М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан

Бақылау сұрақтары:

11. дәріс тақырыбы. Өндірістік ғимараттар түрлері және конструкциялық жүйелері. Іргетастар және іргетастық арқалықтар

Өнеркәсіптік өндірістерді орналастыруға арналған ғимараттар өндірістік деп аталады.

• 
  қабаты бойынша: бірқабатты; көпқабатты;
  

• 
  қаңқа конструкциясының материалы бойынша: болат; темірбетон; аралас;
  
• 
  отқа тұрақтылығы бойынша: I класты ғимараттар үшін II дәрежеден кем емес; II класты ғимараттар үшін III дәрежеден кем емес; III және IV класты ғимараттар үшін отқа тұрақтылық дәрежесі нормаланбайды.
  

• 
  ғимараттың көлемдік-жоспарлық және конструкциялық шешімдері өндірістік процесті ұйымдастыру және құрал-жабдықтарды орналастыру үшін жақсы жағдайларды қамтамасыз етуі тиіс; ғимараттың кеңістік қатаңдығы технологиялық және көтеру-көліктік құрал-жабдықтардың жұмысынан пайда болатын вертикальды және горизонтальды динамикалық күштердің әсерлерін ескерумен қамтамасыз етілуі қажет;
  
• 
  жұмысшылар денсаулығын сақтау және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін шаралар ұйымдастырылуы тиіс;
  
• 
  ғимараттар қажуын алдын алу бойынша шаралар ұйымдастырылуы қажет.
  

• 
  аралық – қабырғалардың немесе ұстындардың бойлық қатарларының бөлу осьтері арасындағы арақашықтық;
  
• 
  қадам – қабырғалардың немесе ұстындардың көлденең қатарларының бөлу осьтері арасындағы арақашықтық;
  
• 
  биіктік – еден деңгейінен жабудың көтеруші конструкцияларының төменгі бетіне дейінгі арақашықтық (бірқабатты ғимараттарда) немесе таза едендер деңгейлері арасындағы арақашықтық (көпқабатты ғимараттарда). Бойлық және көлденең бағыттардағы ұстындар арасындағы арақашықтық жиыны ұстындар торы деп аталады.
  

• 
  қаңқалы – жабумен байланысты, ұстындар жүйесі болып табылады.
  

• 
  қаңқасыз – пилястралармен күшейтілген (қабырғаның жергілікті қалыңдылығымен), сыртқы көтеруші қабырғалары болады. Мұндай ғимараттар крандарының жүк көтергіштігі 5т дейін болады, аралықтары 12м аспайды;
  
• 
  толық емес қаңқалы – сыртқы көтеруші қабырғалары және ішкі тіректері болады (ұстындар, кірпіштік бағаналар). Мұндай ғимараттардың екі және одан да көп аралығы болады және үлкен емес жүк көтергішті крандармен жабдықталған;
  
• 
  вертикальды тіректері немесе сыртқы қабырғалары жоқ шатрлы. Мұндай ғимараттардың жабуы іргетасқа сүйенеді.
  

а – қаңқалы; б–қаңқасыз; в – толық емес қаңқалы; г – шатрлы; 1 – сыртқы қабырға; 2 – ұстын; 3 – ферма; 4 – жабу плитасы; 5 –кранасты арқалығы; 6 – көтеруші қабырға; 7 –жабу арқалығы; 8 – пилястра; 9 – іргетас; 10 – арка; 11 –арканың жоғарғы беті бойынша жабу 24–сурет. Бірқабатты өндірістік ғимараттардың конструкциялық түрлері:

• 
  толық қаңқалы және өзін көтеруші немесе көтеруші емес қабырғалы;
  
• 
  толық емес ішкі қаңқалы және көтеруші сыртқы қабырғалы;
  
• 
  көтеруші қабырғалы.