Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖИРЕНШЕ ШЕШЕН
| ЖИЕНБАЙ Дүзбенбетұлы (1864 ж.т., Қызылорда обл. Қармақшы ауд. - 1929. сонда) - әнші,
ақын. Ж. Сыр бойының әндерін, жырларын айтып таратушы. Жиенбайдан өзінің баласы Рүстембек және Нартай, Әлібек, Молдахмет, Орынбай, Тасберген, Мұзарап, сияқгы Сыр бойының әнші, ақын, жыраулары өнеге алған (Қуаныш Баймағанбетов, "Жиенбай жыр бұлағы Кетедегі, шәкірт қып көп шайырды жетеледі..."). Ақынның Кете Жүсіппен, Тұрымбет Салқымбаевпен айтысы "Айтыс" жинағында (2-т.. 1965). жырлары "Касиетті Қармақшым" (2003), "Ғасырлар толқыны" (2004) жинақтарына енген. ЖИЕНБЕКОВ Жүсіпбек (1878. Қарағанды обл. Қарқаралы ауд. -1937. сонда) - ақын. Алғашқы өлеңдері "Қазақ тілі" газетінде жарияланған. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісіне арнап шығарған "Июнь жарлығы" дастаны сақталған. ЖИРЕНШЕ ШЕШЕН (т.-ө.ж.б.) - Қазақ хандығын құрған Жәнібек хан (15-16 ғ-лар) тұсында өмір сүрген атақты шешен. Ж. ш. есімі ақыл. парасаттың үлгісі ретінде қазақ ауыз әдебиетінен берік орын алған. Ол дербес Қазақ хандығын құруда ханға көмектескен, оған пайдалы кеңестер айтып, халық бұқарасының атынан сөйлеген. Оның атынан айтылып, халық жадында сақталған аңыз-әңгімелер мен шешендік сөздер көп. Олардың көпшілігі 15 - 16 ғ-лардан басталатын халық шығармасына немесе әлденеше адамның, бірнеше буынның өңдеп, өзгертуінен өткен ортақ мұраға айналып кеткен. Ж. ш. туралы аңыздарда оның әйелі Қарашаш та ақылды әрі тапқыр жан ретінде суреттеледі. Басқа түркі тілдес халықтар фольклорында да Ж. ш. туралы ертегі, аңыз, әңгімелер кездеседі. Мыс., қарақалпақта Жиренше шешен, қырғызда Жээренче чээчэн, түрікменде ақылды да тапқыр, әділ Ийкренче туралы аңыздар бар. Ж. ш. туралы әңгімелерді, негізінен, үш салаға бөлуге болады. Біріншісінде ол Жәнібек ханның уәзірі, ақылшысы, досы ретінде бейнеленеді, екіншісінде ханның кемшіліктерін бетіне айтып, ақыл-парасатымен өзін оған мойындата білген әділ адам ретінде суреттелсе, үшіншісінде оның өз әйелі Қарашашпен, т.б. қарапайым халық бұқарасы өкілдерімен қарым-қатынасы көрсетілген. ЖИРЕНШИН Әбіш. Әбусағит Мұсылманқұлұлы (1913 - 75) - ғалым, тарих ғыл. канд. (1946), доцент (1965). Ташкенттегі Орта Азия Коммунистік ун-тін (1936), Мәскеудегі Әдебиет ин-тын бітірген (1964). 1938- 42 ж. Қазақстан ғыл. қоғамының председателі, 1942 - 51 ж. ҚР Орт. мұражайының директоры, 1954 - 59 ж. ҚР мемл. кітапханасының директоры. 1960 -62 ж. респ. кітап саудасы бірлестігінің басқарушысы. 1962- 75 ж. Қазақгың мемл. қыздар пед. ин-тын-да қызмет атқарған. Оның "Абай и его русские друзья" (1945), "Абай - қазақ халқының ұлы ойшылы" (1950), "Абай және орыстың ұлы демократтары" (1959) зерттеулері, "Абай Құнанбаев" шығармаларының бір томдық толық жинағы (1961), "Казақ кітаптарының тарихынан" (1971) монографиясы жарық көрген. жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|