«М әдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары

генімді  оған  келіп  айтатын  болсам,  ол  аң-таң  болар  еді. 

Менің  оны  жақын  тартуым,  оның  ақыл-ой  қабілеттілігіне 

қатысты  пікірім  сияқты,  шынайы  емес  және  асыра  айту 

болар  еді:  әрине,  кері  мағынадағы  асыра  айту.  Мен  істің 

мәнін  түсінген  сияқтымын.  Түстегі  жақын  тарту  сезімі 

түстің  нақты  мағынасына  емес,  түстің  астарына  жасырын- 

ған  ойларға  қатысты;  олар  осы  мағынамен  қарсылықта; 

мүмкін,  олардың мақсаты менен түстің шынайы мағынасын 

жасыру  шығар.  Түсті  жоруға  кірісу  үшін  маған  қаншама 

күш-жігердің  қаж ет  болғаны  есімде,  мен  оны  кейінге 

қалдыруға  тырысып,  түсім  —  толығымен  мәнсіз  деп  есеп- 

тедім  ғой.  Менің  психоаналитикалық  білімім  осылайша 

түсті  ж оруға  қарсылы қты ң  себебін  бірнеше  дүркін 

көрсеткен.  Көпшілік  жағдайларда  ол  нақты  іске  қатысты 

емес,  үйреншікті  сезімді  көрсетеді.  Менің  кішкене  қызым 

жегісі  келмесе,  берген  алманың  дәмін  татпастан,  ол  ащы 

деп  қолына  алмайды.  Пациенттерімнің  қылықтары  менің 

кішкене  қызым  сияқты  мінез-қүлық  танытқанында,  олар- 

Дың 

сыріща иіығарғысы келген

 елестері бар екендігін білемін. 

Дәл осыны менің түсіме қатысты да айтуға болады. Түсімді 

жорығым келмегені — онда оның мен үшін жағымсыз мәні 

ащылып  қалар  еді.  Енді  бүл  жорудан  кейін  мен  үшін 

жағымсыз болғаны — әріптесім Р.  "ақымақ" деген ой екенін 

білемін. Р-ді жақын тартуды түстің нақты мағынасына емес, 

осы  жағымсыздыққа  жатқыза  аламын.  Егер  түсім  оның 

жасырын  мазмүнынымен  салыстырғанда  бүрмалануға 

үшыраса,  онда  түстегі  жақын  тарту  сезімі  бүрмаланудың 

өзі  болады  немесе,  басқаша  айтқанда,  мүндағы 

бүрмалану 

көзбояу

  тәсілі  ретінде  әдейі  көрініп  отыр.  Менің  түске 

ж асырынған  ойларым  —  Р-ге  тағылған  ж ала;  мүны 

байқамауым  үшін  түс  жақын  тарту  сезімі  арқылы  тура 

қарама-қайшылықты  бейнелейді.

Бүл  жалпы  ереже  бола  алады.  Жоғарыдағы  тараулар- 

дағы  мысалдардан  белгілі:  түс  —  тілектердін  орындалуын 

көрсетеді.  Тілектің  орындалуы  жасырын,  көзбояу  болса, 

онда  тілекке  қарама-қарсы  үрдістің  болғаны  және  осы 

Үрдіс  нәтижесінде  тілек  бүрмаланған  түрде  көрінуі  ықти- 

мал. Мен бүл қүбылысты әлеуметтік емір қүбылыстарымен 

салыстырғым  келеді.  Әлеуметтік  өмірдің  қай  жерінен 

психикалық  актінің  осыған  үқсас  бүрмалануын  керуге 

болады?  Тек  бірінің  белгілі  күші  бар,  екіншісі  соңғысына 

бағынышты  болатын,  екі  адам  болған  кезде  кәре  аламыз. 

Осы  екінші  бейне  өзінің  психикалық  іс-әрекетін  бүрма- 

лайды немесе күнделікті өмірде мүны  "сайқалсиды  деиміз. 

Біздегі  сыпайылылық  көбінесе  осы  “сайқалсудың  нәти- 

жесі;  оқырманға  ез  түстерімді  жори  отырып,  мен  өзім  де

8 3

осындай бұрмалаулар жасауға  мәжбүр боламын.  Ақындар 

да  осындай  бүрмалануларды  қажет  етеді:

“Das  Beste,  was  du  wiseen  kannst,  darfst  du  den  Buden 

doch  nicht  saqen".  ("Біз  білетін  бар  жақсыны  сен  бәрібір

халыққа  айта  алмайсың".)

Дүние  жүзіне  ащы  шындықты  айтқысы  келген  саяси

жазушы  да  осыған  үқсас  жағдайда  болады.  Егер  ол  өз 

пікірін  жарияласа,  онда  оны  басып  тастайды:  егер  пікір 

ауызша  баяндалса,  оның  “тағдыры"  соңынан  шешіледі,  ал 

егер  жазба  тілінде  баяндалатын  болса  —  жазушы  ойы 

алдын  ала  жасырынып  қалады.  Ж азуш ы   цензурадан 

қорқады,  сондықтан  ол  өз  ойының  бейнесін  бүрмалауына 

тура  келеді.  Осы  цензураның  сезгіштігіне  қатысты  ол 

шабуылдың  белгілі  түрлерін  үстанады  немесе 

а ст а р м ен  

жеткізеді,  я күнәсіз көзбояушылықты қолданады. Мысалы, 

ақын  Орталық  Империядағы  екі  мандариннің  соғысуын 

айта  отырып,  чиновниктер  арасындағы  қақтығысты  сипат- 

тауы  мүмкін.  Цензура  неғүрлым  қатал  болса,  соғүрлым 

оқырманды  айтылған  ойдың  шынайы  мәнін 

аш а т ы н  

көзбояу  жүқа,  тапқыр  тәсілде  болады31.

Түстегі  цензура  феномендері  мен  бүрмалану  феномен- 

дерінің  таңғаларлық  үйлесуі  бізге  екеуіне  де  бір  жағдай- 

ларды  тағайындауға  жол  ашады.  Сонымен,  біз  түстерде 

екі  психологиялық  күш  мәнді  орын  алатынын  үйғара 

аламыз:  бірі  —  түстегі  тілектерді  тудырады,  екіншісі 

цензураның қызметін атқарады, және осы цензура негізінде 

тілекті  бүрмалайды.  Цензураның  іс-әрекетінде  көрінетін 

осьі екінші күштің қүдіреті неде деген сүрақ орынды болар 

еді.  Егер  біз  түске  жасырын  ойларды  талдауға  дейін 

адамның  танымайтындығын  есімізге  түсірсек,  сондай-ақ 

түстің  нақты  мазмүны  саналы  түрде  қайта  жаңғыры- 

латындығын  ескерсек,  онда  екінші  қызметті  инстанция 

сананы  араластыру  болғаны.  Алдын  ала  екінші  инстан- 

циядан  өтпейінше,  бірінші  жүйеден  ешбір  ақпарат  санаға 

жете  алмайды,  ал  екінші  инстанция  санаға 

б а ғ ы т т а л ғ а н  

ақпаратқа  өзінің  қалауынша  өзгеріс  енгізіп,  өз 

қ үқ ы ғы н  

іске  асырмайынша  алға  бастырмайды.  Осы  ретте  сана 

ол!!°Н11'  врекше  түсінігін  аңғарамыз;  тану  біз  үшін  ес  не 

пРоцестерінен  тәуелсіз  ерекше  психикалық  акт, 

лдйтт-тчаНа • 

Ге  сыРттан  берілген  мазмүндарды  қабыл- 

°Рга? ы  сияқты.  Психопатология  осы  негізгі 

K

vfam

 

болмайтындығын  сипаттауға  болады.

Екі  пгиү  Ае  әллек'айда  кеңінен  тоқталамыз. 

к а т ы г ? т  

^ аЛЫ

Қ 

инстанцияның алатын орны мен 

с а н а ғ а  

сезінген 

келе'  әРіптесім  Р-ге  қатысты 

т ү с і м д е

Қ  н  тарту  мен  оны  жору  барысындағы  алған

84

төмен  бағасы  ж ән е  адамның  саяси  өмірі  арасындағы 

үқсастықтарды  көрсетуімізге  болады.  Өз  билігіне  аса 

қызғанышпен  қарайты н,  қоғамның  ш ирақ  пікірімен 

күресетін  билеушісі  бар  қоғамдық  өмірге  алмасайын. 

Халық  өзіне  үнам аған  әкіміне  қарсы   шығып,  оның 

жүмыстан  шығарылуын  талап  етеді.  Халық  қалауымен 

санасатындығын  көрсетпес  үшін,  жағдайдың  басқаша 

болуына  ешбір  себеп  болмаса  да,  билеуш і  әкімнің 

қызметін  көтеруі  керек.  Осылайша,  санаға  кірер  жолдың 

қамтамасыз  етілуін  басқаратын  менің  екінші  инстанциям 

—  ерекше  қызығуш ылыққа  негізделген  бірінші  ж үйе 

тілегі  әсіреленген  ж ақы н  тарту  сезімімен  байланыса 

отырып,  оны  ақымақ  деп  атағысы  келуі  қызметтесім  Р-ге 

бағытталады32.

Мүнда философиядан асыға күткен,  түс жорудың біздің 

рухани  аппаратымыздың  қүрылымына  қатысты  түсінік 

беру  мүмкіндігі  туралы  ой  пайда  болуы  мүмкін.  Бірақ  біз 

бүл  жолмен  жүрмейміз,  ал  түстің  бүрмалану  әрекетінің 

мәнін  анықтағаннан  кейін,  бастапқы  мәселемізге  қайтып 

ораламыз.  Ж ағымсыз  түстер  қалайша  тек  тілектердің 

орындалуын  білдіреді.  Егер  жағымсыз  мазмүн  жағымды 

мен  қалаулыны  көзбояу  ретінде  жүрсе,  түстің  бүрмалану 

әрекеті  болған  жағдайда  мүның  мүмкін  болатындығына 

біздің  көзіміз  жетті.  Екінші  психикалық  инстанция  туралы 

біздің  үсынысымызды  ескере  келе,  мынаны  бекіте  айта 

аламыз:  жағымсыз түстер екінші инстанция үшін жағымсыз 

болады,  бірак,  бірінші  инстанциянін  тілегін  орындайды. 

Мүндай  жағымсыз  түстер  тілектердің  орындалуын  білді- 

ретіндіктен,  әрбір  түс  бірінші  инстанциядан пайда  болады, 

ал екіншісі тежегіш қызметін атқарады. Егер біз тек екінші 

инстанцияның түсте бейнелейтінін ғана бағалайтын болсақ, 

ешңашан  түсті  үға  алмаймыз.  Осыған  дейін  көпшілік 

ғалымдар  шешімін  таба  алмаған  қүпиялар  қалып  қояды.

Түсте  тек  тілектердің  орындалуын  білдіретін  қүпия 

мазмүнньщ болуы әрбір жеке жағдай үшін талдау арқылы 

дәлелденуі  керек.  Мен  жағымсыз  мазмүны  бар  бірнеше 

түсті  мысалға  келтіріп,  оларды  талдап  беруге  тырысамын. 

Бүл көбінесе алдын ала толық баяндауды,  ал кейде истерия 

кезінде психикалық қүбылысқа енуді қажет ететін истерик- 

тердің түстері.  Әкінішке  орай,  мен  бүл  қиындықсыз  баян- 

Дай  алмаймын.

Психоневротик аналитикалық емдеу алған сәттен бастап 

оның  түстері  басты  тақырыпқа  айналады.  Осы  сәтте  оған 

ӘР  түрді  психолоғиялық  түсініктер  беруіме  тура  келеді 

және  осы  арқылы  мен  оның  ауруының  белгілерін  анық- 

таймын;  осыған  жауап  ретінде  үнемі,  тіпті  қас-дүшпан-

8 5

дарымнан  естімеген,  қатаң  сын  естимін.  Пациенттер  үнемі 

түстерінің  тілектердің  орындалуына  негізделетініне  қарсы 

шығады.  Міне,  менің  теориямды  теріске  шығару  мақса- 

тында  баяндалған  бірнеше  мысал.

"Сіз  үнемі  түс  —  тілектердің  орындалуы  дейсіз,  —  деді 

бір  тапқыр  пациентім.  —  Мен  қазір  сізге,  керісінше, 

тілегімнің  орындалмауын  дәлелдейтін  түсімді  айтып 

беремін.  Сіз  осы  айтылғанды  өз  теорияңызбен  қалай 

байланыстырасыз?  Түсімде:

Мен  қонақ  шақырмақпын,  бірақ  менің  үйімде  кепкен 

балықтан  басқа  ештеңе жоқ.  Мен  дәм  сатып  алуга  дүкенге 

бармақиіымын,  бірақ  бүгін жексенбі,  барлық  дүкендер жабык 

екендігі  есіме  түсті.  Мен  бір  таныс  саудагеріме  телефон 

шалмақ  болған  едім,  телефон  істен  шыққан  екен.  Менің 

қонақ  шақырамын 

деген  тілегімнен  бас  тартуыма  тура 

келді".

Әрине, түстің шын мәнін тек талдау ғана анықтай алады, 

бірақ  бір  қарағаннан  түсте  тілектердің  орындалу 

теориясына  қарсы  келетіндігі  парасатты  сияқты,  —  дедім 

оған  берген  жауабымда.  "Бүл  түс  қандай  ақпараттан 

жасалған  екен?  Өткен  күң  жағдайлары  түс  көруге  түрткі 

болатындығын  білесіз  ғой".

Талдау.

  Пациентімнің  досы  —  көптен  ет  сататын,  шын- 

шыл  әрі  үлкен  адам.  Жақында  ол  тым  толып  кеткендігін 

және семіздіктен  емделе бастағысы келетіндігін айтқан.  Ол 

енді  ерте  түрады,  моцион  жасайды,  қатаң  диетаға  оты- 

рады,  ең  бастысы  шақырылған  жерге  қонаққа  бармайды 

екен.  Оның  досы  жақында  мейрамханада  бір  суретшімен 

танысқандығын,  суретші  оның  басының  ерекше  сипатын 

байқағандықтан,  қалай  болғанда  да  портретін  салғысы 

келетіндігін ^айтты,  —  деп  қарқылдап  күле  әңгімеледі. 

Оның  досы:  “алгысымды  білдіремін,  бірақ  әдемі  жас  қыз- 

дың  арт  жағы  менің  бүкіл  бетіме  қарағанда  суретші  үшін 

әлдеқайда  жағымды  болатындығына  сенімдімін",  —  деген 

қатаң  жауап  қайтарыпты33.  Енді  менің  пациентім  жол- 

дасын өте жақсы көреді және оны мазақ қылады.  Сонымен 

қатар  ол  досынан  өзіне деп  уылдырық  алмаүьш  сүраған.  — 

Бүл  нені  білдіреді? 

J

Себебі  көптен  бері  ол  күнде  таңертең  уылдырықпен 

оутерород  жегісі  келетін.  Бірақ  мүндай  шығынға  бара 

алмаиды.  Эрине,  егер  ол  айтса  болғаны,  досы  оған 

уылдырық  әперер  еді.  Бірақ  ол,  керісінше,  кейіннен  оған 

сүрадьТ 

мүмкшдігі  болУЫ  үшін  уылдырық  алмауын

кяі ? г¥^ ТүСШДІру  маған  жаттанды  сияқты.  Осындай 

к,анағаттанарлықсыз  мәліметтердің  астарында, 

әдетте,

86

қандай  да  бір  жасырын  ойдар  болады. 

Беренгейн

  пациент- 

терін  еске  алу  жеткілікті:  олар  постгипнозды  бүйрықтар 

орындаған,  ал  оның  мотивін  сүрағанда  жауап  бермеген. 

"Мүны  неге  жасағанымды  білмеймін", 

деп,  ж ауап 

орнына  шындыққа  жанаспайтын  түсініктемелер  оерген. 

Уылдырыққа  қатысты  жагдай  да  дәл  осы  сияқты.  Менің 

пациентім  өмірде  орындалмаган  тілектерін  жасағысы 

келетін  сияқты.  Түсінде,  шынымен,  тілегінің  орындалмауы 

орын  алған?!  Орындалмаған  тілегінің  болуы  оған  не  үшін

қажет?) 

.  .

Мүның  барлығы  түсті  жору  үшін  жеткіліксіз.  Мен тағы 

да  қосымша  түсініктеме  алғым  келеді.  Толық  ашылғысы 

келмегенін  білдіретін  біраз  үнсіздіктен  соң,  ол  кеше  өзінің 

күйеуін  қызғанатын  бір  қүрбысының  үйіне  барғандығын 

айтты:  күйеуім  оған  үнемі  қошемет  сөздер  аитады.  Ьағына 

қарай,  бүл  қүрбысы  арықша  екен,  ал  онын жолдасына тек 

толық  әйелдер  үнайды.  Ал  арықша  қүрбысы  не  аитқан 

екен?  Әрине,  ол  біраз  толғысы  келетіндігін  аитқан. 

оны 

мен  қатар  ол  қүрбысынан:  "Сендер  бізді  қашан  өздеР ^  

қонаққа  шақырасыңдар?  Сендердін  қонақасыларың  ү

дәмді",  —  деп  сүрады. 

. 

„Пд

Енді  түстің  мәні  белгілі  болды.  Мен  пациенті 

• 

сізге  дәл  осыны  айтса,  бүл  сіздін  беретін  ж ауа 

сияқты:  "Армандапсың,  мен  сені  шақырсам,  се 

дян 

үйімде  тамаққа  тойып,  біраз  толып,  менін  күиеуі 

Ү _ 

бетер  үнауың  үшін  бе?  Мен  одан  да  қонақ  інақьр 

„ 

қояйын".  —  Шынымен,  түсіңіз  сізге 

қ о н а қ  

шақыра  ал 

тындығыңызды  айтады:  ол  осылайша 

асыдан

паса екен деген қалауыңызға сәйкес келіп түр- К 

ғын

толысуға  болатындығын,  арықтау  үшш 

жерлерден  бас  тарту  керектігін  сізге  д° сь® 

жетпей

Сізге  бүл жоруды  дәлелдейтін  тағы да  бір 

түсіңізге

түр. Біз кепкен балықтын мәнін ашпадық  . 

кл/пбымнын 

неге  балық  кірді?"  "Кепкен  балық  -   ^ ендвдяЖ

™

 де 

сүйікті  тағамы",  —  деп  жауап  берді  ол.  Бү 

лиентімнің 

біледі  екенмін,  шынымен  балықты,  меН 

уылдырықты  жақсы  көретініндеи,  үиатып 

аСГЫрсаҚі

Түстің ескерілмей қалған бФжағдаиынқ 

қарсы

оның тағы  да бір  жоруы  бар.  Бүл  екх жору  р 

қүбы- 

келмейді,  керісінше,  басқа  да  психоп 

^   мәНДІЛІГІне 

лыстардағы  сияқты,  кещнен  таралған  тү 

алдында

айқын  мысал  бола  алады.  Пациент  Ү 

ын  естігенбіз 

орындалмаған  тілектері  туралы  ° ила 

ө3  тілегін

(уылдырығы  бар  бутерброд).  ° н“ « 

падиентім  түсінде 

білдірді,  атап  айтсақ:  толысу;  егер  м 

е  бүл  біз  үшін

Қүрбысының  тілегі 

о р ы н д а л м а ғ а н д ы ғ ъ ш  

көрсе,  оү

таңданарлық  болмауы  керек.  Себебі  ол  қүрбысының  тілегі 

(толысу)  орындалмаса  екен  дейді.  Сонымен  қатар  ол  өз 

тілегінің де  орындалмағандығын  көреді.  Егер  ол  түсінде  өзін 

емес, қүрбысын ғана көрсе, немесе қүрбысының орнын басса, 

онда,  нақтырақ  айтсақ, 

өзін  қүрбысымен  қатар қойғаны,

  ал 

түс  жаңа  жоруға  ие  болғаны.

Менің  ойымша,  ол  шынымен  осындай  қатар  қоюды 

жасады,  ал  бүған  дәлел  ретінде  түс  орындалмаған  тілекті 

бейнеледі.  Истериялық  қатар  қоюдың  мәні  неде?  Мүның 

түсіндірілуі біздің тақырыптан  біраз  ауытқуды талап  етеді; 

қатар  қою  (идентификация)  —  истериялы қ  белгілер 

механизмі үшін  аса маңызды көрініс.  Осы жолмен аурулар 

өз  симптомдары  арқылы  тек  өз  күйзелістерін  емес,  басқа 

адамдардың да күйзелістерін анықтайды: олар өзгелер үшін 

қайғырғандай  болады,  ж әне  үлкен  өмір  пьесасының 

барлық  рөлдерін  бір  бейнеде  ойнап  шығады.  Бүл  баршаға 

белгілі  истериялық  имитация,  истериктер  өзгелерден 

бақылаған  барлық  ауру  белгілеріне  еліктеуге  қабілетті, 

бүл  репродукция  деңгейіне  дейін  көтерілген  өзіндік  көңіл 

білдірулері  деп  қарсы  шығуларыңыз  мүмкін.  Бірақ  мүны- 

мен  тек  истериялық  имитация  кезіндегі  психикалық  про- 

цестің  жүрер  жолы  ғана  сипатталады:  бірақ  бүл  жолмен 

жүретін рухани акт мүлде басқаша. Соңғысы истериктердін 

әдеттегі  имитациясынан  әлдеқайда  күрделі;  ол  санасыз 

процестерге  сәйкес.  Мен  мүны  мысал  арқылы  бейнелеуге 

тырысамын.  Ауруханада  аяқ-қолы  өзгеше  тартылатын 

аурулармен бір палатада жатқандардан,  күндердің  күнінде 

истериялық  белгіге  тән  еліктеу  байқалса,  дәрігер 

таңғалмауы  керек.  Ол  тек:  "Басқалары  бүл  ауру  белгісін 

көрген,  сондықтан  оған  еліктей  бастады;  бүл  —  психи- 

калық жүқпа",— деп ойлайды. Иә, бірақ психикалық жүқпа 

мына  төмендегіше  тарайды.  Әдетте,  аурулар  дәрігерге 

қарағанда  бір-бірі  туралы  көбірек  қүлағдар  болады, 

дәрігерлік  тексеру  еткен  соң  олар 

ай н а л а сы н д а ғы л а р д ь щ  

сырқаттарына  аса  қьззығушылық  танытады.  Бір  пациент 

есшен танады;  езгелері бүған  себеп  болғаны  үйінен  келген 

хат, я өмірінде болған қайғылы жағдайдың есіне түсуі т.с.с. 

екендігін  біліп  отырады.  Олардың  есінен  танған  адамға 

жаны ашиды, саналы аңғарылмайтын мынадай ойлар пайда 

оолады:  егер  мүндай  себептер  адамды  есінен  тандырса, 

ендеше,  мен  де  есімнен  тана  аламын,  себебі  менде  де 

сеоептер  болады.  Егер  ой  санаға  жетсе,  осындай  талмадан 

та^ла  ^олаР  елі.  Бірақ  бүл  басқа  психикалық 

лаігТялаСИПаДТалалы  және  0СЬІ  белгінің  іске  асырылуымен 

ЛЬіқтаи идентификация жай ғана  имитация 

і

 

іркелкі  этиологиялық 

жағдай

  негізіндегі 

меңгеру.

88

Истерия  кезіндегі  теңестіру  сексуалды  бірлікті  беине- 

леуде  жиі  қолданылады.  Истериялы  әйел  өз 

белгілері  ретінде  көбінесе  жыныстық  қатынаста  болған 

адамымен немесе осы адаммен жыныстық қатынаст 

басқа  адаммен  өзін  үқсастырады.  Тіл  тәжірибеа^де  бү 

түсінікті  өзінше  сипаттайды:  zwei Liebende  smd 

ғашық  —  біртүтас)34.  Истериялық  қиял  және  Ү 

үқсастық  үшін  сексуалды  қатынастар  жаилыелестер 

жеткілікті,  ал  олардың  шынайы  болуы  шарт 

' 

заңдылықңа  сәйкес,  пациентім  қүрбысына  Қы 

«ркеп 

білдіргенде  (кейін  ол  өзінің  бүл  қызғанышы 

екенін  түсінеді),  истериялық  ойлау  бағытын  ү 

'

түсінде  өзін  оның  орнына  қояды  және  белпл  р' 

У аған 

көмегімен  өзін  қүрбысымен  қатар  қояды  (°Р 

мына

тілегі). Нақтылай айтсақ, бүл процестщ жүру 

Р 

regeQj 

төмендегідей:  ол  түсінде қүрбысынын  орн™  а  ■

  алдьшда 

қүрбысы  оның  күйеуінің  жанында,  ал  күи  у 

қүрбысы  ие  болған  бағаға  қол  жеткізгісі  кел 

•

Өте  қарапайым  түрде,  бірақ  аталған  к_ 

6iA,L eAi

тілектің орындалмауы басқа тілект1! ! .^ ң Несесіне  қатысты 

және,  менің  іліміме  қарсы,  пациентімнін 

лаЛуын

шешіледі.  Бірде  мен  оған түс  керу  -

білдіреді  деген  көзқарасымды  тҮ?НАірА  ’ TH, aDH  түсіне 

маған  өзінің  енесімен  бір  саяжаида  түра 

өткізгісі

енгенін баяндады.  Мен  оның енесімен ^азд 

Р 

с  шін 

келмейтінін,  соңғы  кезде  енесімен  бір  ор  А 

білетін

өзіне саяжайды одан  алыс ауданнан жалғаі 

п 0 Ы Н Д а л м а -  

едім.  Түсінде,  керісінше,  орьгилалган 

е  шьіғару

ғандаи  болды.  Осыньщ  өзі  менің  ілімімді 

р 

п  ғана 

емес пе?  Әрине,  бүл  түстен  тек  қорытындь 

көру

Қоймай,  оны  жоруға  пайдалану  керек 

J eH  ол  менщ 

менің  қателігімді  дәлелдеген  сияқты, 

.  тглеггя

Қателесуімді  қалады   және  онын  к ө р г

ында  онын 

орьшдады.

  Менің  қателесуімді  қалауы  шы  д 

0сЫ

бүдан  да  маңызды  басқа  мәселесіне  баи 

лРоектер онын 

уақытқа дейін саралау арқылы жинақталг 

Р ңьЩ  орьШ 

ауруына  себеп  болып,  өмірінде  болға 

*, 

ңы  жоққа 

алғаны  жайлы  ойлауға  негіз  жасады. 

Біраздан

шығарып,  есіне  ондай  жағдайды  түаре  алмады. 

у

с°ң  менің  қателеспегенім  дәлелдендд. 

танысымнын

Менімен  бірге  гимназияны тамамдаға 

F 

көмегімен 

тҮсін  еш  талдаусыз  қарапайым  болж  у 

ңің  пікіРім 

түсіндірш  бердім.  Бірде  ол  дәрісімді  тында  , 

ретінін 

бойынша,  түс 

көру 

—  тілектің 

орынд 

У 

адвокат

естиді.  Д әрістен  үйіне  оралған  ол, _Ү  інен'женілген- 

болғаңдықтан, 

өзінің  барлық 

сот 

проц 

Р

89

дігін  көреді.  Маған  келіп,  ол  түсін  айтты.  Мен  одан 

қүтылудың  амалын  ойлап:  "Барлық  істі  жеңе  беру  мүмкін 

емес  қой",  —  дедім,  ал  ішімнен:  "Егер  мен  8  жыл  гимна- 

зияның  алдыңғы  қатарлы  оқушысы  болып,  ал  ол  орташа 

оқитындардың  бірі  болса,  менің  масқара  болуымды  тілеуі 

оның  бала  кезінен  сақталған  тілегі  болуы  мүмкін"  деп 

ойладым.

Тілектердің  орындалуы  жайлы  менің  іліміме  қарсылық 

білдіру  түрінде  тағы  бір  емделушім  өзінің  алғашқыдан  да 

ауыр  түс  көргенін  баяндады.  Емделуші  жас  қыз  көрген 

түсін  төмендегіше  әңгімеледі:  "Сіз  менің  апайымның  Карл 

атты  үлының  бар  екенін  білесіз,  мен  оның  үйінде  түрған 

кезімде  үлкен  үлы  Отто  қайтыс  болған  еді.  Оттоны  мен 

өзім  тәрбиелегендіктен,  өте  жақсы  көретінмін.  Кенжесін 

де  жақсы көретін едім,  бірақ  ол Оттодай емес.  Бүгін түнде 

Карлдың  өлгенін  көрдім.  Ол  кішкене  қабырдың  ішінде 

қолын  кеудесіне  қойып  жатыр  екен;  Отто  қайтыс  болған 

кездегідей,  маңайында  шырақ  жанып  түр.  Бүл  нені  білді- 

ретінін  айтыңызшы.  Сіз  мені  білесіз,  мен  өзімнің  апайым- 

ның  жалғыз  баласының  өлімін  тілейтіндей  залым  емеспін 

ғой? Әлде түсім, өзім жақсы көрген Отто өлгенше, Карлдын 

өлгені  дүрыс  еді  дегенді  білдіре  ме?"

Біраз  ойланып  барып,  мен  оның  көрген  түсінің  дүрьІС

болжамын бердім,  соңынан  ол  оны  растады.  Ол  қиын  емес

еді,  себебі  мен  емделушімнің  өмір  тарихын  жақсы  білетін 

едім.

Ата-анасынан  ерте  айырылған  қыз  апайының  қолында 

тәрбиеленеді,  осында  ол  жүрегіне  жақын  болған  адамды 

кездестіреді.  Олардың  қарым—  қатынасы  бақытты  неке- 

лесумен  аяқталады  деп  ойлағанымен,  оған  апайы  кедергі 

жасаған  еді.  Бүл  істің  себептері  анықталмай  қалады. 

Айырылысудан  соң менің  емделушім  ғашық  болған  мырза 

оның  апайының үйіне  келуін тоқтатқан.  Барлық  мейірімін 

кішкентай  Оттога  арнаған  менің емделушім оның  өлімінен 

соң  апайынан  кетіп  қалған.  Бірақ  апайының  досына  деген 

жани  тәуелділігінен  айырыла  алмаған,  ал  намысы  онымен 

кездесуге жібермеген. Ғалымдар ортасынан шыққан сүйікті 

адамы  дәріс  алған  жерлерге  үнемі  барып,  байқатпай  оны 

көруге  тырысқан.  Бірнеше  күн  бүрын  ол  профессордын 

концерттерде болатынын,  оны көру үшін сонда баратынын 

аитқаны  есіме  түсті.  Ол  маған  келген  күні  концерт  болуы 

елі,.  Үл ТҮС көРУДің алдыңғы күні болған. Сондықтан 

Ж° РУ  маған  жеңіл  болды,  мен  одан:  "кішкене

м  г-_ 

өлімімен тығыз байланысты  әлдебір  оқиға  есінде

k v h i  

^ҰРаДым.  Ол  бірден  жауап  берді:  "Әрине,  сол 

үиге профессор келген,  сөйтіп,  мен оны арадағы

үзақ уақыттан соң б ал а  қабірінің басында көрдім". Бүл мен 

жасаған  болжаммен  сәйкес  келеді.  Сондықтан  мен  оның 

тусщбылай жорыдым:  "Егерде енді екінші ұл қайтыс болса, 

дәл осы қайталанған  болар  еді.  Сіз  сол  кездегі  әпкеңіздың 

үиінде болар  едіңіз;  оған,  мүмкін,  профессор  көңіл  айтуға 

келщ,  дәл  осы  ж а ғ д а й д а   оны  кезіктірер  едіңіз.  Түс  сол 

адамды  көруге  д е г е н   құш тарлы ғы ңы здан  туған,  бүл 

тілегіңізбен  сіз  іш тей   күресесіз.  Мен  сіздің  қалтаңызда 

Оүгінгі  концертке  б и л е т   барын  білемін.  Сіздің  түсіңіз 

шьідамсыздықтың  белгісі,  сонымен,  бүл  бүгінгі  кездесуі- 

Ңіздщ  болжамы".

Өз тілегін  ж асы р ү   үшін  ол  мүндай  тілектерді  басудың 

жещл тәсілін:  тіпті  м ахаббат  жайлы  үмыттыратын  адам- 

жүктеу/скачать 17,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: