Ұлыстың Ұлы күні – Наурыз мерекесі де таяп қалды. Күн мен түннің теңеліп, табиғаттың ерекше ажарланатын, жаңаратын кезеңі саналатын Наурызда
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| www.anatili.kz e-mail: anatili_gazetі@mail.ru www.twitter.com/anatilikz www.facebook.com/anatilikaz №10 (1268) 12 – 18 наурыз 2015 жыл
Сөзi жоғалған жұрттың өзi де жоғалады 1990 жылғы наурыздың 22-сiнен бастап шығады 5-бет 11-бет 3-бет Елбасы жәнЕ Ел мұраты Жыл құсы Мемлекеттік тіл туралы Заңның қажеттігін өмірдің өзі талап етіп отыр
қалталарына тәттіні толтырады. Бұл жерде кішінің үлкенге деген құрметі, сыйластығы, бауырмалдығы жа тыр. Кішісі қолын ұсынып, үлкені сәлемін алып, батасын беріп жатады. Тіпті үлкен қариялардың көрісуге жарамады деген өкпесі де орынды саналады. Себебі өз тарапынан олар кішінің сәлемінен дәметіп, алаңдап, күтіп отырады. Көрісудің негізгі қағидалары – ер мен әйелге шектеу қойыл майтындығы. Ер адамдар қос қолын ұсынып көріссе, әйелдер жағы бір біріне алақанын тосып, әуелі оң иығын, сосын сол иығын түйістіреді. Сол құшақтаған күйі төскетөс түйістіріп, қайтадан алақандарын қосып көрісіп жатады. Ал атасы не месе қайнағалары келіндерімен қол
Құрметті делегаттар мен съезд қонақтары! Баршаңызды съезд жұмысының бас талуымен құттықтаймын. Сіздер байтақ Қазақстанның барлық аймақтарын қамтитын 850 мың партия мүшесінің атынан келіп отыр сыздар. Мен барша партиялас серіктеріме еліміздің гүлденуі мен өсіпөркендеуі үшін төгілген өлшеусіз тер мен ортақ патриоттық алысып көрісуге болмайды, мұны келін де білуі шарт. Жатжұрттық деп саналатын, ұзатылған қызға ағайынтумасы үлкен болсын, кіші болсын артынан іздеп барып, ар найы көріседі. Көрісудің мәнмағынасы – ағайынтуыстың татулығында, елдің бірлігінде жатқандай. Өйткені бұл дәстүр ағайын арасындағы түсінбеушілікті жойып, татула стырып, табыстырады. Арадағы өкперенішін кешіріп, араздықты ұ м ы т т ы р а д ы . Т е к б і р б і р і н е жақсылық тілеп, алғыс айтылады. Жасы кішілері «Жасыңыз құтты болсын!», «Бір жасқа келуіңізбен!» деп сыйлап тұрса, жасы үлкендері « Ж а с ы ң а ж а с қ о с ы л с ы н ! » , «Ғұмырлы бол!», «Бақытты бол!» де ген тілектерін жаудырады. Сондай ақ көрісу, яғни қауышу дәстүрі тек бір күнмен ғана шектелмейді. Ары қарай жалғасады. Белгілі бір се бептермен жолыға алмай қалған еңбектеріңіз үшін зор ризашылығымды білдіремін. А л д ы м ы з д а е л і м і з ү ш і н т а ғ ы б і р тағдырлы, тарихи белес тұр. Қазақстан халқы Ассамблеясының кезектен тыс Президент сай лауын өткізу туралы бастамасы халықтың тара пынан қызу қолдау тапты. Санаулы күнде маған бұл мәселеге қатысты мыңдаған хат келіп түсті. Құзырлы органдар бұл бастаманы еліміздің Ежелден келе жатқан сондай игі дәстүрдің бірі – көрісу деп аталады. Наурыздың 14інде Қазақстанның батыс аймағында көрісу дәстүрі бас талады. Басты ерекшелігі – оның тәрбиелік мәнінде жатыр. Сол күні шаңырақ ерекше шаттыққа кенеліп, таң нұрымен таласа оянған отбасы мүшелері бірбірін құттықтап, қол алысады, төс қағыстырады. Яғни көрісу өз үйіңнен бастау алады. Кеудеңді қуаныш кернеп, тамаша сырлы сезімге бөленесің. Әрі қарай көршіқолаң, ағайынтуыс, құда жегжат, т.б. болып жалғаса береді. Алыстағы ағайынға арнайы барып, сәлем беріп қайтатындары да бар. Бұл күнді, әсіресе балалар асыға күтеді. Себебі бар жақсысын киінген бүлдіршіндер үйүйді аралап, Дәстүрдің озығы бар.... адамдар жолы түскенде ауылдың қарияларына, үлкендерге міндетті түрде амандасып қайтуы шарт. Міне, осындай игі дәстүрлері міз дің бүгінгі қоғамдағы орны ерекше. Өмір болғаннан кейін әр алуан жағ дайлар да болады. Уақыт өте дағдарысты та еңсерерміз. Қалай болғанда да көмекке зәру, мұқтаж азаматтарға, кемтар жандарға қол ұшын созып, еліміздегі ауызбіршілікті сақтау, елдің бірлігін нығайту басты мақсатымыз болуы керек. Біздің салтдәстүріміз де осыған үндейді, осыған шақырады. Бұл тұрғыда игі дәстүр саналатын көрісудің де көңілге жылылық сый лайтын, үлгі ететін тұстары баршылық. Татулық пен бірлікті, ынтымақты ту етіп келе жатқан қазақ халқына жылданжылға аманесен жетіп, қауышуды жазсын! Бұл да біздің бауырмалдық салтымыздың бір көрінісі екені даусыз.
заңдарына сәйкес деп тапты. 26сәуірде ке зектен тыс президент сайлауын өткізу туралы менің Жарлығым халқымыздың бастамасына жауап болды. Бұл – Отанымызды, бейбітшілік пен келісімді нығайтудағы біздің бағытымызды жалғастыруға жалпыхалықтық ұмтылыс пен бірліктің дәлелі. (Жалғасы 2-бетте) «Ана тіліне» жазылыңыз, ағайын! сахара шаһарлары бЕт қатталып жатқанда: баспасөз – 2015
ҚАСТЕК
Қ А зп О ш ТА Индекс
мерзімі алматы
аймақ/қала аудан/ауыл Жеке жазылушылар үшін 65367 6 ай
1384, 32 1480, 20
1556, 64 12 ай
2768, 64 2960, 40
3113, 28 Мекемелер мен ұйымдар үшін 15367 6 ай
2649, 12 2745, 00
2821, 44 12 ай
5298, 24 5490, 00
5642, 88 қылқалам
біртүйЕр «Ұлттық ойындар – халық мұрасы» Ә.Қастеев атындағы ҚР Мемлекеттік Өнер музейінде «Ұлттық ойындар – халық мұрасы» көрмесі өз жұмысын бастады. Бұл шара ЮНЕСКО ның 70 жылдық мерейтойы аясында өткізіліп отыр. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетіне арналған шарада Қазақстанның белгілі қылқалам шеберлері Қ.Телжанов, Е.Сидоркин, Н.Гаев, А.Гурьев, С.Айтбаев, Ә.Сыдыханов, Т.Тоғысбаев, Е.Төлепбаев, О.Нұржұмаев, К.Мамақовтың кескіндеме, графика және мүсін жұмыстары ұсынылды. Аталған жұмыстар қазақтың ұлттық ойындарының рухани күшін, зияткерлік және басқа спорттық түрлерінің тәлімтәрбиелік және танымдық мәнін көрсетеді. 12 Қазақ жерінде заманында өркениеттің бастауын дай һәм белгісіндей болған тарихи қалалар бой көтергені белгілі. Бүгінде оларды археологтар, тарихшылар, этнографтар, гео- графтар өздерінің зерттеу нысанына айналды- рып, ел үшін құнды-құнды мәліметтер табуда. Әрбір қала өзінің орналасқан жеріне, аймағына қарай саяси-экономикалық, рухани-мәдени орталықтың негізі болғаны аян. «Ана тілі» газетінің «Сахара шаһарлары» айдары арқылы біз осындай қалаларға қатысты мазмұнды деректерді ұсынуды жалғастырамыз. Бұл елтану жолында жас ұрпақтың бойына отансүйгіштік қасиеттерді дарытып, бай тарихы- мыздан хабардар етіп, қазақ халқы тек көшпелі халық емес, оның байтақ даласында сәулеті мен дәулеті жарасқан, әсем де көрікті қалалардың болғаны жөнінде берік ұғым-түсінік қалыптастыратынына кәміл сенеміз. Бүгінгі тілге тиек етер қаланың бірі – ол ортағасырлық Қастек қаласы. Баршаға Бірдей осы Заманғы мемлекет: Қазақстан Республикасының президенті, «Нұр Отан» партиясының Төрағасы Н.Ә.Назарбаевтың партияның XVI съезінде сөйлеген сөзі Бес институттық реформа даналық мәйЕгі «Торы Көп пЕ, ТөбЕлі Көп пЕ?» Бірде Нұралы хан Сырымға ша барман жіберіп: – Торы көп пе, төбелі көп пе? Сырым осы екі түстің қайсысын қалайды екен? – деп сұратыпты. Батыр кідірместен: – Торы – тоқсан тоғыз, төбелі бір. Торысы – менікі, төбелі – хандікі, – депті. Мұның мәнісі – «халық – аттың торысындай көп, ақ сүйектер – аттың төбеліндей аз, мен көппен біргемін» деген екен. *** Сырым батыр үйіне қонып отырған қадірменді қонағы Төленді биден:
– Биеке, қазақтың қонағы неше түрлі болады? – деп сұрапты. – Қазақтың қонағы төрт түрлі болады: біріншісі – арнайы қонақ, екіншісі – құдайы қонақ, үшіншісі – қыдырма қонақ, төртіншісі – қылқыма қонақ. – Ал оны қалай айырамыз? – дегенде: – Арнайы қонағымыз, алыстан арнайы келген жақын туыс, нағашы, жиен, құда, күйеу, қайын сияқты жегжатың немесе сүйікті достарың, жақсы жолдасжораң. Міне, бұл нағыз сыйлы қонағың. Құдайы қонағымыз, өзің таны майтын, білмейтін шалғай елден, алыс жерден жолаушылап жүріп, ат басын тірей қалған тосын да бөгде қонақ.
Міне, бұл нағыз сауап қонағың. Қыдырма қонағымыз, ерігіп те желігіп үйденүйді, ауылданауылды кезіп, сөз аңдып, өсек теріп, қымыз ішіп, ет жеп жүрген сандалма қонақ. Міне, бұл – нағыз далбаса қонағың. Қ ы л қ ы м а қ о н а ғ ы ң ы з , ү й арасындағы, ауыл ішіндегі түтіні түзу шыққан үйді торып, өзінің құлқыны үшін аузына тигенін қылқытып жіберіп, басы ауған жаққа тарта беретін көлденең қонақ. Міне, бұл нағыз сұғанақ қо нағың, – депті көпті көрген көне би Төленді қарт. Елордада Мемлекет басшысының төрағалығымен «Нұр Отан» партиясының XVI съезі өтті. партияның кезекті съезінің жұмысына 2000-ға жуық адам қатысты. Олардың қатарында өңірлік конференцияларда сайланған 1200-ден астам делегат, парламент депутаттары, мемлекеттік басқару органдарының, ұлттық холдингтер мен компаниялардың басшылары, ғылыми және шығармашылық зиялы қауымның, дипломатиялық корпустың, халықаралық ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері бар. Съезде мемлекет және қоғам қайраткері К.Сағадиев, Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары, партияның Саяси кеңесінің мүшесі А.Башмаков, Қазақстан Жазушылар одағының Батыс Қазақстандағы бөлімшесінің төрайымы, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері А.Бақтыгереева, «Нұр Отан» партиясы Қызылорда облыстық филиалының төрағасы, Қызылорда облысының әкімі Қ.Көшербаев, «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер пала- тасы басқармасы төрағасының орынбасары Р.Ошақбаев, «Тайынша Астық» ЖшС бас директоры А.Рафальский, Ал- маты облысы, Іле ауданының М.Мақатаев атындағы орта мектебінің директоры Г.Нәдірбекова, «Ұлттық ғылыми кардиохирургиялық орталығы» АҚ басқармасының төрағасы, Қазақстанның Еңбек Ері Ю.пя, «Сәтбаев Оперейтинг» ЖшС- ның бас геологы А.Дәулетов, павлодар облысының ҚХА жастар бірлестіктерінің үйлестіру кеңесінің төрағасы Э.паули, айтыскер ақын Б.шойбеков сөз сөйледі. Сөз сөйлегендер Қазақстанның Тәуелсіздік алуындағы, қалыптасуындағы және нығаюындағы Нұрсұлтан Назарбаевтың тарихи рөлін атап өтті. Еліміздің басты құндылықтарын – егемендікті, тұрақтылықты, бақ-берекені, дамуды және болашаққа ұмтылуды да Мемлекет басшысымен байланыстыр- ды. Олар Қазақстан Республикасының президенттігіне Нұрсұлтан Назарбаевтың кандидатурасы лайық деген ойларын жеткізді. Съезде Қазақстан Республикасының президенті, «Нұр Отан» партиясының төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев сөз сөйледі. Съезд делегаттары «Нұр Отан» партиясынан Нұрсұлтан Назарбаевтың кандидатурасын Қазақстан Республикасының президенттігіне ұсыну туралы қаулы қабылдады. 2 3 №10 (1268) 12 – 18 наурыз 2015 жыл
№10 (1268) 12 – 18 наурыз 2015 жыл
Бүгін барша Қазақстан халқы біздің Отанымыздың өміріндегі тағдырлы және тарихи оқиғаның қатысушысы әрі куәгері болды. «Нұр Отан» партиясының XVI съезі бірауыздан Нұрсұл тан Әбішұлы Назарбаевты кезекті мерзімге Қазақстан Республикасы Президент тігіне кандидат етіп ұсынды. «Нұр Отан» партиясы съезінің шешімі Қазақстан халқы Ассамблеясының кезектен тыс Президент сайлауын 2015 жылы өткізу туралы бүкілхалықтық қолдауға ие болған бастамасының терең негізділігінің және заңдылығының айғағы болып табылады. 28ақпанда Қазақстан халқы Ассамблеясы Елбасы, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы На зарбаевтан өзінің кандидатурасын кезектен тыс Президент сай лауына ұсынуын сұраған болатын. Бұл қадамға біздің еліміз бен оның халқының болашағы алдындағы жоғарғы жауапкершілік, қоғамның тұрақтылығы мен бірлігін, ертеңгі күнге деген нық сенімді, жұмыс орындарын және әлеуметтік кепілдіктердің, жалақы мен шәкіртақының сақталуын қамтамасыз етуге деген ниет түрткі болған еді. Біздің осы бастамамызды қолдап мыңдаған азаматтар, ірі өндіріс ұжымдары, ауылшаруашылығы саласының қызметкерлері, үкіметтік емес ұйымдар және этномәдени бірлестіктер үн қосты. Осы арқылы Қазақстан халқы жүргізіліп отырған салиқалы ішкі және сыртқы саясатқа толық қол дауын білдірді, жоғары азаматтық жауап кершілік пен патриотизм үлгісін танытты. Қазақстан халқы Ассамблеясы қазіргі Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың кандидатурасының Қазақстан Президенттігіне ұсынылуына ерекше ықыласпен қолдау білдіреді. Бұл қадам мемлекет пен қоғамның нақты ісқимыл жоспа ры – «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол» жаңа экономикалық саясатының жүзеге асуының, жауапты, тұрақты және салмақты ішкі және сыртқы саяса ты мыздың әрі қарай іркіліссіз іске асуының бірегей шарты болып табылады. Нұрсұлтан Әбішұлының Президент сайлауына қатысуы – бұл патриоттық акт, елдің тұтастығын сақтауда, мемлекетті әрі қарай дамытумен азаматтардың әлауқатын арттырудың басты міндеттерін шешу үшін экономиканы тұрақтандырудың, азаматтық жарасым мен әлеуметтік тұрақтылықты нығайтудың қуатты бастауы болып табылатын азаматтық парыз бен жауапкершіліктің айқын көрінісі. Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ел алдындағы абыройы, оның саяси даналығы мен терең тәжірибесі, оның тұлғасына деген ел сенімі сайлау науқанының лайықты деңгейде өтіп, Қазақстан азаматтарының еркін таңдау жасауына кепіл болаты нына сенімдіміз. Біз, қазіргі Президентіміздің кандидатурасының ұсынылуы халықаралық қауымдастық үшін Қазақстанның сыртқы – бейбітшілік пен келісім саясатының, сенім мен тиянақтылыққа негізделген саясатының өзгеріссіз қалатындығына салмақты дәлел болады деп санаймыз. Қазақстан халқы Ассамблеясы келешек алдындағы жауапкершілігін сезіне отырып, халық пен елдің биік мүддесін ескере отырып, азаматтық және патриоттық парызын орындау мақсатында еліміздің барлық азаматтарын кезектен тыс Прези дент сайлауына белсенді түрде қатысуға және дауыс беру арқылы еркін білдіруге шақырады. Біз барша Қазақстан азаматтарын болашақ ұрпақ үшін, еліміздің гүлденіп дамуы үшін өзінің конституциялық құқығын пайдалануға, ерікті таңдау жасауға, сайлауда дауыс беруге, біздің еліміз бен қоғамымыздың тұрақтылығы мен бірлігін нығайтуға үлес қосуға шақырамыз.
Тәуелсіздік жылдары ішінде біз Ұлы жолды жүріп өттік. Біздің еліміз әлемнің неғұрлым бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарына енді. ІЖӨ 20 есе өсіп, 2014 жылы жан басына шаққанда 13 мың долларды құрады. Бүгінде біз «Қазақстан – 2050» Стратегиясының басты мақсаты – әлемнің неғұрлым дамыған 30 елінің қатарына енуге қол жеткізу жолында жұмыс жүргізудеміз. Өткен 4 жылда 2011 жылдың сайлау науқаны барысында мен айтқан барлық міндеттерге қол жеткізілді. Біріншіден, ІЖӨ көлемі орта есеппен жыл сайын 5,7 пайызға өсіп отырды. Үдемелі индустриялықинновациялық дамудың бірінші бесжылдық жоспары аяқталды. Екіншіден, аграрлық сектор даму үшін қуатты серпін алды. Үшіншіден, инфрақұрылымдық сала ларда үлкен өзгерістер болды. Төртіншіден, шағын және орта бизнес дамып келеді. Бесіншіден, Қазақстан әлеуметтік жаңғыру жолына бет бұрды. 2010 жылдан бері халықтың табыстары 43 пайызға, ал айлық еңбекақы 130 мың теңгеге жақындап, 64 пайызға өсті. Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар мөлшері 1,4 есеге, ең төменгі зейнетақы 1,8 есеге өсті. Алтыншыдан, 4 жыл ішінде ауқымды әкімшілік реформа жүргізілді. Мемлекеттік а п п а р а т р е ф о р м а л а н ы п , Ү к і м е т т і ң функцияларының 60 пайызы министрліктер м е н ә к і м д і к т е р д е ң г е й і н е б е р і л д і . Министрліктер саны 17ден 12ге дейін оңтайландырылды. 9 агенттік қысқартылып, комитеттер ретінде министрліктер құрамына берілді. Аудандық маңыздағы қалалар әкімдерінің, сондайақ селолық әкімдердің сайланбалылығы енгізілді. Құқық қорғау ор гандары мен сот жүйесінде терең реформа лар жүруде. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қатаң күрес жүргізілуде. Конфессияаралық келісім мен тыныштықтың арқаулық негізі ретінде мемлекеттің зайырлылық сипаты нығайтылды. Жетіншіден, елдің халықаралық беделі нығайып келеді. Бүтіндей алғанда, біз жоспарланған дардың бәріне қол жеткіздік! Алға қарай қарышты қадам жасалды! Бұл баршамыздың ортақ жеңіс маршымыз! Қ а з і р г і у а қ ы т т а ә л е м д е г і а х у а л күрделілене түсуде. Әлемдік рыноктарда энергия көздері мен металл бағаларының құлдырауы экономикалық тәуекелдерді күрт ұлғайтып жіберді. Барлық дерлік мемлекет тер елеулі геосаяси және экономикалық сынқатерлерді бастан өткеруде. «Нұрлы жол» жаңа экономикалық саясаты Қазақстанның экономикалық тәуекелдерге қояр тосқауылы болды. Ол, біріншіден, инфрақұрылымдық дамудың мемлекеттік бағдарламасы аясында экономикалық ауытқушылыққа қарсы ісқимыл шараларынан, екіншіден, ин дустрияландыру бағытының екінші бес жылдығын одан әрі жалғастырудан тұрады. Сондайақ әлеуметтік саясат та айқын белгіленді. Қатаң бюджеттік саясат пен үнем мемлекеттің әлеуметтік міндеттемелеріне өзгеріс енгізбейді. Сонымен бірге, жаһандық сын қатерлер мен тәуекелдердің тереңдігі сон дай, ол әр мемлекеттің тұрақтылығы мен табыстылығын сынаққа салады. Сондықтан да біздің алдымызда жаңа міндеттер тұр. Біріншіден, сыртқы факторлардың мемлекет құрылысына ықпалының теріс сценарийіне жол бермеу. Екіншіден, дамудың қол жеткізілген қарқынын сақтау. Үшіншіден, одан әрі даму үшін жағдайлар жасау. Төртіншіден, әлемнің 30 дамыған мемлекетіне қарай алға жылжуды жалғастыру. Біздің мемлекеттілігіміздің ауқымды сынқатерлеріне қалыптан тыс және күшті жауап беру қажет. Бір орында тұруға болмай ды. Өз табыстарымызды арқау етіп өзіміздің мемлекеттілігімізді дамыту үшін біздің алға қарай қозғалуымыз керек. Сондықтан да мен бес институттық реформаны алға тар тамын.
Бірінші – Экономикалық бағдарлама ларды сапалы жүзеге асыруды және мемле кеттік қызметтерді ұсынуды қамтамасыз ететін қазіргі заманғы, кәсіби және ав тономиялы мемлекеттік аппаратты қалыптастыру. Б ү г і н д е ә к і м ш і л і к м е м л е к е т т і к қызметтің саяси деңгейге тәуелді екенін көрмеу мүмкін емес. Бұл, тіпті, ешқандай саясатсыз кәсіби басқару қажет болған кездің өзінде де шешімдер қабылдауды саясаттандырады. Мемлекеттік аппаратта белгілі бір қамқоршының айналасында команда қалыптасады. Мұндай патронат жемқорлық үшін жағдайлар туғызады,
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|