М.Қанабекова
Бейнелі тұрақты тіркестер
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұрақты теңеу
- Тұрақты этитет
- Тұрақты литота
- Параллелизм
| Бейнелі тұрақты тіркестер
Мұндай топтағы сөз тіркестері тек ауыспалы мағынада жұмсалып қоймай, сонымен қатар ерекше образды-мәнерлегіш- тік сипатта жұмсалады. Ондағы ой метафоралы сөз орамдары арқылы тұжырымды, өткір, әсерлі бейнеленеді. Сондықтан бей- нелі сөз тіркестері деп аталады. Онда тұрақты эпитет, теңеу, тұрақты әсірелеу, тұрақты литота тәрізді поэтикалық тіл үлгілері бар. Тұрақты теңеу: үріп ауызға салғандай, тонның ішкі бауындай, инемен құдық қазғандай, көздің қарасындай, сөзі түйеден түскендей, бит шаққандай т.б. Тұрақты этитет: ай қабақ, ит жанды, жылқы мінезді т.б. Тұрақты әсірелеу: көзі шарасынан шығу, телегей-теңіз, көп түкірсе көл, қара қылды қақ жарған, күн десе көзі, ай десе аузы т.б. Тұрақты литота: дүниені бір уыс қылу, көз ілінбеу, кірпік қақпау, иненің жасуындай, темір етік теңгедей, темір таяқ тебендей т. б. Антитеза (шендестіру) жолымен құрылған сөз тіркес- тері: бірде бие, бірде түйе, мың асуға бір тосу. Дамыту: тай құнанға жеткізер, құнан атқа жеткізер, ат мұратқа жеткізер; оқу – білім бұлағы, білім– өмір шырағы т.б. Параллелизм: қыз өссе елдің көркі, гүл өссе жердің көркі; Киім кірі жуса кетер, көңіл кірі айтса кетер. Анафора: бояушы бояушы дегенге сақалын бояйды; қол қолды табады; көре-көре көсем болады, сөйлей-сөйлей шешен болады т. б. Эпифора: Жақсыда кек жоқ, кектіде тек жоқ, аласаны атқа санама, жақынды жатқа санама. Фразеологизмдерге бейнелілік, мәнерлілік сипат беретін дыбыс үйлесімі, ырғақ және ұйқас: сабыр түбі сары алтын; айтпа, айтқандарыңнан қайтпа; қысыла-қысыла қыз болдым т.б. жүктеу/скачать 2,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|