Медицина факультеті
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Гетерополисахаридтер
- Гетероциклді қосылыстар
| Гиалурон қышқылы — дәнекер, эпителий және жүйке тіндерінің құрамына кіретін сульфатталмаған гликозаминогликан. Бұл көптеген биологиялық сұйықтықтарда (сілекей, синовиальды сұйықтық және т.б.) кездесетін жасушадан тыс матрицаның негізгі компоненттерінің бірі. Жасушалардың көбеюі мен көші-қонына айтарлықтай қатысады. Кейбір бактериялар шығарады. Салмағы 70 кг адам ағзасында орта есеппен 15 грамм гиалурон қышқылы бар, оның үштен бірі күн сайын өзгереді (бөлінеді немесе синтезделеді).
Гепарин - қышқыл күкірт бар гликозаминогликан; алғаш рет бауырдан оқшауланған. Клиникалық тәжірибеде тікелей әсер ететін антикоагулянт, яғни қанның ұюына кедергі келтіретін дәрілік зат ретінде белгілі. Ол тромбоэмболиялық аурулардың алдын алу және емдеу үшін, жүрек пен қан тамырларына операция жасау кезінде, жасанды қан айналымы және гемодиализ аппараттарында қанның сұйық күйін сақтау үшін, сондай-ақ зертханалық зерттеулерде қанның ұюын болдырмау үшін қолданылады. Гетерополисахаридтер -макромолекулалары әртүрлі моносахарид қалдықтарынан тұратын полимерлер. Гстсрополисахаридтерге көптеген маңызды биополимерлер кіреді, олар адамдар мен жануарлардың орагнизмдеріндегі мүшелер мен тіндердің беріктігі мен икемділігін қамтамасыз етеді. Олардың ішінде хондроитин сульфаттары (терінің, шеміршектің, сіңірдің құрамына кіреді), гиалурон қышқылы (дәнекер тінінің негізгі компоненті, көздің шыны тәрізді денесі, шеміршек, кіндік, буындардың синовиальды сұйықтығы) және гепарин жақсы зерттелген. Гетерополисахаридтер ұлпаларда протогликандар түрінде болады-ақуыздармен қосылыстар. Бастапқыда протогликандар негізінен шырышты қабаттардан бөлінгендіктен, оларды мукополисахаридтер деп атады. 40. Гетероциклдерге анықтама беріңіз. Бір және екі гетероатомы бар бесмүшелі гетероциклдар. Химиялық қасиеттері. Тетрапирролды қосылыстар - порфириндер. Маңызды өкілдері, олардың медициналық және биологиялық маңызы. Гетероциклді қосылыстар – сақиналы молекулалар, сақина құрамында көміртек атомынан өзге бір немесе бірнеше гетероатомы бар органикалық қосылыстар.Гетероциклді қосылыстар циклге көміртек атомдарынан басқа да элементтердің атомдары кіретін қосылыстар. Ондай атомдарға азот, күкірт, оттек және т.б. элементтердің атомдары жатады. Гетероциклді қосылыстар мейлінше көп және әр алуан. Көміртекпен бірге цикл құруға қатысатын элемент атомдары гетероатомдар деп аталады. Олардың санына байланысты моно-, ди-, три-, және т.б. гетероатомды қосылыстар болады. Гетероциклді қосылыстар табиғатта көп таралған (витаминдер, алкалоидтар, пигменттер және жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының құрамды бөліктері). Азотты гетероциклді қосылыстардың биологиялық процестерде маңызы зор. Бес мүшелі, алты мүшелі қосылыстар тұрақты болады. Осы қосылыстарға тоқталамыз. Пиррол. C4H5N — бес мүшелі азотты гетероциклді қосылыс. иррол тас көмір шайырының құрамында болады, сондықтан одан фракциялық айдау арқылы алынады. Өндірісте фуран мен аммиакты әрекеттестіріп алады. Пиррол — түссіз сұйықтык, суда нашар ериді, ауада тез тотығып, қоңырайып кетеді. Пирролда екіншілік азот атомы (NH тобы) бар, екіншілік аминдерге ұқсас болғанымен, негіздік қасиеті әлсіз, қышқылдармен тұрақты түз түзбейді. Себебі, азот атомының жұп электроны ароматты-электронды жүйе құруға қатысады. Пиримидин молекуласында екі азот атомы бар, алты мүшелі гетероцикл. Оның сақинасы көптеген биологиялық маңызды заттардың құрамына (нуклеин қышқылы, дәрі-дәрмектер, кейбір витаминдер) кіреді. Пиримидиннің оттекті туындылары — урацил, тимин және цитозин. жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|