Мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиешісі баязова б. Т балаларды табиғатпен және экология негіздерімен таныстыру әдістемесі астана 2018 Кіріспе
жүктеу/скачать 219,4 Kb.
|
КІТАП.Балаларды табиғатпен таныстыру және оқыту әдістемесі,
- Бұл бет үшін навигация:
- Жергілікті ауа райып бақылау жане оның өзгеруін болжау.
- Жауын-шашын.
| Ауа райы ғылыми болжау. Ауа райы - бүл физикалық құбылыс атмосферанынң төменгі қабатының, ауа-райының нақты уақытта болуы. Ауа-құбылыстар мынадай :туман, бұлтты, жаңбыр, қар, қырау,аяз. Ауа райының ауысуы және ауа райын болжауды метерология ғылымы зерттейді. Ауа райы қызметінің негізгі міндеттері-транспорт қызметкерлеріне нақты ауа райын (боран, жел). Көп жерлерде метерологиялық станцияларда температура өлшеуде ылғалдануы моферииың әр түрлі құбылыстарын зерттейді. Осы зерттеудің қорытындысын облыс гидро кызметкерлеріне береді немес орталық институт болжауына жіберіледі. Бұл жерде әр түрлі байқаулар жүгізіледі, бір уакытта барлығы бірге бақыланады содан кейін қараға түсіріледі. Бұл бақылау үлкен көлемді территорияларды өлшей алады. Зерттеушілер бақылауды мұқият қарастырған соң картаға түсіріп облыстың әр түрлі қызметкерлеріне нақты ауа райын болжап береді. Қазіргі заманда ауа райының бұзылуына көмекке әр түрлі ғарыш кемелер, спутниктер, кұралдармен қамтамасыз етілген. Оларды адамдарға қауіп төнетін жерлерге орналастырады. Шөл далаға, таулы жерлерге ауа райын құралдар арқылы желдің соғуын, жаңбырдың жауын болжап береді.Қазір мехтеорологтар мұндай жағдайларда ғарыш техникасын қолданады. Құралдар арқылы спутгик антендарына ауа райын бақылайтын құралдарды орналастырады. Бір тәуліктің ішінде ауа райы туралы ақпараттар алады.
Жергілікті ауа райып бақылау жане оның өзгеруін болжау. Күніне бізге бірнеше рет ауа райы жайлы мәліметті радиостанциялар хабарлап отырады. Бірақ кейбір шағын ықшам аудандарда болжамдар дәлме дәл көмек бермейді, себебі кейбір құбылыстар жергілікті сипатта болады. Сондықтан нақты бір ауданға болжам жасау үшін оны жергілікті бақылауға алу керек. Оның негізгі белгілеріне жергілікті құбылыстар жата алады. Себебі табиғат құбылысы жергілікті табиғаттан негізіне байланысты болады. Мысалы, жаңбыр жауар алдында қарлығаштар жер бетіне өте жақын ұша бастайды. Себебі ауада ызғалдылықтын артуына байланысты, олардың қоректенетін жәндіктері жерге қарай төмен түседі. Ауа райын ұтымды болжау үшін желдің бағытын, бұлт түрлерін, шықтың пайда болуын, туманның түсуін жақсы білу керек. Аталмыш құбылыстарды жақсы игере отырып, ауа райы болжамын 6-12 сағатқа, тіпті кейде бір күнге дейін алдын-ала болжауға болады. Ауа температурасын термометрмен өлшейді. Желдің бағытын білу үшін флюгерді қолданады. Көкжиектің бағытын біле отырып, түтін арқылы жел бағытын білуге болады. Бұлтшылықты.Бұлттылықты болжағанда бұлт формасын,саны,бағытын анықтайды. Бұл санын жай көзбен анықтай отырып «ащық»,«бұлтты»,«туманды»деп бөлсек,он балдық жүйемен «аспанда онға дейін бұлт торлаған,беске дейін торлаған» деп бөледі. Бұлт түрі: шарбы бұлттар ең биік бұлттар олар 10-12 км биктікте пайда болады, мұз кристалдарынан болады, кун көзін жұлдыз. ай бетін торламайды, өте жұқа келеді. Каз бауыр бұлттар-үймелі кішкентай бұлттар, ак тусті, муз кристалдарынан тұрады. Акша бұлттар-ақ түсті кішкене бұлттар, мұз кристалдарынан тұрады. Ұшпа бұлттар- көктен кезінде 10 км биіктікте тузіледі. Сондай-ақ күз, жаз кезінде де байкауға болады. Әдетте танертең немесе түске жақын кезде пайда болады, кешке өарай сезіле бастайды. Жабағыдай тұтасқан жауын бұлттар-жаңбырлы бұлттар кешке қарай шығады, аспанға кішкене ашык тус береді, толқынмен жабылған су кабыршыктарынан тұрады, бірақ жауын-шашын бермейді. Жабағыдай тұтасқан жауын бұлттар жаңбырлы бұлттар ең төмен сұр бұлттар өңкей барлық аспанды жабады, тұманға ұқсайды. Жауын-шашын. Жауын-шашын үш түрге бөлінеді: калың жаңбыр,нөсерлі жаңбыр, сіркіреу. Нөсерлі жауын өткінші болғанымен, көп жауады жаңбырдың ірі тамшылары, қардың ірі жапалағы немесе нөсерлі бұлттардың бұршағындай больп түседі. Ақ жауын- жауынның тамшылары едәуір ірілеу кар жұлдызшаларындай болады, кейде бірнеше күнге дейін созылады да қатпарлы жауын бұлттарынан жауады. Сіркіреген жаңбыр-төмен қабатталған бұлттардан жаңбырдың өте ұсак тамшылары тектес немесе баяу тускен қардың кейіпінде туседі. Ауа райыи кейбір белгілерге қарап болжауға болмайды. Өсімдіктердің жағдайы мен жануарлардын іс-әрекетін ескеру керек. жүктеу/скачать 219,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|