3. Бұл қандай микроорганизмдер? Сипаттама беріңіз.
Бактериялар - бұл прокариоттық дара клеткалы және ұқсас клеткалардың қауымдастықтарын (топтарын) клеткалылармен сипаттайтын, бірақ организмдік емес ұқсастықтармен құрыла алатын микроорганизмдер.
Қатарлар топтарға бөлінеді. Бактериялар штамдарын осы немесе басқа топқа жатқызуға мүмкіндік беретін негізгі таксономиялық белгілер келесідей бөлінеді:
1. Микроб клеткаларының морфологиясы (коктар, шыбықтар, бүгілмелілер);
2. Грамм тинкториальды қасиеті бойынша бояуға көңіл бөлу (грамжарамды және грамжарамсыз);
3. Биологиялық тотығудың түрлері - аэробтар, факультативті анаэробтар, облигатты анаэробтар;
4. Спораның пайда болу қабілеттілігі.
Негізгі таксономиялық категориялар болып табылатын тұқымдас, тұқым және түрлер бойынша топтардың келесі дифференциациясы биохимиялық қасиеттердің зерттеулері негізінде өткізіледі. Бұл принцип арнайы нұсқауларға, яғни бактерияларды анықтауыштарға келтіріліп, бактериялардың жіктелуіне негіз болды.
Түр дегеніміз бірыңғай генотипі бар стандартты шарттарда ұқсас морфологиялық, физиологиялық, биохимиялық белгілермен айқындалатын эволюциялық қалыптасқан жиынтық. Бактериялардың түр ішіндегі саралаудың нұсқалары болады:
1. Биологиялық қасиеттермен (биоварлар немесе биотиптер);
2. Биохимиялық белсенділікпен (ферментауарлар);
3. Антигендік құрылыммен (сероварлар немесе серотиптер);
4. Бактериогфагтарға сезімталдығымен (фаговарлар немесе фаготиптер);
5. Антибиотиктерге тұрақтылығымен (резистентауарлары).
Микробиологияда дақылдар, штамм және клон сияқты арнайы терминдер кең қолданады.
Дақылдар бұл көзге көрінетін нәрлі орталардағы бактериялар жиынтығы. Дақылдар таза (бактерияның дара түрінің жиынтығы) және аралас (бактериялардың екі немесе одан да көп түрлерінің жиынтығы) түрінде болады.
Штамм бұл әр түрлі қайнар көздерінен немесе әр түрлі уақытта бір қайнар көзінен бөлінген бактерияның бір түрінің жиынтығы. Штамдар түр мінездемесінің шегінен шықпайтын кейбір белгілеріне қарап ерекшелінеді.
Клон - бұл бір клетканың тұқымы болатын бактериялардың жиынтығы.
Protozoa жіктелу принциптері. Қарапайымдылар – дара клеткалы эукариотты жануарлар организмдері, бактерияларға қарағанда жоғары дамыған. Оларда цитоплазма, дифференцияциаланған ядро, қабық және жабайы органоидтар болады.
Қарапайымдылардың топтастырылуы қозғалыс тәсілдеріне, көбеюге және даму цикліне негізделген. Бұл организмнің 30000-ға жуық түрі болады және 4 класқа бөлінеді:
1. Талшықтылар (Flagellata);
2. Тамыраяқтылар (Sarcodina);
3. Споровиктер (Sporozoa);
4. Инфузория немесе кірпікшелілер (Infusoria).