Молодой учёный

объект — денотат түрады. Ол — қозғаушы, сана 

әрекетін қоздырушы күш. Егер зат (құбылыс) болмаса, 

оның санадағы сәулесі, яки бейнесі жоқ [7].

Ұғымдық белгілер арқылы мағына жасалады. Табиғат 

пен әлем бейнесінің адам санасында бейнеленуі 

ұғымды қалыптастырады. Ұғым арқылы таңбаға мағына 

беріледі. Мағына ұғымның нақ өзі деуге де болмайды, 

абстракцияланған, ұқсатылған, ассоциацияға түсірілген 

бейнесі. Санадағы ой сөзбен тұлғаланғанда, белгілі 

мағынаға ие болғанда әр түрлі факторлар арқылы 

қалыптасады. Ондай факторлар:

 

— халықтың дүниетанымы

 

— уақыт

 

— танымның дамуы

Яғни, белгілі уақыт аралығында дүниетанымның жетілуі 

мен дамуына сәйкес қалыптасатын халықтық дәстүр мен 

салт-санаға байланысты болатын ұғымның тілдегі таң-

балық жүйеге түскен абстрактылы, ассоциативті бейнесі 

мағына болады» деп көрсеткеніне қосыламыз.

Демек, ұғым — дүниетанымның санадағы бейне суреті. 

Сонымен, ой мен тіл арасындағы бейне не ұғым тудыратын 

процесс когнитивтік ғылымның негізгі нысаны, тірегі, түжы-

рымдық құрылымы болып табылады. Оның басты мақсаты 

ой мен тіл арқылы калыптасатын тұжырым қалыптастыру.

Ұғымдық бейне — ойлау жемісі. Ал дыбыстық бейне — 

сол ұғымдық бейненің материалдық көшірмесі. Бұл бейне-

лердің қай-қайсысы да заттың (ленотаттық) өзі емес, оның 

негізгі образдық бейнесінің суреттері: ұғым-санадағы 

сәуле арқылы салынған сурет болса, сөз — дыбыс арқылы 

салынған сурет. Тіл — табиғат пен адамзат аралығын-

дағы сана арқылы болатын байланысты адамдардың өзара 

қарым- қатынасында бейнелейтін аралық құрал.

Әлемде өмір сүре отырып адам тек тілмен белгілі бір 

«құрал» ретінде қамтамасыз етілмеген, «бірақ адам үшін 

жалпы әлем не екені осы тілде негізделген және онда сипат-

талады». Тіл бізге әлемді тануға мүмкіндік береді, «мұнда 

әр жеке адамның санасынан жоғары тұратын көзге көрінер-

ліктей болады». Және де тіл рөлі — адам мен арасындағы 

аралықтағы үзбе (звено) рөлі емес, себебі онда адамның 

өмір сүруі (бытие) ғана жүзеге аспайды, «тілде әлем өзін- 

өзі бейнелейді». Осылайша тілде әлем өзін біз үшін бейне-

лейді және осы тіл аясында біз әлемді тануға ие боламыз.

Әдебиет:

1.  Ахманова О. С. Словарь лингвистических терминов. — М.: Советская энциклопедия, 1966.

2.  Тхорик В. И. Языковая личность (лингвокультурологический аспект): дисс…. докт. филол. наук. — Краснодар: 

Куб. ГУ, 2000.

3.  Лотман Ю. М. Культура и взрыв. — М.: Гнозис, 1992.

4.  Бенвенист Э. Общая лингвистика. — М.: Эдиториал. УРСС, 2002.

5.  Арутюнова С. А., Багдасаров С. А. Язык — культура — этнос. — М.: Наука, 1994.

6.  Смағұлова Г. Н. Мағыналас фразеологизмдердің ұлттық-мәдени аспектілері. — Алматы, 1998.

7.  Сейдімбек А. Қазақ әлемі. Этномәдени пайымдау. — Алматы: Санат, 1997.

76

«Молодой учёный»  .  № 7.2 (87.2)   .  Апрель, 2015  г.

Прочее

П РО Ч Е Е

«Болашақ» университетінің халықаралық ынтымақтастық бағытындағы 

жетістіктері

Насимов Мурат Орленбаевич, саяси ғылымдарының кандидаты

«Болашақ» университеті, (Қызылорда қаласы, Қазақстан)

«Б

олашақ» университеті үшін 2013–14 оқу жылы ха-

лықаралық ынтымақтастық жолындағы жетістік-

тері мол болды. Әсіресе, чехиялық «Социосфера» ғылы-

ми-баспа орталығы және ресейлік «Молодой ученый» 

баспасымен жасалған келісім-шарттар университет про-

фессор-оқытушылар құрамы мен студенттерінің шет елдік 

журналдар мен Халықаралық конференциялардағы жа-

рияланымдар әлеуетін көтерді. Сонымен бірге, универси-

теттің оң имиджін қалыптастырды.

Чехия астанасы Прага қаласында 4 Халықаралық 

ғылыми конференция ұйымдастырылды. Атап айтар 

болсақ, «Қазіргі әлемдегі жарнама: тарихы, теориясы 

және тәжірибесі», «білім беру жүйесіндегі PR-техноло-

гиялар және ақпараттандыру: дамудың жағдайы және ба-

сымдықтары», «Қазіргі шарттардағы тәрбиенің мақсат-

тары, міндеттері және құндылықтары», «Адам мен қоғам 

қауіпсіздігі». 2015 жылы аталмыш конференциялар 

екінші рет өткізіледі.

Жалпы аталмыш конференцияларға Қазақстан, Ресей, 

Беларусь, Украина, Өзбекстан, Тәжікстан ғалымдары қа-

тысты. Ғалымдардың 134 баяндамасы апробациядан өтті.

Ресейдің «Молодой ученый» баспасымен келісім-шар-

тына сәйкес, екі тарап бірлескен ғылыми зерттеулер жүр-

гізу, семинарлар мен конференциялар ұйымдастыру, 

ғылыми мақалаларды жариялаудағы ынтымақтастық жұ-

мыстары қарастырылған болатын.

Баспаның негізгі басылымы болып табылатын «Мо-

лодой ученый» журналының арнайы сандарын шығару 

келісім шеңберіндегі маңызды қадам болып табылады. 

Алғаш рет арнайы шығарылымды ұйымдастырған «Бо-

лашақ» университетінің бастамасы баспа әріптестеріне 

үлгі болып отыр. Оған дәлел, басқа жоғары оқу орын-

дары мен ғылыми-зерттеу институттарының арнайы 

шығарылымды ұйымдастыруға белсенділігінің артуы деп 

білеміз.

Бүгінде «Болашақ» университеті ұйымдастырған ар-

найы шығарылым саны жетеу болса, қолдарыңызға се-

гізінші нөмірі тиіп отыр. Осы сандар барысында «Қазіргі 

ғылым және инновациялар» тақырыбында 4 Халықа-

ралық ғылыми конференция ұйымдастырылды.

Арнайы шығарылым университет профессор-оқы-

тушылар құрамы мен студенттерінің ғылыми жарияла-

нымдарының санын көбейтумен қатар, Қызылорда, Ал-

маты, Қостанай, Тараз қалаларындағы жоғары оқу 

орындары ғалымдарының ғылыми мақалаларын жария-

лауға септігін тигізді. Сонымен қатар, облысымыздағы 

мектеп мұғалімдерінің ғылыми-әдістемелік жұмыстарын 

таныстыруға көмек берді.

Осы жеті нөмір барысында 2013 жылы 22, 2014 жылы 

114, 2015 жылдың өзінде 90, барлығы 226 ғылыми мақала 

жарияланып үлгерді. Журнал бөлімдеріне сай жарияла-

нымдар көрсеткіштері төмендегідей:

Математика

5

Химия

8

Информатика

9

Экология

8

Ауыл шаруашылығы

13

Экономика жәнек басқару

16

Мемлекет және құқық

11

Тарих

16

Саясаттану

9

Педагогика

73

Филология

29

Философия

4

Биология

5

Техника ғылымдары

7

Дене тәрбиесі және спорт

5

География

2

Физика

1

Психология

2

Мәдениеттану

2

Өнертану

1

Алдағы уақытта университет ұжымы берілген бағыт бойынша жұмыстарды жандандырады.

77

“Young Scientist”  .  #7.2 (87.2)  .  April 2015

ИНФОРМАЦИЯ ОБ УНИВЕРСИТЕТЕ «БОЛАШАК»

Реализуя инициативы Главы государства Н. А. Назар-

баева, университет «Болашак», имеющий 20-летний опыт 

подготовки кадров в области образования, бизнеса, ин-

женерии, сельского хозяйства и других специальностей, 

стремится к удовлетворению потребностей работодателей 

в специалистах, обладающих логическим мышлением, 

способных адаптироваться к изменяющимся условиям 

мирового рынка в условиях глобализации. Прием в Уни-

верситет осуществляется по государственным образо-

вательным грантам и на договорной основе. Подготовка 

специалистов осуществляется по 42 специальностям ба-

калавриата и 6 специальностям магистратуры. Универ-

ситет включает 3 факультета, 10 кафедр, 2 колледжа.

Как учебное заведение Университет видит свою миссию 

не только в передаче имеющихся знаний, но и наработке 

новых знаний на основе достижений науки. При таком 

подходе в научный поиск вовлечены не только препода-

ватели, но и большинство студентов, а также магистранты 

университета. Сегодня Университет «Болашак» является 

исследовательским университетом инновационного типа.

Университетом проводится работа по созданию и вне-

дрению совместных образовательных программ с зару-

бежными вузами. Так, с целью творческого сотрудничества 

университет подписал договора о сотрудничестве с Аэро-

космическим институтом, институтом Аэронавигации На-

ционального авиационного университета Украины, Феде-

ральным государственным бюджетным образовательным 

учреждением высшего профессионального образования 

«Московским государственным университетом экономики, 

статистики и информатики (МЭСИ)», университетом 

Экономики и предпринимательства (Кыргызстан), науч-

но-издательским центром «Социосфера» (Чехия), изда-

тельством «Молодой ученый» (Россия) 

и т. д. В договорах 

рассматриваются конкретные мероприятия по развитию 

сотрудничества в области учебно-методической и науч-

но-исследовательской деятельности; повышению квали-

фикации и организации стажировок профессорско-препо-

давательского состава; а также по реализации совместных 

образовательных программ бакалавриата и магистратуры.

Увеличивается количество зарубежных публикаций 

ППС, в том числе в научных изданиях с высоким им-

пакт-фактором базы Томсон Рейтер. За 2013 год за ру-

бежом опубликовано свыше 68, за 2014 около 80 на-

учных статей ППС университета. Основные результаты 

исследования опубликовались в России, Чехии, Польше, 

Болгарии, Германии, США, Пакистане, Южной Корее, 

Испании, а также в рецензируемых журналах, которые 

имеют SJR (Scopus, Elsevier и т. д.).

INFORMATION ABOUT «BOLASHAK» UNIVERSITY

Realizing initiatives of the Head of state N. A. Nazarbayev, 

the «Bolashak» University having 20 years' experience of 

training in the field of education, business, engineering, ag-

riculture and other specialties for Kyzylorda area, achieves 

for satisfaction of needs of employees in the experts of pos-

sessing logical thinking, capable to adapt for changing con-

ditions of the world market in the conditions of globaliza-

tion. The university train 42 specialties of a bachelor degree, 

6 specialties of a master. It includes 3 faculties, 10 depart-

ments and 2 colleges.

The university predict its mission not just having the 

knowledge as an institution, but also having the new achieve-

ments in sciences. In research not only the teachers are in-

volved, but also students and masters of university. As a re-

sult, today «Bolashak» University is one of the innovation 

types of research work.

The presence of the international joint educational pro-

grams by university is conducted work on creation and in-

troducing the joint educational programs with foreign high 

schools. For example, university has signed the agreement on 

cooperation with Aerospace institute and institute to Aero-

navigations National aircraft university of the Ukraine, has 

signed the agreement on strategic partnership with Federal 

state budgetary educational institution of the high vocational 

training «Moscow state university of the economy, statistics 

and informatics (MESI)» and Erevan branch of the federal 

state budgetary educational institution of the high vocational 

training «Moscow state university of the economy, statistics 

and informatics (MESI)», one more agreement is signed in 

this year about cooperation between university «Bolashak» 

and university of the Economy and enterprise (Kyrgyzstan), 

with press «Young scientist» (Russia). Permanent coopera-

tion is provided in agreement between university in the field 

of scholastic-methodical, research and cultural activity; in 

increasing of the qualifications and organizations of the pe-

riods of trial professorial-teaching composition; in realization 

of the joint educational programs bachelors and the masters.

The quantity of foreign press of teaching staff is improving. 

68 articles of teaching staff are published in foreign coun-

tries like Russia, Czechia, Poland, Bulgaria, Germany, Pak-

istan, the South Korea, Spain in 2013 year and in 2014 year 

about 80 articles.

There are many articles which are published in reviewed 

journals like SJR (Scopus, Elsevier etc). The results of scien-

tific research work of professor-training staff is actively being 

developed and implemented in the educational process.

а

д Р ес

 

Р е д а к ц и и

:

420126, г. Казань, ул. Амирхана, 10а, а/я 231.

E-mail: info@moluch.ru

http://www.moluch.ru/

Учредитель и издатель:  

ООО «Издательство Молодой ученый»

ISSN 2072-0297

Тираж 1000 экз.

Отпечатано в типографии издательства «Молодой ученый», г. Казань, ул. Академика Арбузова, д. 4

Статьи, поступающие в редакцию, рецензируются.  

За достоверность сведений, изложенных в статьях, ответственность несут авторы.  

Мнение редакции может не совпадать с мнением авторов материалов.  

При перепечатке ссылка на журнал обязательна.

Материалы публикуются в авторской редакции.

Р

е д а к ц и о н н а я

 

к о л л е г и я

:

Главный редактор: 

Ахметова Г. Д.

Члены редакционной коллегии:

Ахметова М. Н.

Иванова Ю. В.

Каленский А. В.

Куташов В. А.

Лактионов К. С.

Сараева Н. М.

Авдеюк О. А.

Алиева Т. И.

Ахметова В. В.

Брезгин В. С.

Данилов О. Е.

Дёмин А. В.

Дядюн К. В.

Желнова К. В.

Жуйкова Т. П.

Игнатова М. А.

Коварда В. В.

Комогорцев М. Г.

Котляров А. В.

Кузьмина В. М

Кучерявенко С. А.

Лескова Е. В.

Макеева И. А.

Матроскина Т. В.

Мусаева У. А.

Насимов М. О.

Прончев Г. Б.

Семахин А. М.

Сенюшкин Н. С.

Ткаченко И. Г.

Яхина А. С.

Ответственные редакторы: 

Кайнова Г. А., Осянина Е. И.

Международный редакционный совет:

Айрян З. Г. (Армения)

Арошидзе П. Л. (Грузия)

Атаев З. В. (Россия)

Борисов В. В. (Украина)

Велковска Г. Ц. (Болгария)

Гайич Т. (Сербия)

Данатаров А. (Туркменистан)

Данилов А. М. (Россия)

Досманбетова З. Р. (Казахстан)

Ешиев А. М. (Кыргызстан)

Игисинов Н. С. (Казахстан)

Кадыров К. Б. (Узбекистан)

Кайгородов И. Б. (Бразилия)

Каленский А. В. (Россия)

Козырева О. А. (Россия)

Куташов В. А. (Россия)

Лю Цзюань (Китай)

Малес Л. В. (Украина)

Нагервадзе М. А. (Грузия)

Прокопьев Н. Я. (Россия)

Прокофьева М. А. (Казахстан)

Ребезов М. Б. (Россия)

Сорока Ю. Г. (Украина)

Узаков Г. Н. (Узбекистан)

Хоналиев Н. Х. (Таджикистан)

Хоссейни А. (Иран)

Шарипов А. К. (Казахстан)

Художник: Шишков Е. А.

Верстка: Бурьянов П. Я.

Молодой ученый

Научный журнал

Выходит два раза в месяц

№ 7.2 (87.2) / 2015