Н. А. Казбеков, Н. А. Казбекова, Р. М. Садвакасова, Е. Ж. Аубакиров
жүктеу/скачать 157,54 Kb.
|
| Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) көрнекті жаңашыл педагог, жаңа мектептердің ұйымдастырушысы, этнограф, фольклоршы, ақын, прозашы және орыс классиктерінің шығармаларының аудармашысы, атап айтқанда, Крылов мысалында болды. 1879 жылы Алтынсарин Торғай облысының мектеп инспекторы болып тағайындалады, онда Иргиз, Николаев, Торғай және Илецк уездерінде бір екі сыныпты орыс-қырғыз училищесін ашады. Ол осы училищелерді жабдықтауға, оларды мұғалімдер мен оқушылармен жинақтауға, сондай-ақ әр мектеп жанынан кітапхана құруға ерекше назар аударды. Қазақстанның экономикалық дамуы үшін жергілікті халықтан мамандар дайындауға үлкен мән бере отырып, қолөнер және ауыл шаруашылық училищелерін ашты. Әйел біліміне қамқор бола отырып, ол алғашқы Ырғыздағы әйелдер мектебін, одан кейін Торғай, Қостанай және Ақтөбедегі әйелдер мектебін құрды.
Ыбырай бүкіл өмірін халыққа білім беруге арнады. Ы. Алтынсарин орыс және қазақ халықтарының достастығының сенімді жақтаушысы болды, демократиялық орыс әдебиетін насихаттап, орыс педагог-жазушыларының К. Д. Ушинский, Л. Н. Толстойдың тәжірибесін қолданды. Оның ғылыми қызығушылығы мен зерттеулерінің шеңбері өте кең болды және педагогика, фольклористика, этнография бойынша жұмыстарды қамтыды. 1868 жылдың наурыз айында Алтынсарин ИРГО Орынбор бөлімінің отырысында өзінің «Оренбург ведомствасындағы қырғыздардың құдалық және үйлену кезіндегі әдет-ғұрып очеркі» атты кітабын оқыды. Ол «Қырғыз хрестоматиясы» және «Қырғыздарды орыс тіліне оқыту және бастауыш басшылық» оқу құралдарын жазды. Ыбырайдың екі жұмысы да қатаң ойластырылған ғылыми принциптерге негізделіп, Қазақстан педагогикасының тарихында маңызды орын алады. Ғалым қазақтардың тарихи дәуірінен «Қобланды-батыр», «Жәнібек-батыр» үзінділерін, қазақ халқының өткені туралы бірқатар материалдарды жариялады. «Қыпшақ Сейіт» («Кипчак Сейит»), «Киіз үй мен, ағаш үй» («Кибитка и дом»), «Асыл шөп» («Драгоценная трава») және т.б. Ыбырай Алтынсарин өзін жаңашыл ғалым ретінде көрсетті. Оның ағартушылық идеялары қазіргі үлгідегі мектептің негізін қалап, Қазақстандағы білім берудің дамуына ықпал етті. жүктеу/скачать 157,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|