Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw

Бұл төлем тек әділсоттылыкты журпзу үшін гана емес, со- 
нымен бірге мотариалды органдар, А К А Ж (азаматтык хал 
актиіерш жазу) және өзге органдардын кызметтерше төленетін 
болгаидыктан мемлекетпк баж салығы үғымынын аясы кен.
Мемлекетпк баж салығынын багамы, онын мөлшері азамат- 
тарға іс бойынш а талап кою арыздарымен сотка жүгш уге 
мүмкіндік беретіндей етіп бекітілген. Сонымен катар азамат­
тык іс жүргізу заны сот шығындарын төлеу кезінде кейбір аза- 
маггарга белгілі бір жешдшктерді үсынады. Мысалы, мемле­
кетпк баж салығынан босату материалдык жағдайларды есепке 
ала огырып Казакстан Республикасынын Салык кодексінде 
карастырылган. (К.Р АІЖ К, 104-бап). Сотосы негіздер бойын 
ша сот шығындарын төлеу мерзімін үзартып немесе кеиінге 
калдыра алады.
Әлеуметтік жағынан барынша маңызы бар талап кою арыз- 
дарына берілген жеңілдіктер істердің мынадай санаттарына (ка- 
тегорияларына) колданылуы мүмкін: жалакыны өндіру туралы; 
зансыз жүмыстан босатылған жүмысшыны кайта жүмыска 
к ір гізу туралы ; кы лм ы спен к ел тіріл ген зиянды немесе 
зиянкестіктен немесе денсаулыкка зиян келтіруден, сондай-ак 
асыраушысын өлтіруден болтан зиянды өтеу туралы; алиментп 
ондіру туралы; зансыз соттаумен немесе заңсыз камауда үстау- 
мен және т.б. келтірілген шыгынды өндіру туралы;
Мемлекетпк баж салығын төлеу мен онын мөлшері Казак- 
стан Республикасы Салык кодексінін 90 тарауымен реттеледі. 
Мемлекетпк баж салығы сотта мына күжаттарга салынады:
1) сотка берілген талап кою арыздарына;
2) ерекше сот істері бойынша арыздарга (шагымдарға);
3) апелляииялық, кассаииялык және кадағалау шағымдары- 
на;
4) занды күш іне енген сот ш еш імінен кеиін берілген 
төлемдердің мөлшері мен мерзікшерж өзгерту туралы талап ету 
арыздарына;
5) бүкаралык карым-катынастардан болған істер бойынша 
арыздарға;
6) сот бүйрығын шығару туралы арыздарға;
7) сотка күжаттардың көшірмелерін кайта беру жазған ту­
ралы арыздарға;
8) таіап ету арыздарының аралык соттарда каралуын камта- 
масыз ету туралы арыздарға;
93

9) аралык соттардын шешімдерін жокка шығару туралы арыз- 
дарға;
10) арапы к соттардын шешімдерін мәжбүрлі түрде орында- 
ту туралы орындалу парағын беру туралы арыздарға.
М емлекетпк баж сапығы сотка арыз немесе шагым бергенге 
деиін және сот күжатгардын көшірмесін беру кезінде төленеді.
С о т к а б ер іл ген талап ету ар ы зд ар ы н а (ш ағы м д ары на) 
төленетін мемлекетпк баж сальны Салык кодексіңде бекітілген:
а) 
ерекш е сот істері, кассаииялык, апелляииялык және кала- 
ғалау істері және сотгын күжат көшірмелерін беру бойынша 
(К Р С К , 496-бап).
Мысалы мемлекетпк баж сапығы мынадай мөлшерде салы- 
нады:
— м үлікпк сипатгагы талап ету арыздарынан жеке түлғалар 
үшін - талап сомасынын 1 пайызы, занды түлғалардан талап 
сомасынын 3 пайызы;
— мемлекетпк органдардын және олардын лауазымды тулға- 
ларынын күкыкка нүксан к елп реп н , күкыкка жат іс-әрекет- 
теріне шағым жазудан жеке түлгапар үшін - 30 пайыз, занды 
түлгапардан — 50 пайыз;
— некені бүзу турапы талап ету арызынан — 30 пайыз;
— ерекше сот істері бойынша арыздардан (шагымдаран) -
50 пайыз;
— кассаииялык. апелляииялык және кадагалау шагымдары- 
нан — 50 пайыз;
— орындапу парағын беру мәселесі бойынша сот үйғарымы- 
на жеке шагымдардан — 50 пайыз;
— сот ш еш імдерінін, ани ктаулары н ы ң ж ән е өзге де сот 
каулыларынын, сондай-ак баска да күжаттарлын көшірмелерін 
кайта беру үшін — әр күжат үшін 10 пайыз және әрбірдайында- 
лган бет үшін 3 пайыз.
Бір мезплде м үлікпк жөне мүліктік емес та.агттардан тура- 
тын талап ету арыздарына бір мезплде өркайсына мүліктік си- 
маттағы талап ету арыздары үшін және мүліктік емес сипатгагы 
талап ету арызына жеке мемлекетпк баж сальны салынады 
М емлекетпк баж салыгына косымша толем бьыайша төленеді 
(К.Р А ІЖ К 103-бап):
— арызды берген уакытта онын кунын аныктау киын болзан 
кезде істі шешу кезінде сот аныктаган талап ету арызынын 
кунына зен баж салығын кейж толете отырып. мемлекегпк баж 
салыгынын мөлшерін алдын ала сэз аныктайды.
94

— істі карау кезінде арыздагы талаптарды ұлғайту кезінде 
жетпеген соманы үлгайтылған талап күнына сәйкес талап етуші 
төлейді.

жүктеу/скачать 12,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: