Монография «Елтаным баспасы»


Фразеологизмдердің лексика-грамматикалық варианттары



Pdf көрінісі
бет129/193
Дата06.01.2022
өлшемі14,19 Mb.
#16567
түріМонография
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   193
Фразеологизмдердің лексика-грамматикалық варианттары
Фразеологизмдердегі варианттылық тек бірыңғай фонетикалық неме-
се лексикалық, морфологиялық қана емес, аралас лексика-грамматикалық 
түрлері де ұшырасады. Бұл – аралас екі варианттың қатар келуі Бұған 
етістікті  фразеологизмдердің  аналитикалық  түрленуі  жəне  басқа  да 
қосымшалардың жалғануы мысал бола алады. 
Мысалы:
 
Жер соғу – жер соғып қалу – Жер қып кету – Жер ету 


176
 
Жаны шыға жаздау – Жаны шығып кете жаздау
Фразеологиялық тіркестің бір сыңары қосарлану арқылы:
 
Құлындай тебісіп өсу – Құлын-тайдай тебісіп өсу
 
Танауы желбіреу –Танауы желп-желп ету 
Фразеологизмдердің варианттылығы қалай десе де стиль мен нормаға 
тығыз байланысты. Фразелогизмнің мағынасына нұқсан келтірмей 
өзгертіп айту үшін де белгілі бір тілдік нормадан, қалыптан аспау керек. 
Фразеологиялық қордағы вариант фразеологизмдердің түрлері əдеби нор-
ма тұрғысынан қалыпқа түсіріліп отырады. Бұл көбінесе көркем мəтінде 
жазушы шығармалары арқылы жəне бұқаралық ақпарат құралдарында 
берілуі де назардан тыс қалмауы тиіс. Əдетте фразеологизмдердің ок-
казионал қолданыстары кездеседі. Бірақ оның да стильдік қызметі бо-
лады. Бұлар поэзиялық, прозалық шығарма тілдерін талдағанда бірден 
байқалатын құбылыс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   193




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет