу, іздеу, сақтау технологиясына және оларды тұтынушыларға пайдалануға беруге ие кітапханалар арқылы шешілуі тиіс деген идеяны жүргізді. Ол "American Documentation" журналының редколлегиясының мүшесі болды, "Annals of Library Science" журналы(1956), "Library Science with a slant to Documentation" ("Құжаттандыруға еңістігі бар кітапхана ісі.).Құжаттама бойынша халықаралық федерациядан басқа ол ЮНЕСКО қызметіне қатысты. Сонымен қатар "Кітапхана ғылымының бес Заңы" ("The five laws of library ѕсіепсе") – Шиали Рамамрит Ранганатанның (1892-1972) көрнекті туындысы. Заң 1928 жылы Ш. Р. Ранганатан Сайдапетте оқыған мектеп кітапханашыларына арналған дәрістер курсында алғаш рет тұжырымдалған деп есептеледі. "Кітап "терминін" құжат "деген терминмен алмастырды, алайда, одан кейін де құжатты ескере отырып, кітап туралы әңгіме жүргізуді жалғастырды. Ол "құжат" және "кітап" ұғымдарының арақатынасын көбінесе оларды синонимдер ретінде қарастырады. жүктеу/скачать 80,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|