Таза дисконттық кіріс ТДК (ағылшынша қысқартылуы NPV)
ТДК=∑CFi/(1+r)i – I,
Мұндағы I – инвестициялар көлемі.
∑CFi/(1+r)i – таза ақша ағынының сомасы.
Есептеу деректері бар кестені толтырайық.
Жылдары
|
Инвестициялар сомасы, теңге
(I)
|
Ақша ағыны,
теңге (CFi)
|
Ақша ағынының сальдосы =
Жиналған ақша ағыны минус инвестициялар
|
Таза ақша ағыны, теңге
(CFi/(1+r)t)
|
Таза дисконттық кіріс,
т.р. ТДК
(∑CFi/(1+r)i – I)
|
1
|
16 655 000
|
-1028175
|
-17683175
|
-856812,5
|
-17511812,5
|
2
|
|
11750192
|
-5932983
|
8159855,6
|
-9351956,944
|
3
|
|
11956644
|
6023661
|
6919354,2
|
-2432602,778
|
4
|
|
12163696
|
18187357
|
5865979,9
|
3433377,16
|
5
|
|
12370447
|
30557804
|
4971405,2
|
8404782,366
|
ТДК =3 433 377,16 теңге.
Өтелімділік мерзімі келесідей 2+5932983/11956644=2,5 (жыл).
Дисконттық мерзім келесідей 3+ 2432602,778 /5865979,9 =3,4 (жыл).
Кіріс индексі былайша есептеледі:
PI=∑CFi/(1+r)i /I
(таза ақша ағындарын инвестиция көлеміне бөлеміз).
Кіріс индексі келесідей =
(-856812,5+8159855,6+6919354,2+5865979,9+4971405,2) / 16655000=1,5.
Қорытынды:
Осылайша, ТДК>0,
Кіріс индексі (инвестициялар тиімділігі) >1.
Қарапайым және дисконттық өтелімділік мерзімі 4 жылдан кем. Бұл аталған жоба ортамерзімді болашақта өзін ақтайды деген сөз, сондықтан оны тиімді деп санауға толық негіз бар.
Табыстылықтың ішкі нормасын есептеу.
Табыстылықтың ішкі нормасы – дисконттық мөлшерлеменің мәні, бұл жерде NPV=0.
Табыстылықтың ішкі нормасын іріктеу тәсілімен шығарып алуға болады. Бастапқыда дисконттық мөлшерлемені алып, бұл жерде NPV жағымды деп саналады, содан кейін NPV жағымсыз болатындай мөлшерлеме алынады, содан соң NPV 0 тең болатындай орташа мәнді алу қажет.
Біз дисконттық мөлшерлемесі 20% тең NPV есептеп қойдық. Бұл жағдайда NPV = 3 433 377,16 теңге.
Енді дисконттық мөлшерлеме 36% тең NPV есептеп шығарамыз.
NPV= -1028175/(1+0,36)1+11750192/(1+0,36)2+11956644/(1+0,36)3+ 12163696 / (1+0,36)4 + 12370447 / (1+0,36)5 - 16655000= -90503,95 теңге.
Осылайша, мөлшерлемесі 20% NPV жағымды, ал мөлшерлемесі 36% жағдайда жағымсыз. Яғни ішкі табыстылық нормасы IRR 20-36% шегінде болады.
Ішкі табыстылық нормасы. Есептеу
Келесі формула бойынша ішкі табыстылық нормасын табамыз:
IRR=ra+(rb-ra)*NPVa/(NPVa-NPVb)=20+(36-20)* 3 433377,16/(3 433377,16-(90503,95))=34,92%.
Қаржылық көрсеткіштер (IRR, NPV,PI, өтемділік мерзімі)
Инвестициялар тиімділігінің болжамды көрсеткіштері
|
Өлшем бірліктері
|
Мәні
|
Дисконттық мөлшерлеме
|
%
|
20
|
PB (жобаның өтелімділік кезеңі)
|
ай
|
30
|
DPB (жобан өтеліммділігінің дисконттық кезеңі)
|
ай
|
41
|
NPV (түскен таза табыс)
|
₸
|
3 433 377,16
|
IRR (тиімділіктің ішкі нормасы, пайызбен)
|
%
|
34,92
|
PI (жобаның табыстылық индексі)
|
|
1,5
|
8. ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАҒАЛАУ
Тәуекелдің сыртқы және ішкі факторлары болады. Біріншісі нарықтық ортаның жай-күйімен, бағалардың жалпы деңгейімен, тұтынудағы қандай да бір үрдістердің болуымен байланысты. Ішкі тәуекелдер компания ішіндегі жұмысты ұйымдастырумен байланысты.
Сыртқы тәуекелдерге мыналар жатады:
Импорттық шикізатқа бағаның көтерілуі тәуекелі. Импорттық кофенің сапасын отандық аналогтармен салыстыруға болмайды, сондықтан доллар бағамының артуы компания табысының азаюына елеулі әсер етуі мүмкін;
Халықтың сатып алу қабілетінің төмендеу тәуекелі. Бұл жағдайда сіз не бағаны төмендетуге, не табысы аса жоғары аудиторияға ауысуға тура келеді;
Бәсекелестікті арттыру тәуекелі. Бірегей сауда ұсынысының, сондай-ақ басқа да бәсекелестік артықшылықтарының болуы тәуекелді төмендетуге мүмкіндік береді;
Үрдістердің өзгеру тәуекелі аз. Дегенмен, тіпті, бұл жағдайда сіз әрқашан басқа сусындарды дайындауға назар аудара аласыз.
Ішкі тәуекелдерге мыналар жатады:
Жабдықтың тез тозу қаупі. Бұл тәуекел өте жоғары, ал өндірістің тоқтап қалуы тіпті мүмкін емес, сондықтан қауіпті төмендету үшін сізге күтпеген жерден ақау болған жағдайда жүгінуге болатын бір инженерді білу қажет;
Қызметкерлер тарапынан ұрлықтың орын алу қаупі. Бұл қауіп бейнебақылау жүйесін енгізу есебінен төмендейді;
Клиенттерге сапасыз қызмет көрсету тәуекелі. Ойластырылған жаза жүйесі мен айыппұл енгізу есебінен төмендейді;
• Танымал емес тағамдарды мәзірге енгізу қаупі. Тәуекелді жеңілдету үшін сол немесе басқа тағамдарға сұранысты тұрақты мониторингілеуді бас аспаз міндетіне енгізу қажет.
Қоғамдық тамақтандыру бизнесіндегі тәуекелдер пайда болу ықтималдығы бойынша, сондай-ақ салдарын жоюдың ықтимал тәсілдері бойынша ерекшеленеді. Алайда алдын алу іс-шараларын өткізу жөніндегі іс-қимылдар жоспарын әзірлеу үшін барынша көп тәуекел санын ескерген маңызды.
Достарыңызбен бөлісу: |