М е к т е п баспасы 1965 I. У ш Х кластарда эдебиет тарихын



Pdf көрінісі
бет104/116
Дата17.12.2022
өлшемі4,22 Mb.
#57753
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   116
1
мс
13
болар 
ед1. Ал киялдау дегешм^з — натурализм тэсш нен автор­
дыц каншалыкты аулак екенш керсететш басты, керкем- 
Д1к зацыныц б!р1.
Типтещйрудщ тетенше факторы — болмыс, ол эр тур- 
Л
1

Оган идеал элемент косылмак. Сонда гана образ 
улгайып, ол ем1рдеп кеп адамныц бгр! емес, мыцдаган 
уксас адамдардыц типтенген тулгасы болып шыкпак.
Типтещйру зацынан болмыс пен хиялдаудан баска 
автор кезкарасы да улкен орын алады. Автор когамга
оныц'болашагына битарап емёс. Осы 1зде унамды, унам- 
сыз образдар тумак. Идея — керкемдш елшеудщ б1р!. 
Б^рак оны тек тенденция, таптар немесе жаман мен жак- 
сы адамдардыц тартысы деу жет1мс1з. Тап тартысы мен 
эдеби тартыс та б
1
р емес. Тап курес1 — болмыстык фак­
тор, тшгпк жагдайдыц б!р к ер ш еь Ал эдеби тартыс (кон­
фликт)— кешпкерлер тагдыры, автор кезкарасы, эд ю - 
мен байланысты образдау зацыныц б!р тур1. Ол жанрга 
байланысты.
Типтещйрудщ бул зандарын эрб
1
р роман, поэма ту­
сында танытып оТырамыз. Бул — окушылардыц эдеби- 
керкемдш угымын кецшп, олардыц езд
1
пнше талдап- 
топшылай б1луше жол ашады. Сонымен б1рге бул 
угымдарды «К,амар сулу» мен «Абай жолы» тусында бгр- 
б!р жинактаушы-теориялык лекциямен терецдеткен жен. 
Эаресе: типтещйрудщ елец, поэма, прозага тэн ерек- 
шелжтерш, сыншыл реализм мен с о ц и а л и с т реализмде- 
п сипаттарын айыра танытуга куш салу керек.
110


VI. ЖОГАРЫ КЛАСС ОКУШЫЛАРЫН ШЫГАРМА 
ЖАЗУГА УЙРЕТУ
V III— X кластардагы жазба жумыстар 
(шыгарма 
жаздыру) тарихи курс максатына лайык такырыптык 
(тал дау), публицистикалык, жэне эдеби-творчестволык 
болып уш салада журпзшед1. Сырт Караганда, V — VII 
кластарда ж урпзш етш шырармаларадан булардыц айыр- . 
масы шамалы: тек б1ршщ курделенш, тарихи жел1ге ко- 
йылуында, екшнпсшщ карапайым болып келушде. Эде- 
биеттж оку тэж1рибесшдеп шырармалар шарын мшез- 
деуге немесе еркш такырыпка курылып, олар окушыныц 
жазба т ш н калыптастырура, ойын ретамен жоспарлап 
айтып, дэлелдей быуге, кебше жеке компонента талдау­
ра курылады. Онда уйрету басты орын алады. Ал V III—
X кластарда ж урпзш етш жазба жумыстар тек шыгарма 
формасында уйретш п, ол тш ширатумен б«рге окушы- 
лардыц аналитикалык, логикалык ойын жетшд1руге, тал- 
данган керкем текстерд1 жинактаура (бел гш б!р жары­
нан) курылады. Онда жумысты окушылардыц ездерше 
штетш, сабакты жандандырура баса кещл белшед1. Бул 
кластарда да ж азба жумыстарыныц сабактык. мэш зор. 
Оныц мэн1С1 — окушыларды шырарма ж азуга баулу
жоспарын б1рлес1п жасап, б1рлесш жазу, сол непзде 
окушылардыц ездерше жоспар, объект усыньш, материал 
терг
131
п, езд1Г1Нше жазып теселуше жол, у л п керсету. 
V III— X кластардагы бакылау турш деп шырармалар 
терттщ б1р улесшдей рана болура тшс. Бул ушш, б!р*н- 
ипден, мурал1м шырармалардыц турш белгшеп, кай тур- 
ден бастап кай турге келуд1 ойластырса, екшшщен, уйре­
ту пн жазба жумыстар мен бакылаушы жазба жумыстар- 
дыц мелшерш белгшейдь Шамамен, жылына эр класта 
сепз-сег1зден шырарма жазылады десек, олар типше к а ­
рай б!р белшсе, класс жэне уй жазба жумысЫ болып тары 
белшедь Мысалы, V III класта 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   116




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет