Станциялық жолдардағы жылжымалы құрам шекті бағандармен белгіленген шекараларда орнатылуы тиіс. Станциялық жолдарда локомотивсіз тұрған поездардың құрамдары, Вагондар және арнайы жылжымалы құрам тежеуіш табандықтарымен, қол тежегіштерімен немесе бекітудің басқа құралдарымен кетуден сенімді бекітілуі тиіс.
Станцияда тұрған және жүк операцияларымен айналыспайтын және тазалаудағы вагондардың есіктері жабық болуы тиіс.
Вагондар мен құрамдарды бекіту тәртібі жергілікті жағдайларға байланысты Темір жол станциясының техникалық-өкімдік актісінде көрсетіледі, онда әрбір жолда вагондар мен поездар құрамдары қалай бекітілетіні, осы операцияларды кім орындауы тиіс, сондай-ақ вагондардың астынан бекіту құралдарын кім алуы немесе қол тежегіштерін босатуы және көрсетілген операциялардың орындалуы туралы кімге баяндауы тиіс.
Станцияға ұзақ тұру үшін келген вагондар поездардың жүру маршруттарынан оқшауланған, 0,0025 аспайтын еңіс жолға қойылуы тиіс. Мұндай вагондарды бекіту вагон дөңгелектерін тежегіш табандықтарға еңкейтіп жүргізілуі тиіс. Бекітудің дұрыстығы мен сенімділігін станция бастығы, оның орынбасары немесе станция бойынша кезекші тексеруі керек.
Жүк поездарын аралық станцияларда локомотивсіз уақытша қалдыру кезінде оларды бекіту вагондық дөңгелектерді тежегіш табандықтарға еңкейте отырып, тиісті жол үшін Темір жол станциясының техникалық-өкімдік актісінде көзделген нормалар бойынша жүзеге асырылады.
Мұндай поездардың құрамын бекітудің дұрыстығы мен сенімділігін станция бастығы немесе оның орынбасары тексеруі тиіс, олар поездық диспетчердің нұсқауы бойынша станцияға алдын ала шақырылады және оған бекітудің дұрыстығын тексеру жүргізілгені туралы баяндайды. [5]
Станцияларда немесе 0,0025-тен асатын еңісі бар жекелеген станциялық жолдарда поездардың құрамдарын локомотивсіз қалдыруға жол берілмейді.
Аралық станцияда локомотивсіз қалдырылатын поездың құрамы жолаушылардың өтуін қамтамасыз ету үшін ағытылған және ажыратылған жағдайларда, осы құрамның әрбір бөлігі құрамның ағытылған бөлігі тұратын жол кесіндісінің нақты бейініне сәйкес келетін нормаға сәйкес тежегіш табандықтармен бекітілуі тиіс.
Поездар құрамын бекіту кезінде:
бас және қабылдау–жөнелту жолдарында бекітуді басқаруды және бақылауды станция бойынша кезекші, ал жекелеген маневрлік аудандарда-маневрлік диспетчер жүзеге асырады;
станция бойынша кезекші локомотивті ағытуға осы операцияны Орындаушының баяндамасы бойынша құрамның бекітілуінің дұрыстығына көз жеткізгеннен кейін немесе жеке өзі рұқсат ете алады;
поезд локомотивінің машинисіне радиобайланыс, парк байланысы арқылы берілген станция бойынша кезекшінің рұқсатынсыз, бекітуді жүргізетін станция қызметкері арқылы немесе жеке өзі арқылы локомотивті құрамнан ағытуға тыйым салынады;
тежегіш табандықтарды құрамнан алып қоюға тек осы операцияны Орындаушыға радиобайланыс, парк байланысы арқылы, станцияның басқа қызметкері арқылы немесе жеке өзі берген станция бойынша кезекшінің нұсқауы бойынша рұқсат етіледі;
станция бойынша кезекші локомотивтің нақты тіркемесіне байланысты машинистің радиобайланысы бойынша немесе станция қызметкері арқылы сендіргеннен кейін ғана тежегіш табандықтарды алып тастау туралы нұсқау бере алады.
Маневрлік жұмыс кезінде жылжымалы құрамды бекіту үшін маневрлер басшысы жауапты болады, ол жолдан шығуға рұқсат сұраған кезде (осы маневрлік ауданнан) станция бойынша кезекшіге немесе маневрлік диспетчерге жылжымалы құрамды бекіту туралы баяндауға міндетті. Жылжымалы құрамды бекіту бойынша операцияларды орындаудың нақты регламенті орындаушы және олар туралы Баяндаушы нақты жұмыскерлерді көрсете отырып, Темір жол станциясының техникалық-өкімдік актісіне қоса беріледі.
Маневрлер артық емес жылдамдықпен жүргізіледі:
60 км/сағ - бос жолдармен жалғыз локомотивтер мен артында тіркелген, іске қосылған және сыналған автотежегіштері бар вагондары бар локомотивтердің жүруі кезінде;
25 км/сағ – вагондардың еркін жолдармен алға жылжуы кезінде, сондай-ақ қалпына келтіру және өрт сөндіру поездары;
15 км/сағ – адамдар жұмыс істейтін вагондармен, сондай–ақ 4–ші, 5–ші және 6-шы дәрежелі бүйірлік және төменгі габаритті емес жүктермен қозғалыс кезінде;
5 км/сағ – дүмпулер маневрлері кезінде;
3 км/сағ – Локомотив вагондарға жақындағанда (вагондармен немесе оларсыз).
Жылжымалы құрамның вагон таразылары бойынша қозғалу жылдамдығы таразының конструкциясына байланысты Темір жол станциясының техникалық-өкімдік актісінде белгіленеді. [6]
Маневрлік құрамдардың және 60, 40 және 25 км/сағ жылдамдықтағы жалғыз локомотивтердің қозғалысы машинист жолдың бос екендігі туралы ескертілген жағдайларда ғана жүргізілуі мүмкін. Егер машинист жолдың бос екендігі туралы хабардар етілмесе, онда ол одан әрі қозғалысқа кедергі пайда болған кезде уақтылы тоқтауды қамтамасыз ететін ерекше қырағылықпен және жылдамдықпен жүруі тиіс.
Вагондарды сұрыптауға арналған дөңестік құрылғылары бар станцияларда маневрлер темір жол бөлімшесінің бастығы бекіткен нұсқаулықтарға сәйкес жүргізілуге тиіс, онда құрамдарды тарату процесін автоматтандыру құрылғыларын (ГАЦ, АРС, АЗСР) пайдалану тәртібі де көрсетіледі.
Сұрыптау дөңестерінің жұмысы жөніндегі нұсқаулықтарда сондай-ақ вагондардың сұрыптау жолдарынан сұрыптау дөңесінен қарама-қарсы қылтаға кету мүмкіндігін болдырмайтын шаралар (қоршау тежегіш табандықтарын төсеу, ағытпаларды парктің тереңдігінде тежеу, сұрыптау дөңесі мен сұрыптау паркінің қызметкерлері арасындағы келісімділік және т.б.) көзделуі тиіс.
Вагондарды сұрыптау дөңесінен тарату алдында төбешік бойынша кезекші::
алдағы тарату жоспарымен, ағытпалардың орналасу реттілігімен, әрбір ағытпадағы вагондар санымен, ағытпалардың жүру сапасымен, тарату кезінде ерекше сақтықты талап ететін вагондардың, ұзын базалы (ішкі доңғалақ жұптары осьтерінің орталықтары арасында 11,3 м-ден астам арақашықтығы бар) және басқа да қажетті деректермен танысу;
осы станцияда белгіленген тәртіппен вагондарды сұрыптауға қатысатын басқа қызметкерлерді (басқару және атқару бекеттерінің операторлары, поездарды құрастырушы, вагондардың қозғалыс жылдамдығын реттеушілер және т. б.) алдағы тарату сипатымен таныстыруды қамтамасыз етсін.;
сұрыптау жұмыстарын автоматтандыру құрылғыларын қосу (ГАЦ, АРС, АЗСР). [4]
Төбешік бойынша кезекші, өкімдік және атқарушы постылардың операторлары, поездарды құрастырушылар, вагондардың қозғалыс жылдамдығын реттеушілер тарату процесінде сұрыптау жолдарының толтырылуына, бағыттама аймағында және жол асты жолдарында ағытпалардың өту жағдайларына, ағытпалардың шамасына, сұрыптау паркінің жолдары бойынша ағытпалардың тағайындалуын кезектестіруге және т. б. байланысты вагондардың қозғалу жылдамдығын және тежеу дәрежесін реттеуі тиіс.
Тарату процесінде төбешік бойынша кезекші, өкімдік және атқару посттарының операторлары ағытпалардың қозғалысын қадағалауға, сұрыптау паркінің жолдары бойынша олардың дұрыс жүріп-тұруын тексеруге, сұрыптау жұмысын автоматтандыру құрылғыларының жұмысын бақылауға және қалыптасқан жағдайға байланысты қажет болған жағдайда олардың жұмысын түзетуге тиіс.
Сұрыптау жолдарында разрядты жүктері бар вагондар және сұйытылған газдары бар цистерналар болған кезде маневрлік Диспетчерлер және сұрыптау дөңестері бойынша кезекшілер осындай вагондар болатын жолдардың нақты есебін жүргізуге міндетті.
Тарату процесінде төбешік бойынша кезекші, өкімдік постының операторы немесе дөңестік құрастырушы екі жақты парктік немесе басқа да байланыс түрлерінің көмегімен атқарушы постылардың операторларын, вагондар қозғалысының жылдамдығын реттеушілерді, бағыттамалық постылардың кезекшілерін ерекше сақтықты талап ететін ағытпалар туралы (разрядты жүктері, жолсеріктері, малдары және т.б. бар вагондар) үнемі хабардар етуге тиіс.
Төбешіктерден осындай ағытпаларды түсіру кезінде, сондай-ақ ерекше сақтықты талап ететін жүктері бар вагондар бар жолда кез келген ағытпаларды тарату кезінде таратуға қатысатын барлық қызметкерлер ерекше мұқият болуға, таратудың қауіпсіздігін және жылжымалы құрамның сақталуын қамтамасыз етуге тиіс. Жылжыту жылдамдығы, сондай-ақ баяулатқыштардағы тежеу күші ағытпалар арасындағы қажетті аралықтарды құруды және осы вагондардың басқа вагондармен соқтығысуы кезінде белгіленген жылдамдықты сөзсіз сақтауды ескере отырып реттеледі. [7]
Таратылатын құрамда және сұрыптау паркінің жолдарында ерекше сақтықты талап ететін жекелеген санаттағы жүктері бар вагондардың болуы туралы қызметкерлерге ақпарат беру тәртібі жергілікті нұсқаулықтарда белгіленеді.
Дөңестік бағдаршамдардың әртүрлі көрсеткіштері кезінде сұрыптау дөңестерінде вагондарды тарату жылдамдығын, сондай-ақ жылжымалы құрамның сақталуын қамтамасыз ететін жағдайларды дөңестердің техникалық жабдықталуына және жергілікті жағдайларға байланысты темір жол бастығы белгілейді. Вагондарды ағытудың басқа ағытпаға жақындауының жылдамдығы дөңестеу паркінде 5 км/сағ, ал жүктерді тасымалдау ережелеріне, сондай – ақ қауіпті және разрядты жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес ерекше сақтықты талап ететін жекелеген санаттағы жүктері бар вагондар үшін 3 км/сағ аспауы тиіс.
Сұрыптау дөңесінен түсіруге, дүмпулермен маневр жасауға тыйым салынған немесе түсіру кезінде ерекше сақтықты сақтау қажет вагондар бар жүктердің тізбесі жүктерді тасымалдау қағидаларында белгіленеді. Мұндай вагондардың тасымалдау құжаттарында тиеу станцияларында "дөңестен түсірілмесін" немесе "дөңестен абайлап түсірілсін"деген мөртабан қойылады.
Сұрыптау дөңестерінен 12 және 5 вагондық секцияларды, сондай– ақ машинамен салқындатылған автономды вагондарды тарату кезінде оларды жол асты паркінің жолдарында тұрған вагондармен, сондай– ақ олармен кейінгі ағытпалармен соғуға жол берілмейді. Аталған вагондарды тарату дөңестік бағдаршамның сары отымен жүргізілуге тиіс.
Дөңестен жүкке немесе малға ілесіп жүретін жолсеріктері (командалары) бар вагондарды тарату алдында, сондай-ақ осындай вагондармен дүмпулерді жүргізу алдында жолсеріктер мен командаларды поездарды құрастырушылар алдағы маневрлер туралы ескертуі тиіс.