Неврология модуль


Гормонның физиологиялық қасиеттері



бет9/81
Дата26.12.2022
өлшемі1,79 Mb.
#59676
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   81
Гормонның физиологиялық қасиеттері

1

Тіндер мен ағзаларда белок синтезін белсендіреді

2

Жасушалардағы глюкозаның утилизациясы ( ми жасушаларында емес)

3

РНК биосинтезін күшейтеді жəне қаннаң жасушаларға аминоқышқылдарын тасымалдайды

4

Май алмасуына əсер етеді

5

Арнайы əсері бар

6

Белок синтезі, РНК синтезі , аминқышқылдарға мембрана төзімділігін жоғарлатады

7

Глюкоза сініуне май жасушаларының жəне бұлшықеттердің мембрана төзімділігін жоғарлатады

8

Жас жануарлардың өсіп дамуына қатысады

9

Бауырда гликоген синтезіне əсер етеді

10

Азот тепе-теңдігін белсендіреді«+»

11

Глюкозадаң майдың пайда болуын белсендіреді

12

Гормон əсер ету үшін инсулин мен көмірсулар қажет


СТГ

3,10,12,1,8,6,5

ИНСУЛИН

9,11,2,4

Кестеде жыныс дамуына əсер ететін ішкі сөлініс безінін гормоның танданыз, төмендегі кестені толтырыныз.

ІСБ

Гормон







А

Гипофиз

1

Тироксин

9

Эстрогендер

Б

Эпифиз

2

ФСГ

10

ЛГ

В

Қалқанша без

3

СТГ

11

Тимопоэтин

Г

Қалқансерік бездер

4

Инсулин

12

АКТГ

Д

Айырша без

5

Андрогендер

13

Тимозин

Е

Жыныс бездер

6

ТТГ

14

Прогестерон

Ж

Бүйрекүсті бездері

7

Мелатонин

15

Адреногломерулотропин

З

Ұйқы безі

8

Паратгормон

16

Глюкагон


ІСБ

Гормон

гипоф
из

СТГ(соматотропин),ФСГ(фолликуллостимулирующий),АКТГ(адренокорти котропин),ЛГ(лютеинизирующий),

Калка нша
без

Тироксин,паратгормон

Жыны
с
бездер

Эстрогендер,андрогендер,прогестерон

Эпифи
з

Мелатонин,адреногломерулотропин

Айыр
ша без

Тимопоэтин,тимозин

Ұйқы
безі

Инсулин,глюкагон

3. Тапсырма . Гемограмманы талдау.
Гемограмма мысалдары

Қан анализін бағалау: Гемограммада берілген көрсеткіштерін бағалау (қалыпты, қалыпты емес), сəйкес терминдерді көрсету. Кестеге қалыпты көрсеткіштерін жазу. ҚТК есептеу. Гемограмма нəтижесін бағалау, гемостаз бойынша қорытынды (гемограммада гемостаз өзгерістері болса,гемостаз кезенің көрсету).
Ескерту: Пед.фак.- нəрестелердің қалыпты көрсеткіштерін білу.

Гемограмма № 1




Гемограмма көрсеткіштері (бағалау:N,↑,↓ )

Қалыпты
көрсеткіштері

Терминдер

Эритроциттер

4.5 ´ 1012

Қалыпты

Ерлерде
4-5,1*10 12

Əйелдерде
3,7-4.7*10 12
Балаларда
4,5-7,5*1012

Көп болуы эритрцитоз, аз болуы эритроцитоп ения

Гемоглобин

140 г/л

Қалыпты

Ерлереде
130-160
Əйелдерде
120-140
Балаларда
160-240

Көбейсе
гиперхроми
я
Азаюы гипохромия

Гематокрит

30 %

Төмен

Ерлерде
40-48%
Əйелдерде
36-42%
Балаларда
9-51 %


Қанның түсті көрсеткіші

0,93

Қалыпты

Ересектерде 0,86-1,05 норм охромия
Балаларда
0,9-1,3

0,86 төмен
гипохромия
1,05 жоғары
гиперхроми
я

Ретикулоциттер

1,2 %

Қалыпты

Ер мен Әйелде
2-12 %
Балаларда
2-15%


ЭТЖ

15 мм/сағ.

Қалыпты

Ерлерде 1-
10 мм\саг
Əйелдерде 2-15 мм\саг
Балаларда
0,5-1 мм/сағ


Лейкоциттер

6.5 ´ 109

Қалыпты

Ер мен Әйелде
4,5-9*10 9
Балаларда
10-20*109

Көбею лейкоцитоз Азаюы лейкоцитопе ния

Тромбоциттер

100´ 109

Төмен

Ер мен Әйелде
180-320*109
Балаларда
140-400*109

тромбоцито пения

Қан ағу уақыты

6 мин

Төмен

Барлығында 4 мин


Қан ұю уақыты

4 мин

Төмен

5 мин
Балаларда
3-5 мин



Нəтижесі Гемограмма көрстекіштері бойынша нормаларды гематокрит көрсеткішінің біраз төмендегенін көреміз.Тромбоцит мөлшері біраз төмендеген.Осыған карап бұл адамның кан тамырлары эластикалық кабілетінен айырылып,шымырлана бастайды.Адам терісінде қызыл түйіршіктер пайда болған.Қан ұю уакыты жоғарлаған.

Қан анализін бағалау: Гемограммада берілген көрсеткіштерін бағалау (қалыпты, қалыпты емес),

кестеге қалыпты көрсеткіштерін жазу. Қанның физико-химиялық ерекшеліктері бойынша


жалпы қорытынджасау.


Ескерту: Пед.фак.- нəрестелердің қалыпты көрсеткіштерін білу.



Гемограмма № 2

Гемограмма көрсеткіштері (бағалау:N,↑,↓ )

Қалыпты
көрсеткіштері

Күңгірт түсті

Эритроцит саны аз

қызыл

Дəмі тəтті

Глюкоза көп

тұзды

рН арт. 7,44

норма

Қалыпты 7,44

рН вен. 7,36

норма

7,36

Удельный вес Үлес салмағы


1,050-1.064

Қанның тұтқырлығы 1.5

төмен

4-5

Плазманың осмос.қысымы 250 мосм/л

төмен

290-310 мосм/л

Плазманың онкот. қысымы 4,0 мосм/л

норма

3-4 мосм/л

Осмостық төзімділігі : минимальды – 0.48%, максимальды – 0.32%..

норма

0,42-0,48% min
0,32-0,34% max


Нəтижесі Қанның физико-химиялық ерекшеліктері бойынша қанның түсі қызыл,дəмі тұзды,pH-ы

қалыпты нормада берілген(арт,вен).Тұтқырлығы калыптыдан төмен,Плазманың осмос.қысымы


нормадан төмен.Ал қалғаны онкот.қысымы,осмостық төзімділігі қалыпты нормада берілген



Қан анализін бағалау: Гемограммада берілген көрсеткіштерін бағалау (қалыпты, қалыпты емес),

кестеге қалыпты көрсеткіштерін жазу. Гемограмма бойынша жалпы қорытынды жасау.


Ескерту: Пед.фак.- нəрестелердің қалыпты көрсеткіштерін білу.

Гемограмма № 7




Гемограмма көрсеткіштері (бағалау:N,↑,↓ )

Қалыпты көрсеткіштері

Жалпы белок

70г/л

Қалыпты

60-80 г/л

Альбуминдер

30 г/л

Төмен

35-45 г/л

Глобулиндер

40 г/л

Жоғары

20-35 г/л

Фибриноген

1,5 г/л

Төмен

3-5 г/л

Глюкоза

6,5 ммоль/л

Жоғары

3,3-5,6
ммоль/л

Билирубин

18 ммоль/л

Қалыпты

8-20 ммоль/л

Қалдық азот

14,3 мкмоль/л

Қалыпты

14,3-28,6 ммоль/л

Мочевина

3,2 мкмоль/л

Қалыпты

3,0-8,0
ммоль/л

Натрий

150 ммоль/л

Қалыпты

130-150 ммоль/л

Калий

3,4 ммоль/л

Қалыпты

3,0-8,0 ммоль/л

Кальций

2,75 ммоль/л

Қалыпты

2,5-2,75 ммоль/л

Хлор

95 ммоль/л

Қалыпты

95-110 ммоль/л

Магний

1 ммоль/л

Қалыпты

до 1 ммоль/л


Нəтижесі Азотты заттардын ишинде жалпы белоктар (альбумин,глобулин,фибриноген) жогары томен корсеткиштері берілген.Глюкозаның мөлшері калыптыдан жоғары көрсеткіште беріліп тұр.Қалғандары калыпты нормада берілген
4. Тапсырма. Ситуациалық есептер Талдағыштар физиологиясы. Көру талдағышы
1 Есеп Ер кісі түрлі қашықтықта орналасқан заттарға кезек-кезек қарады (суретке қараңыз).
Қай заттар оған анық көрінеді? Қайсысы анық көрінбейді? Жауаптарыңызды түсіндіріңіз ответ. Ер адам 1 см 50 м деинги заттаврды кореди.Калыпты жагдайда тым жакынды,тым алысты байкамауы мумкин. 15 см мен 5 метрге дейін,сыртта 50м көрінеді

2 Есеп. Ер кісі, 20 жаста. Зерттеу кезінде ол 5 нысанға кезек-кезекн қарау керек болған. Нысандар көзден əр түрлі қашықта орналасқан: A нысаны – 8 см, B – 15 см, C – 30 м, D – 50 м, E – 70 м.
Қай нысан оған анық көрініп, қайсысы анық көрінбейді? Бұны қалай түсіндіруге болады? B,C,D анық көрінеді,A,E анық көрінбейді
3 Есеп Серік пен Берік. Олардың жасы əр түрлі. Кезекті медициналық тексеру кезінде Серіктің жақынды айқын көру нүктесі 13 см, ал Беріктікі – 32 см екендігі анықталды. Олардың қайсысы үлкен? Шамамен жастары қандай? Бериктин жасы Сериктин жасынан улкен.Берик шамамен 40 жастан аскан, 1/13=17 1/32=0.03 Берік үлкен болады
4 Есеп. Əр түрлі жастағы екі адамның көру қабілеті тексерілген. Ең жақын анық көру нүктесін анықтағанда келесі нəтижелер алынған: біреуінікі 12 см, ал екіншісінікі 30 см.
Тексерілгендердің қайсысының жасы үлкен? Олар шамамен қанша жаста? Екіншісі,жасы шамамен 20-30,1/12=0,08 1/30=0,03 Жауабы 30 см улкен
5 Есеп. Науқастың көру қабілетін тексерген. Сонда, көру аймағын зерттеу нəтижесінде төмендегідей сурет алынған.
Көру жолы қай жерден зақымдалған? Сызбада көру жолының зақымдалған жерін көрсетіңіз.
Кору жолы хиазмада закымдалган
6 Есеп. Науқастың көру қабілетін тексерген. Сонда, көру аймағын зерттеу нəтижесінде төмендегідей сурет алынған.
Көру жолы қай жерден зақымдалған? Сызбада көру жолының зақымдалған жерін көрсетіңіз.
Көру жүйкесінің оң жақ хиазмаға дейін
закымдалган
7 Есеп. Науқастың оң жақ көру жүйкесі қиылысқа дейінгі жерден зақымдалған.
Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз.
Көру жүйкесі сол жақ хиазмаға дейін
закымдалган
8 Есеп. Науқастың сол жақ көру жүйкесі қиылысқа дейінгі жерден зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз.
Оң жақ хиазмаға дейін закымданган,мұндай
өзгеріс көру жүйесі киылысканга дейін оң жақ закымданганда болады
9 Есеп. Науқастың көру жолы қиылыстан (хиазмадан) кейін оң жағы зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз.
Екі көздің де көру аймактарының сол жак
жартылары жоғалады.
10 Есеп. Науқастың көру жолы қиылыстан (хиазмадан) кейін сол жағы зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз.
Оң жақ хиазма зақымдалған
11 Есеп. Тəжірибелі дайвердің айтуынша, су асты əлемінің əсемдігін тамашалаймын десең, су астында міндетті түрде маска кию керек.
Неліктен суға сүңгігенде маска киген жөн? Түсіндіріңіз.Биздин козимиз суда коруге кабилетти емес,барлыгы булдырлайды.Маска сүнгушіге көздің калыпты көруі үшін кажет.Себебі судың тығыздығы ауаның тығыздығынан алде кайда жоғарырақ.Сол себепті судың əсерінен сəулелердің сыныуы торлы кабыкка жетпейді жəне адамда жакыннан көргіштік пайда болады.
12 Есеп. Асхат тура алдына қарап түрған. 4 м қашықтықта бірдей жылдамдықпен 2 нысан қозғалып бара жатты: А нысаны солдан оңға, В нысаны жоғарыдан төменге. Асхат қай нысанды бірінші байқай алды? Неліктен? Кору аймагынын шекарасынын кендигинен байланысты,биринши А нысаны
13 Есеп.. Көз де, фотоаппарат та жинағыш линза болып табылады жəне төңкерілген, кішірейтілген бейне береді.
Көз бен фотоаппараттың бейнені фокусқа жинау механизмдерінде түбегейлі айырмашылық бар ма? Түсіндіріңіз. Біріншіден, мида пайда болатын сурет бір сəтте емес, біртіндеп пайда болады, ақпарат үздіксіз ағынмен жиналады жəне өңделеді. Екіншіден, егер фотоаппарат суретті толығымен
(бір шетінен екінші шетіне дейін) бекітсе, онда көз тек бейненің бір бөлігін ғана көру өрісінде белгілейді. Бірақ көз бен фотоаппараттың басты ерекшелігі-əрине, линзалардың саны. Адамның екеуі ғана бар, ал фотоаппарат 11-ге жетеді. Бұл ретте көз ақпаратты қабылдаудың ең тамаша тəсілі болып қалады.
14 Есеп. 50 жастағы ер кісі. Жас кезінде миопиясы болмаған. Қазір кітап, газет оқығанда оларды көзінен алыстатып ұстайды.
Бұл неге байланысты? Жауапты түсіндіріңіз. Пресбиопия – қарттық алыстан көргіштік. Қартайған шақта көз бұршағының эластикалығы төмендеуіне байланысты аккомодацияның əлсіреуі.
15 Есеп. Екі кісі алыс жітілікпен зардап шегеді, көзілдірік киеді.
Олардың алыс жітілігінің себебі бір екендігіне көз жеткізу үшін оларға (екеуіне де бірдей) қандай сұрақ қойған жөн? Жауапты түсіндіріңіз.Сиздердин козилдириктериниз неше диоптрийге тен.Себеби алыс житилиг кезинде фокус коздин арткы жагында
16 Есеп. Көздің түбін зерттеу үшін дəрігер көздің конюктивасына атропин ерітіндісін (Мхолинорецепторлардың блокаторы) тамызады.
Атропинді не үшін қолданады? Атропиннің əсері кезінде науқастың көруінде қандай бұзылыс болуы мүмкін? Антихолинергиялык,М-холинорецепторларга блок койып,ацетилхолинге сезгиш емес етеди
17 Есеп. Алыс жітілігі бар адамдар мəтінді оқығанда, неліктен оны өзінен алыс ұстайды? Себеби олар алыстан жаксы кореди,жакыннан кору томен,Гиперметропия немесе карттылык
18 Есеп. Балалар шие теріп жүрген. Олардың бірі піскен, қызыл жеміс жинаса, екіншісінің себетіндегілер піспеген болып шықты.
Бұл жағдайды қала түсіндіруге болады? Осындай бұзылыстардың тағы басқа қандай түрлері бар? Себеби бири кызыл тусти ажырата алады,ал екиншилери ажырата алмайды(протонопия)
19 Есеп. Жаздыгүні балаларға ағаштардың суретін салуға тапсырма берілді. Балалардың барлығы суреттерінде ағаштарды жасылмен бояса, тек бір ғана оқушы қызылмен, сарымен, көкпен бояған.
Оның қатесін қалай түсіндіруге болады? Осындай бұзылыстардың тағы басқа қандай түрлері бар? Коздин торлы кабыгында уш турли сауытша бар(кызыл,жасыл,кок) Қозу көру нейрондарында жинақталып, ми қыртысына жеткенде қандай да бір түсті түйсінуді туғызады. протанопия (қызыл түсті ажырата алмау),дейтеранопия (жасыл түсті
ажырата алмау),тританопия (көк түсті ажырата алмау)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   81




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет