Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық-саяси жұмыс комитетінің тапсырысы бойынша «Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы»

202

әйкел 

байғұс 

байсалды 

байсал табу 

байтақ 

барым 

барымта 

бедеу ат

берен 

*бикеш 

бусану (бұрсану) 

*бұғы (бөке) бүке 

*бұхаржай (бұхаржа) 

бұлан 

бұлт ала, жер шола 

бұрсану 

бұршақ 

бүлу 

быт-шыты шығу 

білік/білек 

даңға шығу 

дат/дәт 

*дән риза

дем тарту 

 дес беру (дес бермеу) 

дулыға/тулыға 

дындан 

дін аман

ел-күн 

емсеу 

еңірету

еңіреу

еп 

ереуіл 

*ерулі (еруліге қарулы)

*жа (бұхаржа) 

жағаласу 

жад ету (жат қылу, жат ету) 

*жады 

жадыгөй 

жадылау

*жазу

жайшы 

жайлату (күн жайлату)

жақ 

жалаңқат

жам 

жаушы 

жәреукелі

жебе 

жек көру 

жемсеу 

жер болу 

жер қылу 

жесір 

жетім 

жолдас 

жосын 

жылы-жұмсақ 

*жігіт 

жітім: (өлім-жітім) 

зар (зар еңіреу) 

зор (зор салу) 

*зындан

зыңырану 

илену 

илеу (зар илеу) 

ирек (ит мініп, ирек қамшылау) 

*кебе 

кебенек 

*кебін 

кедір-бұдыр

*кед/кет/кей/кез 

кез 

келелі (келелі қара бұлт)

кен 

*кеп 

кердең мойын

керен 

*кертартар 

203

керік 

Кетбұғы 

кешесі (ай қараңғы кешесі) 

киеңкі 

көбе 

көбеген 

*көбдік 

көдіре 

көзайым (көзайым болу)

көктеу (көктеп тігу) 

көр (көр соқыр) 

көрпелдес 

көрпеш 

көше 

күдері /көдіре

күдіре 

*күні 

күнілескен 

*күңкілдескен 

*күрке (күрке тауық)

кіреуке 

кіріс 

кіріш 

кішілік 

қағанақ ( қағанағы қарық, 

сағанағы сарық)

қағылу 

қазақтық

қазақ шығып кету

қазына/қазине 

қайдақ 

қайнаған (қара құрттай 

қайнаған) 

қайрақан / қайраған

қалықпан

*қандақ 

қаралды 

қара орман 

қара орын 

қарашы 

қару (қаруын қайтару)

қарулы (еруліге қарулы)

*қарымта (қарымты)

қарындас 

қас (қас батыр, қас сұлу) 

қаттану 

қауқылдасу

қойшы-қолаң

қом су

*қоңқалаған 

*қорам 

қорамсақ (қорамса) 

*қуыс 

құдды (құтты) өзі

құлан 

құр (құр атқа мінгендей) 

құрсану 

құты қашу 

құт қону 

құтты болсын

құттықтау 

*қылшан 

қытықсыз (қытықсыз араласу) 

майдан 

маңғыстау (маңғыстап шығу) 

нажағай/найзағай 

*оғлан

ойын 

оқу

*оқырану 

ордалы (ордалы жылан)

 *отағасы 

орындық 

өле (өле тойды) 

*саб (сап) 

сағыну 

садақ 

*саз 

сайып келгенде 

сақетер 

204

сақсыр 

сақыну 

салар 

салу 

сан 

сана 

сандық

*саптау (сөз саптау)

сары (сары алтын)

сары (сары уайым)

сары (сары адыр)

*сарыжа/саржан 

сауда (махаббаттың саудасы) 

саудайы 

сауын айту 

*сауыт 

симия (химия-симия) 

сойурғал/соһурғал/сұйұрғал

сұм 

сұмырай 

сұрау (ел сұрау, жұрт сұрау)

сұрқылтай 

сұры қашу 

сыбай 

сызу 

сымарыш 

сынтас 

сыншы 

сыпайшылық 

тарлан 

тарлау 

тарпан/тарпаң

тас (тас керең, тас қараңғы)

тауап (тауап ету) 

тәу (тәу ету) 

 телі-тентек

тоғанақтау 

*тоғысу 

толағай 

*толғамалы 

толғану 

толғау 

*торғауыт 

*торғын

торқа (торқалы той)

тостақ 

*тостағандай 

төбе би 

туар қара

тұла бойы

тұралау (тұралап қалу)

түлей

тықыр таяну

тықыр таяң кез

ұбап-шұбап

үдеру (үдере көшу) 

шал (шал сақал) 

шалғырт

шам (айып-шамы жоқ)

шар 

*шарайна 

*шарболат 

ши (ши шығару)

шора 

шоры 

*шөже көз

шулы (аты шулы) 

шыбын (шыбын жан)

шым (шым батып кету)

шым-шытырық

шыр (шыр біту)

іркес-тіркес

205

ҚЫСҚАРТЫЛЫП КӨРСЕТІЛГЕН ӘДЕБИЕТ:

Абай,  I,  II  –  Абай  Құнанбаев  Шығармаларының  екі  томдық  толық 

жинағы. - I, II томдар. - Алматы, 1957.

Аманжолов – С.Аманжолов Вопросы диалектологии и истории казахско-

го языка. - Алма-Ата, 1959.

Ахметьянов – Р.Г.Ахметьянов Общая лексика духовной кулътуры наро-

дов Среднего Поволжья. - М., 1981.

Әуезов, I, VI – М. Әуезов Шығармалар. - I том. - Алматы, 1967. - VI том. 

- Алматы, 1968.

Боровков,  Тефсир  –  А.К.Боровков  Лексика  среднеазиатского  тефсира 

XII-XIII вв. - М., 1963.

Будагов, I, II – Л.3.Будагов Сравнительный словарь турецко-татарских 

наречий. - СПб., 1869, 1871.

Валиханов, I – Ч.Ч.Валиханов Собрание сочинений в пяти томах. - Т.І.- 

Алма-Ата, 1961.

Вельяминов-Зернов – Исследования о Касимовских царях и царевичах 

В.В.Вельяминова-Зернова. - Часть 2. - СПб., 1864.

Гумилев, Поиски... – Л.И.Гумилев Поиски вымышленного царства. - М., 

1980.

Диал. сөздік – Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. - Алматы, 1969.

Досқараев  –  Ж.Досқараев.  Қазақ  тілінің  жергілікті  ерекшеліктері.  -  II 

бөлім. Лексика.- Алматы, 1955.

ДС – Древнетюркский словарь. - Ленинград, 1969.

Ерт. әд. нұсқ.– Ертедегі әдебиет нұсқалары. - Алматы, 1967.

Жамбыл – Жамбыл Жабаев Шығармаларының толық жинағы. - Алматы, 

1946.

Жанпейісов  –  Е.Жанпейісов  М.Әуезовтің  «Абай  жолы»  эпопеясының 

тілі. - Алматы, 1976.

Ильминский – Н.И.Ильминский Материалы к изучению киргизского на-

речия с киргизско-русским словарем. - Казань, 1861.

Кайдаров – А.Т.Кайдаров Доспехи и вооружөния воина-батыра в казах-

ском эпосе и их этнолингвистическое объяснение // Известия АН КазССР. 

- Серия общественная. - 1973. - № 6.

Кеңесбаев – I.Кеңесбаев Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. - Алматы, 

1977.

Кирг.-русск. сл., 1897– Киргизско(казахско)-русский словарь. - Оренбург, 

1897.

Кононов – А.Н.Кононов. Родословная туркмен. - М., 1958.

Қасиманов – С.Қасиманов. Казақ халқының қолөнері. - Алматы, 1969.

ҚСЭ – Қазақ совет энциклопедиясы. - I-X томдар. - Алматы, 1972-1977.

ҚТТС I – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - I том. - Алматы, 1959.

ҚТТС, II– Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - II том. - Алматы, 1961.

ҚТТС, 1974, I – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - Алматы, 1974. - І том. 

ҚТТС, 1974, II – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - Алматы, 1974. - II том.

ҚТТС, III-XV, V, VI, VII, VIII, IX, X Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - 

III-X томдар. - Алматы, 1978-1980.

206

Құрышжанов – А.К.Курышжанов Исследование по лексике «Тюркско-

арабского словаря». - Алма-Ата, 1970.

Монг.-русск. сл. – Монгольско-русский словарь. - М., 1957.

Наджип – Э.Н.Наджип Архаизмы в лексике «Гулистана» Сейфа Сараи // 

Краткие сообщения Института народов Азии. Монголоведение и тюрколо-

гия. - № 83. - М., 1964. 

Омарбеков  –  С.Омарбеков  Қазақтың  ауызекі  тіліндегі  жергілікті 

ерекшеліктер. - Алматы, 1965.

XVIII-XIX  ғ.  қазақ  ақындары  –  XVIII-XIX  ғасырлардағы  қазақ 

ақындарының шығармалары. - Алматы, 1962.

Перск.-русск. сл. – М.А.Гаффаров. Персидско-русский словарь. - Т. I, II. 

- М., 1975.

Радлов, VII – В.В.Радлов Образцы народной литературы тюркских пле-

мен, живущих в Южной Сибири и Джунгарской степи. - Часть VII. - Наречия 

Крымского полуострова. - СПб., 1896.

Радлов, т. I, ч. V – В.В.Радлов Опыт словаря тюркских наречий. - 4 тома. 

- СПб., 1888-1905. 

жүктеу/скачать 3,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: