«М әдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 17,69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- К а р е н Х орни . Самоанализ: Пер. с англ. — М.: ЭКСМО-ПРЕСС, 2002, с. 208-234.
- ӨЗІН-ӨЗІ БАЙ ҚАУ МҮМКІНДІГІ МЕН ҚАЖЕТТІЛІГІ
- "На пути к открытию себя"
( 1885
— 1952
) Н еофрейдизм бағытының белгілі өкілдерінің бірі, өзіндік жеке теорияньщ авторы бола тура, әйелдердің психологиясын зерттеу аясындағы атақты қайраткер. Жеке тулға психологиясының негізін салушылар қатарында ерекше орын алған жалғыз әйел-психолог. “Б іздін з а м а н ы м ы з д а ғ ы невротикальщ тулға ’ ( “Невротическая личность нашего времени”, 1937)
деп аталған еңбегінде, автор өзінің классикалық Ф р ей д теориясынан алшақтығын сездіре келе, өз зейінін өткендегі емес, ңазіргі кездегі тұлға тартыстарына және невроздың дамуына себепші болған әлеуметгік жэне мәдениеттік факторларды айқындаған. “Ө зін-өзі талдау” ( “Самоанализ , (1942)
атты еңбегі әр адамның ез мәселесін өз бетімен шешуде, өзін сараптауда көмек көрсететін қуралдың бірі болып саналады. ӨЗІН-ӨЗІ ТАЛДАУ* Б астап қ ы к е з д е п с и х о а н а л и з, қ а т а л м ед и ц и н алы қ мағынада, тек қана терапия әдісі ретінде болып өңделген. Ф рейдтің байқауы бойынша, кейбір байқалаты н органи- калық негіздері ж оқ бүзылымдар — үстамалы ауру, фобия, депрессия, есірткеге бағынушылық, асқазанның функцио- налды қ бүзы лулары көрініс бермейді, егер оған себепші б олаты н санасы з ф ак т о р л а р аш ы лса, о л ар д ы емдеуге болады. Кейіннен осы іспеттес бү зы л у лар невротикалық деген жалпы атауға ие болды. Бірш ама у ақы т өткеннен кейін (соңғы 30 жыл) пси- х и атрларға невротикалы қ адам дар т е к нақ ты көрінетін белгілерден (симптомдардан) ғана қиналмайтыны, соны мен қатар көптеген өмірлік қатынастарының бүзылуынан да аурудың пайда болатыны түсінікті болды. Олар тағы да бүрын невроздар белгілері саналған нақты симптом- ' К а р е н Х орни . Самоанализ: Пер. с англ. — М.: ЭКСМО-ПРЕСС, 2002, с. 208-234. 314
дармен ілесе ж үрм ей тін түлғалы қ бүзы лулар көптеген адам дарға тән екенін байқады. Басқа сөзбен айтқанда, невротикалы қ белгілер көрініс бермегенімен, жекелеген м әсе л е л е р д ің ж о қ бол уы м үм кін еместігі ай қы н д ал а бастады. Сонымен, қоры та келгенде, осы аталған азды- көпті спецификалық мәселелер невроздың негізін қүрайды. Осы фактілерді ж ете түсіну психоаналитикалық ғылымның дамуына маңы зды төтенш е конструктивті әсерін тигізді: бүны ң н ә т и ж е л ік ж ағы н ж о ғар ы лату м ен бірге, оның қолдану ж ақ тар ы н кеңейтті. Мінездің айқын өзгеруі — ж абы сқақты қ, ж асқанш ақ, дос немесе жыныстық серік т а ң д а у д а ғ ы қ а й т а л а н а б ер іл етін қ ат ел ік т ер , ж үм ы с бабындағы түрлі бөгеттер — осының барлығы өрескел к л и н и к а л ы қ б е л гіл е р ісп еттес т а л д а у о б ъ ек тіл ер ін е ай н ал д ы . Б ір а қ қ ы зы ғу о б ъ е к тісі тү л ға ж ә н е оның үйлесімді дам уы емес, негізгі қорытынды мақсат — ол көрініс берген бүзылуларды түсіну мен оларды жою, ал мінезді тал д ау тек қана осы м ақсатқа жетудегі жолдың әдісі болды. Егер осындай жүмыс процесінде адам қолайлы бағытта дами алса, бүл көбіне кездейсоқ ж әне байқаусызда кездескен қорытынды жағдай мүмкіндігі болады. П си х ол оги ял ы қ тал д ау бүгінгі күні (невротикалық) ж үйке жүйесі ауруына шалдыққан бүзылулардың терапия әдісі ретінде қолданылады. Бірақ бүл әдістің жалпы түлға дамуына байланысты қолданылуы оны бағалы етіп отыр. Адамдардың көп ж ағдайларда талдау ж асауға үмтылу- ш ы лы ғы д еп р е с с и я , ф о б и я нем есе б асқ ад ай б ү зы л у Қиындықтары емес, көбіне өмірдегі қолайсыз сәттердің оларды іш тей кері тарты п, басқа адам дарм ен қарым- қатынас ж асауға бөгет болуын түсініп, сезінуі. К ейде ж а ң а бір перспекти ва көрініс бергенде, бүл ж аңалы қ бағыттың бағасын алдымен арттырып жібереді. Бүл пікір бойынша түлғаның дамуына ерекше эсер ететін жалғыз әдіс — қазір кеңінен таралған психологиялық тал дау (психоанализ). Біздің басымызга төнетін кейбір қиын- шылықтар — өз еліңнен кету қажеттілігі, түрлі аурулар, ж алғы зды қ сәттер, сонымен қатар өмірдегі қуаныштар. нағыз достык, пен үнамды адамдармен қарапайым түрдеп қ ар ы м -қ ат ы н ас, ү ж ы м д ағы п ікірлес қы зм еттестер осының бәрі бізде бар мүмкіндікті толық жүзеге асырудағы көм ек ж а с а й т ы н ф ак т о р л ар . Ө кініш ке орай, м үндаіы Қ уаттауды ң кей бір кем ш іліктері байқалады : жағымды ж ағд ай лар бізге қ аж ет кезде болмай қалады; қиыншы- лы қтар біздің күш -қуаты м ы зды қаж етсінгенімен, мөл- шерден арты қ жүмсалған күшімізді мүлдем жойып жібе- Руі ықтимал. Әр түрлі сынға алынған, бірақ кемшіліп аздау 315
психологиялы қ талдау, қазіргі сәтте тұ л ға дамуындаты спецификалық әдіс ретінде өзіне қолайлы орынға ие болу мүмкіндігін көрсетіп отыр. Өмірдің күрделі шиеленісіп ж атқан өркениет жағдайын- да, қандай да болмасын, осыған үқсас көмекті біз ерекше қаж етсін ем із. Қ ал ы ң кө п ш іл ік к е к әсіб и аналитикалы қ көмек көрсету мүмкіндігі болғанымен, қазіргі кезде бүған әркімнің қолы ж етер емес. С ол себептен өзін-өзі талдау мәселесі ерекше маңызды болып отыр. Осыған дейінгі "өзін- өзі тану" әр қаш ан пайдалы болы п саналғаны м ен, оның мүмкін еместігі сөз болып келді. Б үл сү р ақ психология ғылымындағы ж аңалы қтарды талдау арқылы ғана шешімін табуы мүмкін. Бір ж ағынан, аш ы лған ж аң алы қтар бүған дейін белгіленген қиынш ылықтарды әрі қарай үлғайтады. Осы себептен өзін-өзі зерттеу психоаналитикалық түрғы- дан сенім білдіргенімен, бүл сүрақ үстамдылықпен шешу қаж еттілігін тілейді. Кітаптың негізгі мақсаты — көтерілген сүраққа байланысты мәселелерді лайықты түрде байыптап талқылау және қолда- нылатын әдістерге жолбасшы болатын принциптерге талап қоя отырып, баяндау. Бірақ бүл аймақта тәжірибе аз болған- дықтан, айқьш жауаптарды үсына алмадым. Сондықтан менің негізгі мақсатым — көптеген сауалдар қоя келе, өзін-өзі та ну дагы бағытқа конструктивті түрде ынтаны күшейту. Ме- нің түсініпм бойынша, өз мүмкіндігін іске асыру дегеніміз — ол жалғыз бір кезде өшіп, ңолданылмай қалған талант қана емес, сонымен бірге адамны ң күш ті ж ән е біртүтас іште оянган әлеуетін дамыту. Бірақ осы айтылған ж ағдай мен кеңінен таралган мәселелер шиеленісіп отыр. Қазіргі кезде демократиядан ажыратылмайты н идеяны ң бір бөлшегі — сенім күреске түсіп отыр: ол әр адамның өзінде бар әлеуетін толы қ іске асыруы. С оны оры ндауға көмектесе отырып, психологиялық талдау адамдарды қайғы-қасіреттен сақтай алмайды, бірақ бір ж ағы нан алып қарағанда, ол алауыз- ды қты ң б астал ар ж ерін, бірін-бірі түсін беуш ілік, ж ек- көрущіліқ қорқыныш пен кінәмшілдік, әлсіздік пен нәзіктікпн себебі мен салдарьш түсіндіре алады. О сы дан бүры н ж а р ы қ көрген ал ғаш қ ы екі ғылыми еңбегім де невро з теор и ясы н ы ң н егізд ер і м әлім делген. Ьндігі ж е р д е ж а ң а бір істің ы ң ғай ы мен түж ы р ы м ы н ж асаудан мен бас тартар едім, бірақ, менің ойымша, өзін- өзі танудағы, қандай да бір болмасын, пайдалы жағдай- ларды қолданбауды ж өн сіз көрдім. Б арл ы қ м әліметтін маңызын жоғалтпай, түсінікті түрде баяндауға тырыстым. сихологиялық мәселелердің табиғаты күрделі екені — ф акт, оны ж асы ра да алмайсың, ж асы р у ды ң қ аж еті де 316
ж оқ. О сы о р а й д а б ар л ы қ к ү р д ел і қолайсы з термино- логияны көбейтуге талпынбадым. Мүмкіндігімізді пайдалана отырып, мені терең түсінген, мағлүматтар жинақтауға жәрдем көрсеткен Элизабет Бетке алғысымды айтар едім. Бар күшін жүмсаі-ан өзімнің хатшым мисс М эр и Л еви ж ә н е өзін тал д ау д ағы тәж ір и б ел ік ж и н ақ тар ы н үсы нған өз пациенттерім е (емделушілер) ерекше алғысымды айтамын. ӨЗІН-ӨЗІ БАЙ ҚАУ МҮМКІНДІГІ МЕН ҚАЖЕТТІЛІГІ Э р сар ап тауш ы пациент ж агы нан "ынтымақтастық" болған кезде ғана талдаудың жылдам және нәтижелі өте- тінін біледі. "Ынтымақтастық" дегенде, меніңше, сараптаушы үсынатын барлық әдептілік пен қызметті ғана түсіну керек емес. "Ы нты м ақтасты ққа" пациенттің саналы турде өзі туралы айтқысы келетін тілегін де жатқызбаймын; сарап- таушыға өз бетімен баратын пациенттердің көпшілігі ерте ме, кеш пе — әйтеуір шамасынша шешіліп баяңдау ңажетпгін түсінеді. Өзін-өзі көрсету пациенттің саналы түрде бақы- лауына мейлінше аз көнетін әдіс, ол композитордың өз сезім- дерін м узы ка арқы лы ж еткізуі тәрізді. Егер кейбір ішкі күштер композитор сезімдерінін шыгуына бөгет болса, онын ісі ешқандай нәтиж есіз аяқталады, іс-әрекет жасалмайды. Сондықтан пациенттің барынша ынтымақтасқысы келген тілегіне қарамастан, өзінше оның жүмсаған күші кейбір "кедергімен" үшырасқанда өнімсіз аяқталады. Неғүрлым өзін- өзі көрсету кезендері тереңірек болса, өз мәселесін шешуге көбірек күш жүмсалса, соғүрлым пациент пен сараптаушы ынтымаңтастығы маңызды болады. М ен өз п ац и ен ттер ім е ж и і ескертетінмін. О лардың қиыншылықпен тауды ң шынына көтерілуі ж әне осы сәт- терде қандай жолды таңдау, қандай нәрседен бас тартуы мәселесінде сараптаушы нағыз жолсерік болар еді. Қосып айтары м: сар ап тау ш ы негізгі ж о л бағытын көрсететін басшы болғанымен, ол өмірлік тәжірибесінде көптеген тау шьіңына" көтерілгенім ен, дәл сіз "шығатын тауда әлі болған емес. Бүл ф акт пациенттің ішкі іс-әрекет белсен- Ділігін ер е к ш е қ а ж е т етеді. А йта кету арты қ болмас, сараптауш ы ж етіктіл ігі мен пациенттің конструктивті белсенділігі та л д а у д ы ң қоры ты нды сы мен үзақты гы н айқындайды. . . . .
А налитикалық терапияда пациенттің ішкі белсендшгі- 317
нщ манызы кейбір себептерге байланысты талдау бүзылған немесе ая қтал ган ж агд ай л ар д а байқалады, онда пациент қ а н а г а т т а н гы с ы з ж а гд а й д а б о л ад ы . М үндай жагдайда п а ц и ен т те, с ар а п т ау ш ы да ж етістік тер ін е қанағаттан- байды, б ір а қ бірталай у ақ ы т өткеннен кейін пациенттің көціл-күйі біршама түрақты ж ақсарганы н байқағанда, олар сүй сін е т аң гал ад ы . Егер оны ң ө.міріндегі қандай да бір ж ақсы өчгерістерді м үқият зерттеу көрсетпесе, оны психо- л о ги я л ы қ тал д ау д ы ң кейінге қалган нәтиж есі деп санау әділ б о л ад ы . Б ірақ "кейінге қ ал ған нәтиж ені" түсіндіру о ң а й е м ес . Ол ә р т ү р л і ф а к т о р л а р д ы ң себебі болуьі ы қ ти м ал . О сы ған д ейінгі ж ү м ы сы пациенттін өзіне-өзі д әлд ік б а қ ы л ау ж ү р гізу ін е қ олай лы болғаны
ендд ол үйлесімсіздік түды ратын кейбір үрдістердің немесе тіпті өзін д е ж а ң а ф ак то р л ар аш уға қаб іл ет бар екеніне б ү р ы н ғ ы д а н д а с е н ім д і б о л а б а с т а й д ы . Немесе ол сараптауш ы ны ң қандай д а болм асы н ж асаған үсынысын с ы р т т а н ж а с а л ғ а н к и л ігіс р е т ін д е қаб ы л д ай д ы , онын ж о р а м а л д а у ы б о й ы н ш а, егер м ұ н д а й ү ғы н у онын ө3 ж аңалы гы ны ң нәтижесі болса, онда мәселенің мәніне жету ж еңілге туседі. Немесе оны ң мәселесінің негізінде басқа- лардан асы п түсіп, соларга үстемдік ету талабы жатса, ол сар ап тау ш ы н ы ң н ә ти ж е л і ж а с аға н ж үм ы сы н а қанағат- тануы на мүмкіндік бермейді; психоаналитиктің іс-әрекеті мүлдем сәтсіз аяқталса ғана ол өзін ж ақсы сезінуі
Ақырында, мерзімі үзарған реакцияларды ң көптеген басқа ж ағдайларда д а кездесуі мүмкін екенін есте сақтау керек, мысалы,
ай ты лган ө зіл д ің н е бір пікірдін айқын мағынасын 013 оірталай уақы т өткеннен кейін ғана түсінетін кезш із д е болады. *ҮҒаН Әр қилы тҮсінік берілгенімен де, олардын барлығы саяд ы : пациент өзі ж е т е түсін беген, басқаша і\/ь оның іштей сана күшінсіз болып ж атқан бір бағмтхялгян ^ . ЛаИ психи калы қ процестер тіпті мақсатты өз т ^ п ! Й 1 м Р . еКеТТер біЗАІҢ санамызға бағынбайды, оны кайм ы ч? м н г а ! АеН ж ән е көп м әні бар түс көруден бай' оянған сәтте ғлня кеш кілік ш ы ғара а л м аға н есептің біз байкаугыз шығаРУ ж олы н білеміз. Немесе кундізп оянып прніштіи Н Ре н іт ™ 1 кенет эсер етуінен танғы 5-те айқын' үгынасьщ НеГ13Г1 себебін Ае- о т н ө з реакцияңды да іЩ { ? ё Нә Д к е т к е хоа£ алити к ОСЬІ біР көрінбейтін тал д ау табы сты • К едергі ж о й ы л ға н ж ағд аи д а Мүнда мен п о зи т и Й к ОСЫНАай тіРек ті айтадЬЬ едім: н еғұрд ы м Пй П ! рге ерекш е көңіл аударар ұрлы м п ац и е н тте қ ү т ы л у ғ а д еген талпы ны сы • З і о
көбірек, ал ішкі бөгеттер азы рақ болса, оның нәтижелік белсенділігі соғүрлы м басым көрініс береді. Ж ағымсыз (қарсылық) немесе жагымды (талпыныс) аспект! мүндағы ерекш е көңіл аудары латы н негізгі принцип сол бетімен қалады: кедергілердің ж ойы луы немесе стимулдардын жасалуы жеткілікті екеніне қарамастан, пациенттің психи- калық күші (энергиясы) оянады, ол ақыры анағүрлым терең түсінуге әкелетін мәліметтерді өндіре бастайды. Кітаптағы осы көтеріліп отырған мәселені мына түрде айтуға болады: бір қадам болса да алға жылжуға бола ма? Егер де сар а п т ау ш ы п ац и ен ттің санасы з психикалы қ белсенділігіне сүйенсе, ал пациенттің кейбір мәселелерді өз б етім ен ш еш уге қаб іл еті ж етсе, осы қабілеттілікті мақсатты тү р д е пайдалануға бола ма? Сыни ойлайтын пациент осы өзін-өзі бақылау мен өзінің ассоциацияларын өз бетімен бағалай ала ма? Әдетте, пациент пен сарап тауш ы ф ункц иялары әр
түрлі болып келеді. Көбіне па циент өзінің ойларын, сезімдерін ж ән е импульстерінін көрініс б ер у ін е м үм кінділік туғы зады , ал сараптауш ы пациенттің қай д а бүры п оты рғанын тусіну үшін өзінін сыни о й л ау ы н пайдаланады . Ол пациенттің айтқанына күмәнмен қарайды, ешқандай байланыспайтын мағлүмат- тарды салыстырады, өз жорамалы қандай болу мүмкіндігін үсынады. Менің "негізгі" деп айтуымның себебі, сараптау шы д а өз и н туици ясы н пайдаланады , пациент те, осы орайда, фактілерді бір-бірімен салыстыра алады. Басқаша айтқанда, ф ункцияларды ц мүндай бөлінуі орынды және аналитикалық жүмыста оның пайдасы белгілі. Бүл жағдаи пациенттің босаң суы н а ж ә н е оның санасында қандаи көріңіс байқалғанын жай ғана айтып, өзі үшін белгілеуіне мүмкіндік туғызады. Егер аналитикалық сеанс аралығында бір немесе бірнеше күндер етіп кетсе, қандай өзгеріс болуы мүмкін? Кеибір себептерден ү зіл істер ү зағы р а қ болса? Н еліктен түрлі ж ағдайларға сеніп, мына мәселелер өзінен-өзі шешіледі деп тосамыз? Пациентті терең ойландыруға ж әне өзін-өзі ҮҚыпты бақы лауы на оятумен қоса, онын бір ақыл күші арқылы кейбір мәселелердің түбіне ж етуге үмтылдыруға болмас па екен? Ш ынымен де, бүл кейінірек қарастыры- латын қауіп-қатерлі, шегі бар қиын жүмыс болар еді, бірақ бүл қиы нды қтар бізге: өзін -ө зі
талдауға бола ма деген сүрақ қою ға бөгет жасамауы тиіс.
алсақ, бүл м әңгі-бақилы қ мәселе: адам өзін таныл біле ала ма? Адамдар бүл мәселені қиын деп санап келгенімен, бірақ оның іске асады деген сенім ділт сөзсіз
Бірақ мүндай шабытгану бізді алысқа апармайды, себебі бұл мәселені бүры н қалай қарастырған, біз қалай қарастырамыз — үдкен алш ақты қ бар. Бүл көне заманнан келе ж атқан ерекш е қиы н ж ән е шиеленіскен мәселе екенін біз Ф рейдтің іргелі ж аң ал ы қтар ы арқылы ған а б іл е б а с т а д ы қ — қ и ы н д ы ғы со н ш а л ы қ т ы , тіпті сүрақтың қойылуы бір белгісіздікке саяхат жасағандай. Соңғы кезде көптетен еңбектер ж ары қ көрді, олардын м ақ с а ты — ад ам д ы ө з -ө з ім е н ж ә н е б а с қ а л а р м е н тід табысуға үйрету. О лардың кейбіреулерін, мысалы, Дэйл Карнегидің “Как завоевывать друзей и оказывать влияние на людей" атты еңбегі сияқты кітаптарды жалпылай алсақ, өзіңді тану мәселесімен ешқандай байланысы жоқ; көбіне олар ж еке ж ән е әлеум еттік м әселелерді ш еш уде кейбір пайдалы кеңестер үсынады. Ш ындыгында, Дэвид Сибу- ридің "На пути к открытию себя" деген еңбегінін негізгі мақсаты — өзін-өзі талдау. Осы тақырыпқа тағы бір кітап ж азу қаж еттілік сезімі туса, ол ж оғары да аталған Сибури секілді өте т а л а н т т ы а в т о р л а р д ы ң к ө р се т іл ге н енбек- терінен туындауы мүмкін. Олар Ф рейд өңдеген психоана- литикалық әдістерді жеткілікті пайдаланбаған, сондықтан да тиімді н ү с қ ау л ар б ер е алм аған. О ларды ң бар қиын- дықты үғы нбаулары “О блегченный самоанализ" сияқты еңбектердің атауы нан-ақ білініл түр. М үндай үрдістің бар екендігін кейбіп пгыған vKrar. жеке емес, сонымен қатар теориялық ы. Мысалы, ол — пациент егер қорқы ны ш ы н ж ә н е сараптау-
шымен қары м -қаты насы ндағы үйірлігін басынан қайта ө ткізген д е ған а өз қи ы н д ы қ тар ы н ан қ ү ты л ад ы деген түж ырым үсынуы мүмкін; өзімен-өзі болған пациент ең
ж ағдайда “таза интеллектілі" нәтижесіз түсінікке жетуі мүмкін. Егер осы іспеттес аргументтерді сын көзбен қарасты рған болсақ (бүл ж ерде ондай мақсат қойылып отырған жоқ), ол аягында пациенттің қиыншылықтарды өз бетімен танып, білемін деген сенімділігін жояды. Бүл ж ағд ай ға мен ж ай дан-ж ай кәңіл бөліп отырған жоқпын. Пациенттің қандай да бір мақсатқа ж ету батыл- дығы (табандылығы) — ол психоанализдің маңызды ф ак торы. С енім ділікпен айтуға болады, пациент өздігімен ж ы лж ы ғы сы келмесе, сараптаушы оны алға жүргізе ал майды. Б ірақ психоан ализдің бір қасиеті — пациентте сараптаушы бар. Оның кемегі, қолдауы, жетекшілігі басқа ж ерде қарастырылады. Ф рейд м үндай табандылы қ невротикалық мәселеден пайда болатынын ж ән е қайғы-қасірет туындысы екенін түсіне білген. Егер ауыр қайғы-қасіреттер емдеу кезінде ж о ғ а л ы п к ет с е, м ү н д ай т а л а п т а н у л а р д ы тү сін д іру қ и ы н д ы қ қ а т ү сед і. О ны ң б о л ж ау ы н ш а, пациенттің сараптаушыға деген "махаббаты" қосымша түрткі болады, егер де ол тікелей сексуалды қамтамасыздықты іздемесе, ол сараптауш ы дан ж ай ғана алған немесе пайдаланған көмегіне ризашылығын білдіргенде бүл шындыққа үқсай- ды. Б ір ақ біз үм ы тпауы м ы з қаж ет, қандай да невроз болмасын, м үндай қалыпта сүю қабілеттілігі бүзылады, ал “махаббат" пациенттің іс жүзіндегі жай ғана үйірсектік ж әне әсерленгіш қабілеттілікті мақүлдау көрінісі ретінде гана байқалады. Меніңше, Фрейд көрсеткендей, мынадай да пациенттер кездеседі — олар сараптаушыға жақсылық ж асау ниетімен ж ән е ж ағу үшін кейде шектен шығады, тіпті а й т ы л ға н и н т ер п р ет а ц и я н ы сы нсы з қ абы лдап, сонымен қоса жағдайынын жақсарғанын керсетуге дайын түрады. Бірақ мүндай тырысу түрі сараптауш ыға деген “м ахаббатты " түсіндірм ейді — ол пациенттің адам дар алдындагы жасырын қорқынышын азайтатын әдіс. Кеңірек түрде айтсақ, ол дегеніміз — үйреншікті әдіспен өмірлік м әсел ел ер д і ш еш у, себебі ол өз күш ін өзі сезінбеиді. Сондықтан іс-әрекетті жақсы орындау ниеті, шын мәнінде, сараптаушыға деген қатынасқа байланысты. Пациент өзінің ш еттелгенін нем есе сынға түскенін байқай бастаса, ал мүндай типті адамдар жиі кездеседі, ол осы сәттен бастап қы зығуш ылығынан айрылады, содан кейін-ақ психоана- литикалық жүмыс пациенттің ызалы ж әне өштескен соғыс аумағына айналады. Сараптаушыға бүдан гөрі маныздылау 2 1 - 1 5 3 0
3 2 1 жағдай — осы мотивті төмендету қаж ет. Өзінің ниетінсіз, б а с қ а л а р м ен е н н е н і к ү т е д і д еп жүктеу/скачать 17,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|