Министерство образования и науки республики казахстан
жүктеу/скачать 15,08 Mb. Pdf көрінісі
|
| тематический отбор
– отбирались термины, специализированные слова и выражения, без которых общение по данному курсу представляется невозможным. 2.
семантический отбор – все выбранные лексические единицы выражают наиболее важные понятия данного курса и соответствуют изучаемым темам. 3.
принцип сочетаемости – все лексические единицы обладают высокой взаимной сочетаемостью в рамках данного курса, соответственно, все они коммуникативно ценны в сфере профессионального общения по изучаемым темам. 4.
принцип словообразовательной ценности – все отобранные лексические единицы обладают высокой способностью образовывать новые слова при помощи аффиксов. Далее лексические и грамматические навыки отрабатываются и закрепляются на основе некоммуникативных упражнений. Примерами таких упражнений служат упражнения на произношение и имитацию. Например:
Mechanics, equilibrium, frame of reference, absolute, otherwise, actual (механика, равновесие, система координат, абсолютный, иначе, фактический) Словообразование Read and translate the words, if necessary use a dictionary. Define which part of speech they belong to. Underline the affixes in these words. Can you guess the meaning of each of the affixes? 1.
to resolve – resolving – resolved – resolution 2.
place – to place – placed – to replace – replaced Подбор эквивалентов: 537
Give the Russian equivalents to the following word–groups. Memorize these word- groups. branch of mechanics, composition of forces, laws of composition of forces, conditions of equilibrium, state of rest, frame of reference, a given body, absolute equilibrium, relative equilibrium, Give the English equivalents to the following word–groups. Законы сложения сил, под действием системы сил, состояние покоя, Использование фраз в контексте:
State…rest, to depend….mechanical interaction, quantities employed …mechanics, the force is directed….the line E, the line …action…a force, to be connected
State measure Given interaction Equivalent quantity Line of force Vector equilibrium Mechanical body Positive action Equilibrant system Qualitative number Подбор синонимов: You have two columns of the words taken from the text. Match the words having the similar meaning. 1. equilibrium a. parallel 2. motion b. deal with 3. load
c. movement 4. vector d. size 5. magnitude e. number 6. quantity f. place 7. position g. weight 8. rigid h. balance 9. collinear i. arrow 10. notional j. theoretical 11. treat k. stiff
Использование производных значений в контексте: Some of the words in the text have more than one meaning. Give 1 example of how these words are used in the spoken English and 1 example of how they are used in text 1.4. Constraints and Their Reactions. e.g.: It is a very good composition. Study the law of composition of forces. Hand, plane, composition, branch, condition, problem, to treat, to add. The following words can be used in more than one phrase. Try to give them all. Make up your sentences with them. e.g.: point of application point of view 538
From my point of view, it is a very difficult rule. All the forces are at the point of application O. Point, force, rule, law, vector, method, composition, sense.
Подбор дефиниций Match the notions and their definitions. e.g.: A constraint -- A support which holds and restricts the other body A constraint, a constrained body, the reaction of the constraint, a problem, quantity, structure, force, equilibrium, analytical method, graphical method, statically determinate problems, statically indeterminate problems. 1.
Method of solving a problem using numerical values. 2.
Problems of statics where the number of reactions is greater than the number of equations. 3.
A question to be solved … Чтение формул и объяснение иллюстраций: Look at the drawings and say which points in the text they illustrate:
После формирования лексико-грамматических навыков на основе перечисленных выше упражнений мы предлагаем комплекс упражнений направленных на формирование умений: - ориентироваться в профессиональном техническом тексте; - самостоятельно извлекать нужную информацию из текстов по специальности. Необходимо подчеркнуть, что работу со специализированными профессионально - ориентированными текстами мы строим так, чтобы чтение имело выход на продуктивные виды речевой деятельности, т.е. чтение используется как основа, повод для говорения и письма [9]. Для этого необходим высокий уровень понимания прочитанного. Для того чтобы научить понимать специализированные тексты, мы должны обучить студентов стратегиям чтения и понимания, а так же способам раскрытия значения незнакомых слов и понятий. Под стратегиями чтения понимаются разные приемы распознавания смысла читаемого текста. В комплексе упражнений, представленных в пособии по профессиональному языку, стратегии чтения последовательно формируются на трёх уровнях:
на уровне слова
предложений
текста. Для этого мы используем следующие упражнения: первый уровень (понимание смысла на уровне слова) использование знаний о составе слова знание суффиксов, приставок, корней для определения значения незнакомого слова. Например: Read and translate the words with the same root. Define which part of speech they belong to. Underline the affixes in these words. Can you guess the meaning of the affixes? 1.
act – active – acting – action 2.
form – formation – formal – deform – deformable – undeformable использование контекста для определения значения незнакомого слова. Например: 539
Some of the words in the text have more than one meaning. Guess the meaning of the word from the context: Hand, plane, composition, branch, condition. Использование интернациональных или родственных слов. Например: Vector, moment, projection, vector product, modulus, to compute. Второй уровень (понимание смысла на уровне предложения) Умение выделять опорные слова, которые несут основную смысловую нагрузку в предложении. Например:
1.
The axial line of the pin is called the axis of the joint. 2.
Thus, the vector denoting force F can be regarded as applied to any point along the line of action. …. Умение видеть логические связи в простых и сложных предложениях. 1)Отношение между подлежащим и сказуемым. Например: Underline subjects and the main verbs of the following sentences: 1.
Thus, the vector denoting the force F can be regarded as applied at any point along the line of action.
2.
The term “force” will be henceforth be used in the sense of “external force”. …. 2) употребление слов – связок (значение подчинительных, сочинительных союзов, наречий, значение связывающих слов, соединительных элементов) Например:
The first step in solving three- dimensional equilibrium problems, 1) ….of two dimensions, is to draw a free-body diagram of the body. Умение выделять контекстные связи, т.е. слова и элементы в предложении о которых уже упоминалось в тексте, например, употребление личных, притяжательных, указательных местоимений в связи со знаменательными существительными. Например: In the text all the words in bold refer to something mentioned before or after in the text. Read the passage carefully and complete the table underneath. Lines
Words in bold
Refers to something before
Refers to something after
What it refers to 7 which
+ Surface of the table Третий уровень (понимание смысла на уровне текста) Поиск и распознавание ключевой информации в тексте (цифры, названия, определения, принципы и т.д.). Например:
Add the vectors?
Find the magnitude of the resultant of two forces?
To determine the principle vector of a system of forces? Умение прогнозировать содержание текста. И умение проверять гипотезы при чтении Например:
Many unknown forces 540
Instability Three - dimensional problems Two - dimensional problems Axis is perpendicular Reactive forces Concurrent Body is improperly constrained
Types of constraints
Statically determinate and statically indeterminate problems
Concurrent forces
Improper constraints Последним этапом работы является переход с языковых и условно-коммуникативных упражнений на продуктивные виды речевой деятельности, а именно профессионально- ориентированное письмо и говорение. Под профессионально-ориентированным общением мы
понимаем процесс
взаимодействия индивидуумов в профессиональной области, с целью организации или оптимизации той или иной сферы профессионально - предметной деятельности. Профессионально-ориентированное общение можно представить в нескольких формах; это:
Монологические - доклад Презентация (как конечный продукт научного или проектного исследования)
Полилогические Примерами этих форм общения могут служить - деловая беседа, интервью, обсуждение, собеседование, переговоры, совещания. В реальности эти формы общения тесно переплетаются, и их градация зависит от количества лиц, участвующих в ситуации общения. В работе со студентами машиностроительных специальностей по развитию умений профессионально-ориентированного общения конечным результатом является развитие умений всех форм общения как монологических, диалогических, так и полилогических. Этого результата помогают достичь следующие коммуникативные упражнения: Диалоги-обсуждения, дискуссии по заданным ситуациям, студенческие конференции, ролевые игры, интервью, презентации. Письменное описание и комментирование диаграмм, схем, написание кратких пересказов, анкет, сочинение - описание, сочинение – мнение, доказательство. Как показали результаты работы, развитие навыков профессионального иноязычного общения у студентов машиностроительных специальностей с невысоким (элементарным/ промежуточным) уровнем владения языка является успешным именно при использовании интегративного подхода. В данной статье мы осветили некоторые принципы, которые были взяты за основу при создании курса по профессиональному английскому языку на основе дисциплины «Теоретическая Механика». Данный курс и учебное пособие были построены в соответствии с методикой обучения профессионально-ориентированному общению на основе профессиональных аутентичных текстов в логике интегрированного подхода. Пособие было апробировано в 2007 году. Высокие результаты работы демонстрируют возможность использования этого подхода при создании курса по профессиональному иностранному языку и обучении профессионально- ориентированному общению студентов машиностроительных специальностей проходящих подготовку по курсу «Профессиональный английский язык» в условиях неязыкового Вуза.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:
541
1. Ковалевский, М.Т. Новые подходы в обучении иностранным языкам / М.Т. Ковалевский. М., 1988. - 163 с. 2. Панина Е.Ю. Рекламные тексты как средство формирования иноязычной коммуникативной компетенции в профессионально-ориентированном чтении: Автореф. дис. ... канд. пед. наук. - Екатеринбург, 1999.-21 с.87. 3. Дашковская А.А Обучение профессионально-ориентированному общению студентов по специальности «Маркетинг» на основе рекламных материалов: Автореф. дис. …канд. Пед. Н. Томск, 2005. 4. Алексеевой О.Б., Костюк А.С. К вопросу о содержании интегрированного курса обучения страноведению / Материалы Всеукраинской научно-практической конференции «Актуальные проблемы преподавания иностранных языков для профессионального общения», 2011 г. - 114 с. 5. Алексеевой О.Б., Костюк А.С. К вопросу о содержании интегрированного курса обучения страноведению / Материалы Всеукраинской научно-практической конференции «Актуальные проблемы преподавания иностранных языков для профессионального общения», 2011 г. - 28 с. 6. Grellet Francoise «A practical Guide to creating a course in ESP» - CUP, 1981, c 250. 7. Nekrasova T.M., TPU/Northern Arisona University. Developing an English for Specific Purposes (ESP) course /IX Международная научно-практическая конференция студентов и молодых ученых «Коммуникативные аспекты языка и культуры» -Томск, часть 1, 2009, с.351. 8. Hood Susan, Solomon Nicky, Burns Anne «Focus on Reading» - National Centre for English Language Teaching and Research, 2002, c. 134. 9. Savignon J. Sandra «Communicative Competence: Theory and Classroom Practice» - Addison-Wesley Publishing Company, 1983, с.315
Development of inteqrated course for teaching professional Enqlish for machine-constuction speciality students is told in this paper.
Бұл мақалада машинажасау мамандығында оқитын студенттер үшін кәсіби ағылшын тілінің интегралдық курсын жасау туралы айтылған.
Абылай хан атындағы ҚазХҚжӘТУ, Қазақ филология кафедрасының меңгерушісі, ф.ғ.д. Алматы қ., Қазақстан Сөзжұмсамның өзара жұптаса қолданылатын 4 түрі белгілі: айтылым – тыңдалым; жазылым – оқылым. Бұл ғылыми әдебиетте сыртқы сөз деген атаумен беріліп жүрген ұғымға қарама-қарсы ішкі сөз екені де аян. Ішкі сөзді кейбір зерттушілер ойша сөз деп қолданып жүрген сөйлеушінің алдын ала ойша жүзеге асырылатын формасы екінші тілді үйрету барысында айрықша маңызға ие. Себебі қандай мәтін болмасын тіл ұстанушы ең алдымен оның нобайын ойша келтіреді. Өзі жеткізбек болған ойын сыртқа шығару үшін семантикасы анағұрлым дәл келетін мазмұны тілдік жағдаятқа барынша сәйкес болатын тілдік бірліктерді іріктеп алады. Сондай-ақ тіл ұстанушының белгілі бір тілдегі сөздік қоры, оның көлемі үлкен рөль атқарады. Осы тұста сөзді заттың немесе құбылыстың атауы ретінде жаттап алу бар, сонымен бірге сол атаудың мән-мағынасын тереңдей түсіну бар екеніне назар аударуымыз керек. Өйткені автоматты түрде жатталып қалған сөз бен аталым теориясы бойынша кез 542
келген атаудың шығу теориясы бойынша кез келген атаудың шығу тарихын, яғни уәждемесін білудің маңыздылығы басқаша екені аян. Демек, әр заттың немесе құбылыс атауының астарында жатқан ұлттық-мәдени ақпаратты талдай отырып түсіндірген жағдайда бөгде тіл иесінің жадында ол лексеманың берігірек орнығатыны аян. Сондықтан ауызекі сөйлеу тілін біршама жақсы меңгерген аудиторияға қазақ тілін оқыту барысында мәселеге дәл осы тұрғыдан келудің берері мол. Мәселен «алтыбақан, ақсүйек, көкпар» сияқты ұлттық мәдени ақпаратты таңбалайтын лингвомәдени бірліктерді сабақ кезінде пайдалану барысында олар қолданылатын бейнетаспаларды көрсету арқылы тәлімгердің жадында ол атаулар қосымша көрнекіліктер арқылы айқын таңбалануына қол жеткізуге болады. Тарихи көркем фильмдерден немесе деректі фильмдерден үзінділер көрсете отырып ұсынылатын осындай материалдар аудиторияның қабылдануына ыңғайлы және жеңіл болмақ. Сөйтіп аудиовизуалды құрылымдар арқылы ұсынылған ақпаратты бір рет көру арқылы қабылдаған тіл үйренуші кейінгі тілдік жағдаяттарда адекватты түрде қолдана біледі деуге негіз бар. Оқытушымен бірлесе отырып өңделген материалды лексикографиялық дереккөздерден жиналатын мәліметтермен толықтыру, сондай-ақ түрлі фото суреттермен көрнекілендіру студенттің өз бетімен орындайтын жұмысы болып шығады. Осылайша екінші тілді үйрету барысында, ең алдымен студенттің фотографиялық жадын одан кейін есту арқылы қабылдауын біртіндеп іске қосудың тиімділігі іс жүзінде тиімді екендігіне көз жеткізілді. Мысалы, қазақтың ұлттық ойындарының атаулары «Ақсүйек», «Алтыбақан», т.б. лингвомәдени бірліктерді ұсынар алдында қазақ фильм туындыларынан үзінділер көрсету арқылы үйренушінің тілдік санасымен қатар когнитивтік санасына да едәуір ықпал етуге болады. Келесі кезекте тіл үйренуші аталмыш лексемалардың мағынасын түсіндірме немесе аударма 2 тілдік сөздіктер арқылы ашады: Ақсүйек зат. 1. Ойын. Қу сүйекті лақтырып –
Сөздікте берілетін анықтама тек жалпы ақпарат болып табылады. Ал ол ойындардың мәні, қала берді тәрбиеге әсер ететін қыры бар екендігі жөнінде арнайы баяндаған жөн: мәселен, «Ақсүйек» ойынын ежелгі қазақ тұрмысынан хабар беретін, сонымен бірге қазақы тәрбиенің нақты үлгісін көрсететін әрекет деуге болады. Себебі көңілі түскен адамымен көптің көзінше тілдесуден ұялатын жастардың өзара араласуына қолайлы жағдай жасайтын бұл ойынның прагматикасын тереңдей түсіндірудің маңызы зор. Қазіргі қоғамымызда белең алған кейбір келеңсіз құбылыстарды осындай ойындардың тәрбиелік мәні тұрғысынан салыстыра отырып бағалау арқылы жастарымыздың әдеп ибаға деген көзқарасын да біршама өзгертуге болатын сияқты. Бүгінгі жас буынның өз бос уақытын қалай өткізетіндігі туралы алдын ала шағын сұхбат өткізу арқылы студенттердің сөйлеу шеберлігін бағалауға болады десек, сол сұхбат барысында олардың өмірлік ұстанымы жөнінде де біршама түсінік алуға болады. Сабақтың негізгі мақсаты тіл үйрету болса, одан да маңыздырақ түпкі ниет – жастарды ұлттық тәрбие бастауларынан сусындату болмақ. Осылайша ұлттық тәрбиенің қайнар көздерінің бірі саналатын ойындарды сөйлеу әрекеті түрлерін пайдалана отырып, таныстыру арқылы студенттердің тілдік білімімен қатар аялық білімін де толықтыра түсуге мүмкіндік мол. Сабақ кезінде алынған ұлттық мәдени ақпаратты өз бетімен қорыта отырып басқа ұлттардың дүниетанымымен салыстыру, қазіргі қоғамымыздағы қай үрдістің белең алуы жөн екенін өз көзқарасы тұрғысынан негіздей білу студенттің рухани дүниесін кеңейте түсетіні анық. Бұдан бөлек шет тілін үйренуші студент сол елдің мәдениеті, салт-дәстүрлері т.б. жайында ақпарат жинап, жоғарыда аталған ойындарға формасы, мазмұны, жалпы прагматикасы тұрғысынан ұқсас келетін ойындар немесе басқа да шаралар жөнінде жазбаша жұмыс дайындауы тиіс. Мұндай тапсырманы орындау барысында студент 1-ден, айтылым және жазылым әрекеттеріне дағдыланса, 2-ден, екі елдің ұлттық дүниетанымы, тарихы, әдебиеті, жалпы мәдениеті жөніндегі білім қорын молайтады. Сондай-ақ түрлі дереккөздерге шолу жасау арқылы іздену, олардың оқу үрдісіне шығармашылдық тұрғыдан келуіне де 543
қолайлы болмақ. Ең бастысы қазіргі жаһандану үдерісінің оң және теріс жақтарын, біздің ұлттық бейнемізге тигізетін жағымды-жағымсыз ықпалын анық көрсететіндіктен тіл үйренушінің азаматтық позициясын дұрыс бағытта қалыптастыруға септігін тигізбек. Осы бағытта жүргізілетін бірнеше сабақтың қорытындысын топ студенттерінің дебатымен (сөз жарысы) түйіндеуге болады. Мысалы топ студенттері үшке бөлінеді. 1-топшадағылар ұлттық ойындарды қазіргі заман тұрғысынан оң бағалап, оларды заманауиландыру жолдарын іздестіруі тиіс; 2-ші топша біріншіге қарсы пікір айтып, аталмыш ойындардың тиімсіз жақтарын тізбектейді. Ал 3-төрешілер топшасы екі жақтың ой-пікірлерін тыңдап, жағдаятқа барынша объективті баға беруі тиіс. Осындай бірнеше саты арқылы меңгерілетін тілдік материалдарды студенттер барынша терең меңгерумен қатар күнделікті өмір тәжірибесінде де пайдалануына мүмкіндік туындайды. Сөйтіп, сөйлеу әрекетінің бұрыннан белгілі төрт түрлерін аудиовизуалды құралдар т.б. көрнекіліктер арқылы толықтыра отырып жүзеге асыру оқытушымен қатар студенттер үшін де барынша тиімді болмақ. Сонымен, сөйлеу әрекетінің ең жиі қолданылатын түрі – айтылым, ойды ауызша жеткізу, ішкі сөзден сыртқы сөзге ауысу тетігі болып табылады. Бұл әрекеттің өзі іштей бір- бірімен астасып жатқан бірнеше компоненттерден тұратындығын аңғаруға болады. Олар сөйлеу жағдаяты, ондағы уәждер мен мақсат, сөйленім мазмұны, оның құрылымы сөздер арқылы және грамматикалық тұрғыдан жеткізілуі, сондай-ақ акустикалық кодқа өту [1, 36]. Бұл жерде мына мәселені ескерген жөн. Айтылым әрекетін меңгеру барысында студенттің жекелеген сөйлемдерді айтып, үйренуі аздық етеді. Өйткені бір-бірімен байланыссыз құрылған жеке сөйлемдер жалпы ойды білдіре алмайды. Яғни бірнеше сөйлемді жаттау арқылы тұтас сөйлеу әрекетін жүзеге асыру мүмкін емес. Түптеп келгенде, студент белгілі бір жағдаятқа қатысты мәтінді «мәндік тұрғыдан бағдарламауға үйренуге» тиіс. Бұлайша бағдарламалау үшін студент жалпыдан жалқыға өту шараларын қамтамасыз ететін жаттығуларды жасап төселуі қажет. Сондай-ақ айтылымның арнайы бір сипаты оған негіз болған бастапқы ойдың мәтінде ашық берілмеуі де мүмкін. Басқаша айтқанда, мәндік құрылымның ең жоғарғы деңгейін құрайтын бастапқы ой мәтін астарында да қала береді. Тағы бір айта кететін нәрсе – сөйлеу барысында негізгі тақырып пен шағын, ситуативтік сөйленімдердің аражігі айқын байқала бермейді. Мұны зерттеушілер «ішкі логика» деп те атап жүр [2, 57]. Бұл арада сөйлеушінің мазмұндау барысында көрініс беретін ішкі субъективті логикасы ақиқат болмыстағы жалпы мен жалқының арақатынасын айшықтайтын объективті логикаға неғұрлым жақын-жуық болуы маңызды. Себебі бұл тіл ұстаушының өз ойын барынша анық және айқын жеткізуіне негіз болады. Әсіресе айтылым әрекетін меңгерту барысында осы тұжырым үнемі есте болғаны жөн. Себебі кез келген сөйленімге тақырып болатын құбылыстардың арақатынасын барынша қисынды етуге, яғни объективті логикаға қол жеткізу арқылы тіл үйретудің маңызды бір бөлігі айтылым, сөйлесім әрекетін жоғары дәрежеде меңгертуге болады. Екінші тіл үйрену барысында айтылымның негізгі нысаны болып табылатын ойынның немесе ойлау шарасының маңыздылығы бөлек әңгіме. Бұл сөз арқылы ойлау процесінің немесе шығармашылық тұрғыдан ойлау әрекетінің нәтижесі болып саналады. Мәселен, дайын мәтіннің мазмұнын айту әрекеті осы айтылымға негіз болатын ойды жеткізудің нақ мысалы болып табылады. Қорыта айтқанда, екінші тілді үйрету барысында сөйлеу әрекеті түрлерінің ішінде айтылымға үлкен басымдық беріледі. Айтылымды жоғары дәрежеде меңгертуге негіз болатын фактор – ой немесе ойлау шаралары арқылы жүзеге асырылатын сөйлеу әрекеті. Ал өз ойын кідірмей, мүдірмей жеткізу үшін тіл ұстанушыға ең керегі – сөйлеу нысанын, мәтінді мәндік тұрғыдан бағдарламалау болып табылады. Бұған қол жеткізу үшін тіл үйренушінің тілдік және аялық білім қорлары деңгейлес, шамалас болуына күш салу қажет.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: 1. Львов М.Р. Основы теории речи. М., 2002. 544
2. Зимняя И.А. М., 1978. Говорение как вид речевой деятельности.
жүктеу/скачать 15,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|