6
б в л н ш курайды . Табы ндар:
а) берщ ген доган ы н ф а д у с
т ы к
ж оне
радианды к
е л ш е у ш п н ;
б)
узы ндыгы
берщ ген доган ы н узы нды -
гы н а тен болаты н ektim ii
ш ец б ер д щ радиусы н.
алы нган.
Табы ндар:
а)
доган ы н
ф а д у с т ы к
ж эне
радианды к елш еу ш ц н ; б) 3
радианга
тен
ц ен тр л ж
буры ш ка сойкес, ш ен б ер
д щ догасы ны н узы нды гы н.
2
Егер дуры с к е п б у р ы ш
ты н ц ен тр л ж буры ш ы —-ке
тен болса, онда он ы н
iiuKi
буры ш тары ны н косы нды сы
мен
кабы ргалары ны н
сан ы н табындар.
3
Х орданыц
uierrepi
ш ецбердщ
догасы н
1:3
каты насы нда беледа. Егер
ш ы к к а н
exi
доган ы н
у л к е ш н щ
узы нды гы
6л
болса,
онда
хорданы н
узы ндыгы н
табы ндар.
Нускд С2
1 Радиусы 12 см ш енбердщ
д огасы ны н
узы нды гы ,
шенбердщ;
узы нд ы гы н ы н
—
белйгш
курайды .
Табындар: а) бёрш ген д о га
н ы н
ф а д у с т ы к
ж оне
радианды к ел щ еу ц щ н ; б)
узы ндыгы берш ген ш ен бер
д щ узы ны гы на тен болаты н
екш и п
ш ецбердщ
радиусы н.
2?
2
Егер дурыс кепбурыш -
ты ц сырткы бурыштары-
ны н ж эне
iuiKi 6ip
бурыш-
8л
ынын
косындысы
— -ке
тен болса, онын центрл1к
бурышынын
радиандык
ел ш еу ш ш табындар.
3
Дурыс квпбурыштын
кабыргасы керетш сырттай
сызылган шенбердщ догасы
60°. Сонда iurreft сызылган
дурыс
квпбурыштын
кабыргасы канш а?
Б-3 Кепбурыштар
Нускд А1
1
Дурыс квпбурыштын
НИК! бурышы, онын сырткы
бурышынан 3 есе артык.
Егер квпбурыштын пери-
eT pi
96 см болса, онын
кабыргасын табындар.
2
Егер шенбердщ 72°-ка
тен
центрл1к
бурышына
узындыгы
2л
см
дога
сойкес келсе, онда шенбер
дщ узындыгын мен радиус
ын табындар.
3
Шенберге сырттай сыз
ылган дурыс ушбурыштын
кабыргасы 1
2-Jb
см-ге тен.
Бершген шенберге нитей
сызылган дурыс алтыбур-
ыштын кабыргасын
2
Егер дурыс кепбуры ш -
тын
сырткы
ж эне
iuiKi
бурыштарынын косындысы
8л-ге
тен
болса,
оны н
центрлйс
бурыш ынын
радиандык
в л ш е у ш ш
табындар.
3
Дурыс квпбуры ш тын
кабыргасы керетш сырттай
сызылган шенбердщ догасы
30°. Сонда шггей сызылган
дурыс
квпбурыш тын
кабыргасы
канш а?
Нускд А2
1
Дурыс квпбурыш тын
кабыргасы 5 см-ге тен, ал
онын
iuiKi
бурышы сырткы
бурышынан 108°-ка артык.
Квпбурыштын периметрш
табындар.
2
Шенбердщ узындыгы
24л см. 45°-ка тен центрлж
бурышка сойкес доганын
узындыгы мен шенбердщ
радиусын
табындар.
3 Шенберге йитей сызыл
ган дурыс алтыбурыштын
кабыргасы
8
см-ге
тен.
Бершген шенберге сырттай
сызылган
ш аршынын
кабыргасын
табындар.
28
табындар.
4
Радиусы 6 см-ге тен
ш енберге ш тей сызылган
дурыс
квпбурыштын
кабыргасы, узындыгы Зл см
болатын
доганы
кередь
Квпбуры ш тын периметрш
табындар.
Нускд В1
1
Дурыс квпбурыштын
периетр! 84 см-ге тен, ал
iuiKi
бурыштарынын
косындысы
сырткы
бурыштарынын
косынды-
сынан
540°-ка
артык.
Квпбуры ш ты н кабыргасын
табындар.
2
Шенберге ш те й 36°-ка
тен бурыш сызылган. Егер
ш енбердщ радиусы 5 см
болса,
онда
бурыштын
кабыргаларыньщ арасында
орналаскан
доганын
узындыгын табындар.
3
BmKTiri
9 см-ге тен
дурыс ушбурыш ка сырттай
шенбер
сызылган,
ал
шенберге
сырттай
дурыс
алтыбурыш
сызылган.
О нын периметрш табындар.
4
Дурыс
кепбурыш ка
сырттай сызылган шенбер-
4
Радиусы 6 см шенберге
сырттай
сызылган дурыс
квпбурыш тын керш ш ес eKi
кабыргасынын
жанасу
нуктелер1, узындыгы 4я см-
ге тен доганы шектеЩц.
Квпбурыштын периметрш
табындар.
Нускд В2
1
Дурыс квпбурыштын
iuiKi
бурыштарынын
косындысы
сырткы
бурыштарынын
косынды-
сынан 3 есе артык. Егер
квпбурыштын
кабыргасы
10
см
болса,
онын
периметрш табындар.
2 Радиусы 12 см шенберге
ш тей
бурыш
сызылган.
EFep бурыштын кабырга-
ларынын арасында орна
ласкан доганын узындыгы
8л см-ге тен болса, доганын
бурыштык
елш еуш пн
табындар.
3
Диагоналы
8-У2
см
шаршыга
ш тей
шенбер
сызылган,
ал
шенберге
ш те й
дурыс
алтыбурыш
сызылган. Онын перйметр-
iH табындар.
4
Дурыс
кепбурыш ка
ш т е й сызылган шенбердщ
29
д щ узы ндыгы 24л см-ге
тен, ал он ы н кабы ргасы -
ны н узы ндыгы 1 2л/3 см.
К епбуры ш ты н
кабы рга-
лары ны н санын табындар.
Нускд С1
1
Егер дуры с кепбуры ш -
тын
eKi
буры ш ы ны н
косындысы калган буры ш
тары ны н
косындысынан
108°-ка Kiuii болса, онда
оны н
кабы ргалары ны н
санын табындар.
2 Радиусы 12 см шенберге
сырттай 30°-ка тен бурыш
сызылган. Бурыш кабырга-
ларымен жанаскан ш енбер
дщ кш й догасынын узы н
ды гын табындар.
3 Радиусы 4л/3см ш енбер
ге сырттай дурыс ушбурыш
сы зылган.
Ушбурыш тын
тебелер1 мен
6mKTiKTepiHiH
созындысына дурыс алты-
бурыш салынган жоне оган
ш т е й
eKiHiui
шецбер
сызылган. Осы ш енбердщ
радиусын табындар.
4
Ш енберге сырттай сы з
ылган дурыс кепбурыш тын
ш енбермен жанасу нукте-
лер1 габ ек тей косылган.
а) ш ы ккан кепбурыш ты н
дан узындыгы
12л см-ге
тен, ал оны н кабы ргасы -
ны н узындыгы
4 -Л
см.
К епбуры ш ты н
кабы рга
лары ны н санын табындар.
Нускд С2
1
Егер дурыс кепб уры ш -
ты ц
бес
буры ш ы ны н
косындысы калган буры ш
тарыны н
косындысынан
270°-ка арты к болса, онда
оны н
кабы ргалары ны н
санын табындар.
2 Бурыш ка
iuiTeft
радиусы
12 см ш енбер сызылган.
Бурыш
кабы ргаларымен
ж анаскан ш енбердщ у лкен
догасы нын узындыгы 14л
см.
Бершген
бурыш тын
градустык
е л ш е у ш ш
табындар.
3 Радиусы 8>/Зсм ш енбер
ге сырттай дурыс ушбурыш
сызылган.
Уш бурыш тын
тебелер1 мен бш ктж терш щ
созындысына дурыс алты -
бурыш салынган жоне оган
йштей
eKiHiui
ш енбер
сызылган. Осы шенбердщ
радиусын табындар.
4 Шенберге
iuiTeft
сы зы л
ган дурыс
кепбуры ш ты н
тебелер! аркы лы ш енбер
ге жанамалар ж урпзш ген.
а) жанамалар киы лы сканда
3 0
бершген кепбурыш ка уксас
болатынын долелдендер.
6) егер уксасты к коэф ф и
циент! 2-ге тен болса, онда
кепбурыш тын
кабырга
ларыны н санын табындар.
9 -1 0 TiK тертбурыштын,
ныц ауданы
Нускд А1
1
Параллелограмнын
кабыргалары S см жэне 12
см, ал онын бурыштары
нын 6ipeyi 150°-ка тен.
Параллелограмнын
ауданын табындар.
2
TiK
тертбурыштын
периметр! 52 см, ал онын
кабыргаларынын катынасы
4:9 катынасындай.
а)
TiK
тертбурыштын
ауданын табындар.
б) ауданы
t i k
тертбурыш
тын ауданына тен шаршы-
нын кабыргасын табындар.
3
Параллелограмнын
б т к т
1
ктер! 3 см жоне 4 см,
ал оны н ауданы 48 см2-ге
тец.
Параллелограммньщ
периметрш табындар.
31
пайда
болган
кепбурыш
бершген кепбуры ш ка уксас
болатынын долелдендер.
б) егер уксастык коэф ф и-
2
циент!
—s=
- ге тен болса,
м
онда
кепбурыш ты н
кабыргаларынын
санын
табындар.
шаршыныц, параллелограмм -
Нускд А2
1
П араллелограмнын
6 i p
кабыргасы 14 см, ал осы
кабыргага туйрш ген
6 n i K r i -
r i
5 см-ге тен. П араллело-
грамныц
ауданын
табындар.
2
TiK
тертбурыштын
кабыргаларынын катынасы
9:1 катынасындай, ал олар-
дын айырмасы 32 см-ге тен.
а)
й к
тертбурыштын
ауданын табындар.
б) ауданы тис тертбуры ш
тын ауданына тен ш арш ы-
нын кабыргасын табындар.
3
П араллелограмнын
кабыргаларынын
6ipeyi
екш ипсш ен 3 есе артык, ал
олардын
арасындагы
бурыш
30°-ка тен.
Егер
онын ауданы 24 см2 болса,
онын периметрш табындар.
Нускд В1
Нускд В2
1
Параллелограмнын
периметр!
66
см.
Eki
бурышынын катынасы 1:5
катынасындай,
ал
eKi
кабыргасынын
катынасы
2:9
катынасындай.
Параллелограмнын аудан-
ын табындар.
2
TiK
тортбурыштын
диагоналы, онын кабырга-
ларынан 2 см жоне 16 см-ге
артык.
а)
TiK
тортбурыштын
ауданын табындар.
б) периметр! TiK тертбур-
ыштын
периметрше
тен
шарш ынын
ауданын
табындар.
3 Параллелограмнын бинс-
TiKTepi
4 см жоне 6 см. ал
онын
кабыргаларыньщ
6 ip e y i eK iH iu i
кабыргасынан
4 см-ге артык. Параллело
грамнын
периметрш
табындар.
Нускд С1
1
Параллелограмнын
кабыргалары 12 см жоне 9
см-ге тен, ал онын бш ктж -
T e p iH in
арасындагы
бурышы 30°. П араллело
грамнын ауданын табын
дар.
1
Параллелограмнын
n epH M eT pi
44
см.
EK i
бурышынын
айырмасы
120°, ал eKi кабыргасынын
айырмасы 2 см. П аралле
лограмнын
ауданын
табындар.
2
TiK
тортбурыштын
кабыргалары, оны н диаго-
налынан 4 см жоне 8 см-ге
K iuii.
а)
TiK
тортбурыштын
ауданын табындар.
б) периметр! TiK тертбур-
ыштын
периметрше
тен
шаршынын
ауданын
табындар.
3
П араллелограмнын
периметр! 28 см, ал онын
6niKTiKTepi 3 см жоне 4 см-
ге тен. Параллелограмнын
ауданын табындар.
Нускд С2
1
Параллелограмнын
6niK TiK Tepi
9 см жоне 12
см-ге тен, ал онын кабыр-
галарынын
арасындагы
бурышы
30°.
П араллело
грамнын ауданын табы н
дар.
ъг
А уданы
81
см 2-ге
тен
ш арщ ыга
шггей
t i k
тертбуры ш сы зылган. TiK
тертбуры ш ты н
тебелер!
ш арш ы ны н
кабы ргалары н
катынасы 2:1 катынасында
белед1 (суретп кара). TiK
тертбуры ш ты н
ауданын
табындар.
3
П араллелограмнын
кабы ргалары 12 см ж эне 18
см, ал оны н бш ктй стерш ц
6ipeyi
15
см-ге
тек.
П араллелоф ам н ьщ
eKiHiui
бийстш н табындар.
К,абыргалары 3 см ж эне 6
см -ге тен TiK тертбуры ш ка
[щ т е й
параллелограмм
сы зылган.
П араллело
грамны н
тебелер1
TiK
тертбуры ш тын кабы ргалар-
ын катынасы 2:1 каты нас
ында беледй (суретп кара).
П араллелограмны н аудан
ын табындар.
3
П араллелоф ам н ьщ
6niKTiKTepi
15 см ж эне 10
см, ал оныц кабы ргалары
ны н
6ipeyi
12 см-ге тен.
П араллелограмнын
eKiHiui
кабыргасын табындар.
0 -1 1 Ушбурыштын ауданы
Нускд А1
1
В
1
Нускд А2
]В
\ ю
V
8 \
1
\
Берш геш :
АВ=ВС=4см;
ZC=75“.
ABC
уш бурыш -
ы ны н ауданын табындар.
D
Бер1лгеш:
АВ=ВС=10см;
BD1AC;
BD=8
см. ABC
уш бурыш ы ны н ауданы н
S3
табындар.
2
К,абыргалары 11 см, 25
см жоне 30 см болатын
уш буры ш ты н
ен
улкен
б ш к т т н табыцдар.
3 TiK бурыш ты уш буры ш
ты н б ш к тш гипотенузаны
узы нды ктары 18 см жоне 32
см-ге
тен
кеанд ш ерге
беледь
У ш бурыш тын
ауданын табындар.
Нускд В1
Бершгеш:
B D JA C ;
ZBAC=135°; АС=2 см: AD=4
см.
ABC
уш бурыш ы ны н
ауданын табындар.
2 Т ен бушрл1 трапецияны н
буШр кабыргасы
25
см,
диагоналы 30 см, ал
K im i
табаны
11
см-ге
тен.
Т рапециянын
б ш к т т н
табындар.
3 TiK
бурышты уш бурыш
ты н
TiK
бурышынын
биссектрисасы гипотенуза
ны айырмасы 5 см-ге тен
к еащ ц лерге бвледь Егер
2
Кабы ргалары 25 см , 29
см ж оне 36 см болаты н
уш бурыш ты н
ен
Kimi
б ш к т т н табындар.
3 TiK
бурыш ты уш буры ш
ты н кате-ri 20 см-ге тец, ал
оны н гипотенузага т у а р ш -
ген
проекциясы
16
см.
Уш бурыш тын
ауданын
табындар.
Нускд В2
Бершгеш: BD1A C ; Z=45°:
AD=6 см; DC=4 см. ABC
уш буры ш ы ны н
ауданын
табындар.
2
П араллелограммньщ
кабыргалары 13 см жоне 14
см,
ал
диагоналдарыньщ
6ipeyi
15 см. П араллело-
граммнын ен
Kimi
б ш к т т н
табындар.
3 TiK
бурышты уш буры ш
ты н
cyftip
бурыш ы нын
биссектрисасы
катетщ
6ipeyi
екш ппсш ен 2 см-ге
Kimi
кеандш ерге бвледь
3 4
у ш б у р ы ш т ы н
катеттер ш щ
к а т ы н а с ы 3:4 каты н асы н дай
б о л са,
о н ы н
аудан ы н
таб ы нд ар .
Егер у ш б у р ы ш ты н гипоте
нузасы м ен е к ш д й катета
н щ каты н асы 5:4 каты н ас
ы ндай болса, о н ы н аудан
ын табы ндар.
С уретте б ерц ц енд ер бо й ы н ш а ABC у ш б у р ы ш ы н ы н ауданы н
табы ндар.
2
A BC
уш б у р ы ш ы н ы н
а у д ан ы 36 см г. B K :K D = 1:2
к аты н асы н д ай б олаты н , BD
б ю й т п й ё Н
К
Н уктес
1
а л ы н га н . А К С у ш б у р ы ш
ы н ы н аудан ы н табы ндар.
3 TiK буры ш ты у ш б у р ы ш
т ы н катеттерш е ж у р п зш ге н
м ед нан алары л/52 см ж оне
773 см -ге тен. У ш б у р ы ш
т ы н ау д ан ы н табы ндар.
2
ABC
у ш б у р ы ш ы н ы н
ауданы 36 с м 2. А К :К С = 1 :5
каты н асы н дай бо л аты н, АС
каб ы р гасы нан
К
н у к т е а
ал ы н ган. К В С у ш б у р ы ш
ы н ы н аудан ы н табы ндар.
3 TiK буры ш ты у ш б у р ы ш
ты н
ги п отенузасы н а
ж у р п зш ге н
м ед наналары
2>/Гз см ж оне 5 см -ге тен.
У ш б у р ы ш ты н
аудан ы н
табы ндар.
5 5
0 - 1 2 Трапецияныц ауданы. Тертбурыштын
ауданы
Нускд А2
1
В
12
С
щ
8
\ l 0
/
п
" '
\
;
А
К
D
Суретте бершгендер бойы нш а трапецияньщ ауданын
табындар.
2
Егер
ромбынын
периметр!
42
см,
ал
диагоналдарынын катынасы
5:12 катынасындай болса,
оны н ауданын табындар.
3 Т рапецияньщ ауданы 24
см2. Егер трапецияны ц орта
сызыгы 8 см болса, оны н
табандарыныц
аракаш ы к-
тыгын табындар.
2
Егер
ромбы ны н
периметр!
20
см,
ал
диагоналдарынын
косындысы 14 см болса,
оны н ауданын табындар.
3 TiK бурышты трапеция-
н ы н кш й буш р кабыргасы
4 см-ге тец. Егер трапеция-
н ы н ауданы 36 см2 болса,
орта
сызыгын
табындар.
Нускд В2
Суретте
берш гендер
бойы нш а ABCD трапециясыныц
ауданын табындар.
5 6
2
Ромбынын диагонал-
дары ны н
каты насы
8:15
каты насы ндай, ал ауданы
240 см 2. Ромбынын пери
метрш табындар.
2
Ромбынын диагонал
дары ны н айырмасы 14 см,
ал
ауданы
120
см2.
Ромбынын
периметрш
табындар.
3 Тен бущ рл! трапецйяны н
диагоналы
оны н
6yftip
кабы ргасы на
перпендику
л яр .
Егер
трапецйяны н
табандары 7 см жоне 25 см
б олса, онда трапецйяны н
ауданы н табындар.
3 Т ец буЙ
1
рл! трапецйяны н
диагоналы
он ы н
буй!р
кабы ргасына
перпендику
ляр.
Егер трапецйяны н
6mKTiri 12 см, ал диагоналы
20 см-ге тен болса, онда
трапецйяны н
табындар.
ауданын
Суретте берш гендер бойынш а ABCD трапециясы нын
ауданын табындар.
2
Ромбынын диагонал-
дары ны н 6ipeyi 30 см, ал
ауданы 600 см 2. Ромбынын
б ш к т т н табындар.
3 Т ен буМрл! трапецйяны н
диагоналдары езара перпен
ди куляр. Егер трапецйяны н
табандары 7 см жоне 13 см
болса, онда трапецйяны н
ауданы н табындар.
2
Ромбынын 6HiKTiri мен
диагоналдарынын катынасы
12:15:20 катынасындай, ал
периметр! 100 см. Ромбы
ны н ауданын табындар.
3 Т ен буШрл1 трапецйяны н
диагоналдары езара перпен
ди куляр. Егер трапецйяны н
диагоналдары ны н киы лы су
нуктес
1
табандарынан 5 см
жоне 6 см каш ы кты кта
болса, онда трапецйяны н
5?
ауданын
табындар.
Достарыңызбен бөлісу: |