Лекция тезистері түркістан 016 Лекция. ПӘнгекіріспе жоспары
жүктеу/скачать 1,88 Mb.
|
Лекция тезистері
- Бұл бет үшін навигация:
- Тарихтың мәні.
| Циклдық даму концепциясы
Ағылшын ғалымы Арнольд Тойнби және неміс философы Освальд Шпнглер адамзат тарихының циклдық даму концепциясын ұсынды. Олардың пікірінше әлем тарихы бірнеше өркениет тарихының жиынтығы.Әрбір өркениет қайталанбайтын феномен. Оның негізін қалайтын рухани мәдениет, халықтың рухы. Әрине әр өркениет тарихын өз алдына қарайтын болсақ әлемдік тарихи процесстің заң-дылығын анықтау мүмкін болмас еді. Тарихи процесске мұнай көзқарас әрбір халықтың әлемдік өркениетке қосқан үлесін анықту, олардың мәдени байланысын, әр мәдкениеттің бір-біріне әсерін,ықпалын анықтауға мүмкіншілік береді. А.Тойнби 12- томдық «Тарихты түсіну – орысшасы « Постиже-ние истории» атты кітабын жазды. Мұндаа ол өмірлік циклдың белестерін көрсетеді. Әрбір өркениет пайда болады,дами-ды,құлдырайды.ыдырайды сөйтіп күйрейді. Әрбір өркениет белгілі-бір географиялық кеңістікте өрбиді. Ол сондай кеңістіктің бесеуін атайды:қытай, үндістан,ислам,батыс және орыс. Өркениттің жойылу себебі Тойынби адам пиғылының бұзылуы қоғамдағы ат төбеліндей элитаның туындаған проблеммаларды шешуге құлықсыздығы деп есептейді. А.Тойнби «Серпіліс және оған жауап» "вызова – отве-та",концепциясын ұсынды.Адамзат тарихы серпілістер мен оған жауап қайтарудан тұрады.Өркениет бір қалыпты , мамыражай өмір сүре алмайды.Ол сыртқы немесе ішкі күштердің әсерінен серпіліске душар болуы мүмкін. Егер қоғам соған жауап бере алмаса өркениет тарих сахнасынан кетуге мәжбүр болады.Ал егер оған дұрыс жауап таба алса өркениет өз дамуының келесі бір биігіне көтеріледі. Қоғам серпіліссіз өмір сүруі мүмкін емес.Серпіліс болмаса,қоғамның алға жылжуға ынтасы болмайды.Бұған тарихта мысалдар өте көп.ХҮ111 ғасырдағы қазақ жеріне жоңғар шапқыншылығы елімізде үлкен серпіліс туғызға-ны рас.Оған қарсылық қазақ руларының бірігуі. соғыс тактикасын жетілдіру,сыртқы саясатты тиімді жүргізу сиқты (жауап)іс-шараларды жүзеге асыруға итермеледі. Осының нәтижесінде қазақ қоғамы келесі бір сатыға көтерілгендігі белгілі.
Т арихи дамудың шегі бар ма?Түбі даму не-менеге әкеліп соғуы мүмкін?Қоғамдық даму-дың критериі бар ма? Міне осындай сұрақтар студенттер арасында жиі туындайды. Бұған жауаптың бірне-ше нұсқалеры бар. Тарихи дамудың мәнін құдай әлдеқашан шешіп қойған дейді.Гегелдің пікірі бойынша тарихтың мәні абсолютті идеяның өзін өзі тануға ұмтылысы.Ал марксистер болса қоғамдық прогресс тек адамның әрекетінің арқасында ғана жүзеге асады деп түсіндіреді., Адам санасынан,еркінен тыс объективті заңдылықтар-дың аясында, мүмкіншілігіне қарай адам өз тарихын өзі жасайды.
жүктеу/скачать 1,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|