М е к т е п баспасы 1965 I. У ш Х кластарда эдебиет тарихын


Кавказ бен Алтай, Алатау —



Pdf көрінісі
бет78/116
Дата17.12.2022
өлшемі4,22 Mb.
#57753
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   116
Кавказ бен Алтай, Алатау —
Аскар асу бел
1
мсщ.
Ш ырысым —
киыр зор Тайга,
Курсаган болат — тем
1
рсщ.
Батысым — байтак Украина,
Гулденген бакша, гулшсш...—
дейдь Мунда «Кавказ, Алтай, Алатау — аскар бел, Тай­
га — курсаган болат тем1р, Батысым — Украина, ол — 
бакша, гул» дегендер — жаркын метафоралар. Метафо­
ра б!р нэрсеш екшш! б1р нэрсеге мегзеу, балау. Ол —
журнаксыз тецеу («Алтын ошак — ; Отан»).
©лецнщ еткен заманды суреттейтщ екшпй бел1мше 
келгенде, метафораныц кызмет1 езгерш кетед!:
Булдыр, булдыр, булдыр кун.
Булдырап еткен куррыр кун.
Бурынгы кушм кун бе ед
1
?
Кун емес, кара тун ед
1
.
Мундагы кун — ем1р, булдыр, булдыр — эпитет, 61- 
рак метафоралык эпитет, тун де жаман ем1р марынасын­
да тур. 

Т1лд1к талдау елецде идеяга курылса, прозада. образ­
ды мшездеуге курылады. Роман 
мен повеете тшдш 
мшездеуд! унем1 б!р объекта етап отырамыз. Бул туста 
автор Т1Л1 б1р белек, кешпкер тал! б!р белек сатыланып 
талданура тщс. Топшылауын ец соцынан эцпмелейм1з. 
Т1ЛД1К мшездеу мен талдаулар кейде узын текстен тер1- 
лш алынатын болгандыктан, эуел1 т й щ к талдауды 
белгйп б 1р ыцрайлы текстер тусында уйрету сабактары- 
нан бастаймыз. Уйге сурак пен объект бер1лед1 де, клас­
та сол жумыстар жуйеге келтаршедь Кейде талдш тал­
даудыц жоспарын б1рлесш белгшейм
13
. Ол кластык, , 
жумыс туршде, эцпме, текстен мысал келтару, топшылау 
туршде журмек. Мурал
1
мнщ ез! талдаудыц жоспйрын,
84


максатын жетж урынура тшс. Журе-келе бел гш б!р 
объект тусында окушылардыц ездер! Т1лдш талдау Жа­
сап дардыланады. Тьлдш талдау керкем текспен жумыс 
1стеуд1ц формасы болрандыктан, оны лекцияга курура 
болмайды.
Талдау сабактарыныц у л п а
Б
1
з 
жогарыда талдау сабактарыныц басты-басты 
буындарына токталдык. Талдауды жалац тэж^рибешш- 
д1к формасында алмай, оныц теориялык непздерш, мак­
сатын, тэалдерш де косып эцпмеледш.
Енд1 осы принциптер мен тэсшдерд1 жеке-жеке жанр- 
лар тусында эцпме (сабак) эдгамен калай игеруге 
болады деген мзселеге келелш. ©лецге ул п бермейм


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   116




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет