| СИМИЯ: ХИМИЯ-СИМИЯ (ҚИМИЕ-СИМИЕ). XIX ғасырдың
II жартысында жасап өткен Шәңгерей ақын Америка ғалымы Эдисон
туралы өлеңінде:
Пәндерден қимие-симие ғылыми хикмет,
Көп сырлар ашты хикмет дүниеден, –
дейді. Мұндағы қимие-симие сөзіне берілген түсініктемеде «хи-
мия ғылымын айтып отыр» деп қана беріледі (XVIII-XIX ғ. қазақ
ақындары... 416). Бұл тіркестегі симие компонентін ат-мат, жігіт-
мігіт дегендердегі сияқты қос сөздің мәнсіз сыңары болар деп ой-
лаймыз. Ал, шындығында, қимие – «химия», симие – парсы тілінде
«магия, көз бояушылық, керемет іс» деген мағынаны білдіретін сөз.
Ол қимие (химия) сөзімен қатар айтылғанда, «алхимия» ұғымын да
береді. Демек, Шәңгерей Бөкеевтің қимие-симие деп отырғаны –
«химиядан да, алхимиядан да, яғни барлық ғылымнан хабары бар»
ғалым дегені.
Сірә, өткендегі әдеби мұраларда кездесетін бейтаныс сөздерді
түсіндіруде мейлінше дәл, толық мағлұмат берілсе, ол текстерді
түсініп, тұшынып оқуға көмектесер еді. Біздің осы кітаптағы барлық
талдауларымыз айтылған талап-тілекке септігіп тигізу мақсатын
көздейді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
