Деятельность методической службы в условиях

 
 
17 
 
повышения  квалификации  педагогов.  Особую  актуальность  методические  службы 
приобретают в 1980-е годы, когда активизировалось проведение тематических, проблемных, 
целевых курсов и семинаров, повысилось их содержательное наполнение, что стало началом 
творческих  исканий,  появлением  новых  форм  педагогической  деятельности.  При  этом 
необходимо отметить авторитарность, инспектирующую позицию методических служб, что 
не  давало  ожидаемой  результативности  и  эффективности  в  повышении  профессионализма 
педагогов,  в  совершенствовании  учебно-воспитательного  процесса.  Лишь  в  1990-е  годы 
можно  отметить  наиболее  тесные  связи,  содержательное  взаимодействие  методических 
служб и организаций образования.  
В  соответствии  с  развитием  и  обновлением  содержания  образования  происходит 
обновление  и  содержания  системы  повышения  квалификации.  Вместе  с  тем 
совершенствуется  качество  курсовой  подготовки  через  инновационное  обновление 
содержания и механизма методического обеспечения образовательных процессов, внедрение  
инновационных  технологий,  повышение  профессиональной  компетентности  профессорско-
преподавательского состава. Методической службой филиала ежегодно проводится конкурс 
на лучшую разработку инновационного занятия в системе повышения квалификации. Целью, 
которого  являются  совершенствование  научно-методического  сопровождения  учебного 
процесса;  выявление  и  распространение  эффективного  педагогического  опыта  в  системе 
повышения  квалификации.  Преподавателями  кафедр  и  тренерами  центра  уровневых 
программ  проводятся  открытые  занятия  в  различных  форматах.  Открытые  занятия 
стимулируют  профессиональное  развитие  преподавателя,  способствуют  развитию 
инновационной  деятельности,  повышению  профессиональной  компетенции,  мастерства 
преподавателя  и  качества  обучения  слушателей.  Также  ежегодно  проводится  институтский 
конкурс«Лучший  учебно-методический  комплекс  краткосрочного    курса  повышения 
квалификации  педагогических  работников»,  с  целью  повышения  качества  нормативно-
методического обеспечения образовательного процесса в системе повышения квалификации. 
В  дальнейшем  победители  участвуют  в  республикнском  конкурсе.Для  преподавателей  и 
сотрудников филиала регулярно проводятся методические мероприятия с целью повышения 
профессионального  мастерства:  заседания  постоянно  действующего  семинара,  на  котором 
преподаватели  делятся  с  используемыми  технологиями,  применяемыми  на  курсах 
повышения  квалификации.С  2014  года  в  нашем  филиале  проводятся  занятия  студии 
начинающего преподавателя. Целью, которого является оказание методической помощи для 
развития  профессиональных  компетенций  и  эффективного  развития  профессиональной 
деятельности  начинающих  преподавателей.Программа Студии  начинающего  преподавателя 
предполагает  также  изучение  технологий  работы  в  публичном  пространстве,  способов 
позитивного  взаимодействия  со  слушателями  курсов  повышения  квалификации,  основ 
учебно-методической 
работы, 
а 
также 
способов применения современных 
образовательных технологий  в  учебном  процессе.  Конечно  же  занятия  проводят  опытные 
преподаватели  кафедр  отдельных  дисциплин.  С  целью  методического  сопровождения 
инновационных  процессов  филиала,  отдел  методического  обеспечения  инновационного 
развития  осуществляет  свою  деятельность  также  в  направлении  обновления 
образовательных  программ  краткосрочных  курсов  повышения  квалификации,  оказывая 
методическую  помощьпри  их  разработке.Одним  из  приоритетных  направлений 
взаимодействия  методических  служб  и  организаций  образования  в  современных  условиях 
модернизации 
образования 
является 
организация 
воспитывающей 
деятельности, 
предполагающей  формирование  личностных  смыслов  и  ценностей  субъектов  обучаемого 
пространства.  В  этом  смысле  методологические  и  теоретические  основы  данной  проблемы 
рассматриваются  в  фундаментальных  трудах  Ю.К.Бабанского  (процесс  и  результат 
целенаправленного  влияния  на  развитие  личности,  ее  отношений,  взглядов,  способов 
поведения в обществе), А.В.Петровского (планомерное воздействие на сознание и поступки 
человека с целью формирования определенных установок, понятий, принципов, ценностных 

 
 
18 
 
ориентации). 
Обновление 
содержания 
образования 
предполагает 
наличие 
высокопрофессиональных  кадров  с  новым  мышлением,  иными  ценностями  и 
профессиональными компетенциями, есть не что иное как-ориентация на успешное будущее. 
На  сегодняшний  день  с  целью  повышения  конкурентоспособности  образования  и 
науки,  развития  человеческого  капитала  для  устойчивого  роста  экономики  принята 
Государственная  программа  развития  образования  и  науки  Республики  Казахстан  на  2016-
2019  годы,  в  которой  рассматриваются  основные  направления,  пути  достижения 
поставленных  целей  и  соответствующие  меры.  В  связи  с  этим  необходимо  системно 
рассматривать  вопросы  повышения  эффективности  деятельности  преподавателя,  чтобы 
выдержать  борьбу  за  потребителя  своих  услуг.Образовательная  среда,  в  которой  работает 
преподавательстановится  воистину  конкурентной  и  является  одной  из  составляющих 
инновационной  деятельности  педагога.Не  забывая  при  этом,  что  информационные 
технологии  оказывают  решающее  влияние  на  все  этапы  процесса  обучения:  от 
предоставления слушателям знаний,  умения и навыков до контроля их  усвоения. При этом 
обеспечиваются такие  важнейшие характеристики обучения, как качество, избирательность 
материала,  учет  индивидуальности,  постоянный  контроль  и  самоконтроль  усваиваемости 
материала, высокий эффект использования ресурсов преподавателями. 
Профессиональная деятельность педагога неполноценна, если она строится только как 
воспроизводство однажды усвоенных методов работы. Такая деятельность неполноценна не 
только  потому,  что  в  ней  не  используются  объективно  существующие  возможности  для 
достижения более высоких результатов образования, но и потому, что  она не способствует 
развитию  личности  самого  педагога.  Без  творчества  нет  педагога-мастера. Повышение 
квалификации  помогает  учителю  избавиться  от  устаревших  взглядов,  делает  его  более 
восприимчивым  к  внешним  изменениям,  что  в  конечном  итоге  повышает  его 
конкурентоспособность.Для  того  чтобы  занять  лидерское  место  в  борьбе  за  качество 
образовательных  услуг,  кроме  информационных  технологий  еще  необходимо  от  педагогов 
использование  в  образовательном  процессе  следующих  педагогических  технологий: 
исследовательской 
(проблемно-поисковой), 
коммуникативной 
(дискуссионной), 
имитационного  моделирования  (игровой),  психологической  (самоопределенческой), 
деятельностной,  рефлексивной,  проектной,  которая  объединяет  все  названные  технологии. 
Данные  технологии  направлены  на  формирование  у  слушателей  универсальных  методов 
деятельности, которые включают в себя общие методы организации (постановка проблемы, 
формирование  цели,  конкретизация  цели  в  задачах,  выбор  средств  решения  задач,  их 
использование,  самоконтроль,  самооценка),  системный  подход,  прогнозирование, 
моделирование, проектирование. 
Инновационная  деятельность  педагога  в  условиях  обновления  содержания 
образования  –  это  деятельность,  направленная  на  освоение,  разработку,  внедрение  и 
распространение  новых  идей,  содержания,  технологий  обучения  учащихся  для  достижения 
нового  качества  образовательного  результата,  в  том  числе  развитие  у    учащихся 
инновационной 
способности, 
которая 
является 
одной 
из 
составляющих 
профессиональнойкомпетентности  педагога.Включение  педагога  в  инновационную 
деятельность  влияет  на  повышение  уровня  его  профессиональной  компетентности, 
активизирует  его  стремление  к  получению  новых  знаний,  к  повышению  аттестации,  к 
самовыражению,  самореализации  при  решении  педагогических  задач,  к  развитию 
творческого  потенциала,  и  как  следствие  стимулирование  интереса  посещения  занятий 
учащимися.  В  условиях  смены  парадигмы  общественного  развития,  перехода  к 
информационному  обществу,  повышения  требований  к  интеллектуальным  параметрам 
работника инновационная деятельность в сфере образования обретает новый смысл. Именно 
инновационное 
образование 
подготовит 
человека 
к 
жизни 
в 
динамичных, 
быстроменяющихся  условиях,  а  также  позволит  профессионалу  участвовать  в  позитивной 
трансформации мира.  

 
 
19 
 
И конечно же в условиях обновления содержания образования ставится также вопрос 
и  о  постоянном  повышении  профессиональной  компетентности  преподавателя,  которая  
включает  в  себя  не  только  научно-теоретическую,  методическую  и  психолого-
педагогическую  подготовку,  профессиональные  умения,  а  также  умения  творческой  и 
исследовательской  деятельности.  Если  преподаватель  творчески  относится  к  своей 
деятельности  и  владеет  методами  исследовательской  деятельности,  то  успех  обеспечен  во 
всем – и в достижении качества преподавания, обученностислушателей, в повышении своего 
социального  статуса  и  во  многом  другом.  То  есть  преподаватель  сам  творец  своего 
личностно-профессионального становления. 
Таким образом, овладение преподавателем инновационной деятельностью, активизирует 
его  стремление  к  самовыражению,  самореализации  при  решении  педагогических  задач,  к 
развитию  творческого  потенциала.  Ведь  именно  только  качественное  образование,  его 
ценности, мастерство и профессионализм педагогов определяют будущее общества. 
 
Список литературы: 
1.
 
Государственная  программа  развития  образования  и  науки    на  2016-2019  годы  (Указ 
Президента РК №205 от 1 марта 2016 года). 
2.
 
Бабанский Ю.К. Избранные педагогические труды, Москва «Педагогика» 1989г. 
3.
 
Молчанов  С.Г.  Научное  обеспечение  системы  повышения  квалификации  кадров: 
межвузовский  сборник  научных  трудов.  Выпуск  1.  -  Челябинск:  Изд-во  ИИУМЦ  «Образование», 
2001.-122 с.  
4.
 
Прохорова  М.П.,  ШкуноваА.А.  Особенности  инновационной  деятельности  педагога  в  условиях 
модернизации  педагогического  образования  //  Международный  журнал  экспериментального  образования.  – 
2016. – № 1. – С. 106-109;3 
 
 
Мәңгілік ел  құндылықтары негізінде мұғалімдердің шығармашылық іс-
әрекетін  ұйымдастырудағы әдістемелік қызметтің рөлі 
 
Валиева Майра 
«Өрлеу» БАҰО» АҚФ Алматы облысы  
бойынша ПҚ БАИ, «Басқару және білім сапасы» 
 кафедрасының аға оқытушысы, п.ғ.к. 
 
Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаев  «Қазақстан  жолы  –  2050:  Бір  мақсат,  бір  мүдде,  бір 
болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Ендігі ұрпақ - Мәңгілік Қазақтың Перзенті. 
Ендеше, Қазақ Елінің Ұлттық Идеясы - Мәңгілік Ел!» деп атап көрсеткен. Бұл құндылықтар: 
Біріншіден, бұл – Қазақстанның тәуелсіздігі және Астанасы.  
Екіншіден, бұл – қоғамымыздағы ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім.  
Үшіншіден, бұл – зайырлы қоғам және жоғары руханият.  
Төртіншіден, бұл – индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық 
өсім.  
Бесіншіден, бұл – Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы.  
Алтыншыдан, бұл – тарихтың, мәдениет пен тілдің ортақтығы.  
Жетіншіден,  бұл  –  еліміздің  ұлттық  қауіпсіздігі  және  бүкіләлемдік,  өңірлік 
мәселелерді шешуге жаһандық тұрғыдан қатысуы.  
Қазақ  халқы  өзінің  тарихи  негізгі  ұлттық  құндылықтарын  өзі  де  танып,  өзгеге  де 
танытып, ұлттық тілін құрметтеп, жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелегенде ғана руханияты 
жоғары, зайырлы қоғам бола алады[1]. 
Осы  қасиетті  ұғымның  мәнін  қазіргі  ұрпаққа ұғындыру,    зердесіне  сіңіру  білім  беру 
ұйымдарынажүктелер  үлкен  міндет    болып  табылады.  Осы  ретте  «Мектептік  білім  берудің 
қолданыстағы  оқу  бағдарламаларына    Мәңгілік    ел  құндылықтарын  енгізу»  [2]  талаптарын 

 
 
20 
 
жүзеге асыру қолға алынуда. Бұл бағыт білім беру саласында еңбек етіп жүрген ұстаздарға 
жаңа  міндеттер  жүктейді.  Оның  бірден-бір  көрінісі  мұғалім  шығармашылығы  мен  кәсіби 
құзыреттілігі. 
Мұғалімді  шығармашылыққа  ынталандыратын  факторлардың  бастысы-өзінің 
ғылымына,  яғни  оқытатын  пәніне  деген  шығармашылық  көзқарас,  пәндік  материалдың 
дамытушылық және тәрбиелік мүмкіндіктерін көре білу. Егер тәжірибе ғылыми білімдермен 
нәрлендірілсе  ,  оның  жаңашылдық  деңгейі  жоғарылайды,  ғылыми  шығармашылық 
қалыптасады.  Шығармашыл  мұғалім  –белгілі  бір  позиция  мен  әлеуметтік  мәртебені 
иеленген,  өзінің  ішкі  мүмкіндіктерін  дамытуға,  педагогикалық  ақиқатқа  жаңашылдық 
түрғысынан өзгерістер жасауға мүмкіндігі бар, өзінің кәсіби мәнділігін жүзеге асыра алатын 
маман.  Ондай  мұғалім  қоғам  талап  етіп  отырған  дамушы  шығарашыл  тұлғаны 
қалыптастырады.    Мұғалімнің  шығармашылық  еңбегі  оның  кәсіби  әрекетінің  биігіне 
шығаратын сапа деуге болады. 
Педагог шығармашылығының негізгі белгілері: 
1) ғылыми талдаулар мен жинақтауларды меңгеру; 
2) ғылыми ойларды практикаға енгізе білуі; 
3) енгізудің ғылыми-практикалық әдістерін жасау; 
4)  жоғары  кәсіптілікпен  көрініп  жүрген  алдыңғы  қатарлы  педагогтардың  ойларын 
көре білу; 
5) өз қызметінде озық тәжірибелерді қолдану; 
6)  педагогикалық  еңбекте  икемділік  көрсету,нақты  жағдайларда  ыңғайлы  шешім 
қабылдау біліктілігі; 
7) жаңашылдыққа ұмтылуы,қабілеттілікті дамыту,т.б. 
Ал  бұның  бәрі  мұғалімнің  кәсіби  қызметін  меңгеруіне  байланысты  болмақ.  Ол: 
біріншіден өзінің еңбегінің нәтижесін өлшеу біліктілігі мен қызметінде сапалы көрсеткішке 
жетуі, екіншіден практикалық қызметте педагогтың сапалық көрсеткішін зерттеу біліктілігі. 
Бұл  шебер-педагогтың,  шығармашыл-педагогтың  өз  қызметіне,  оның  нәтижесіне  талдау 
жасай  білу  біліктілігін  көрсетеді.  Әр  педагог  өз  жұмысына  талдау  жасауда:  Неге  жеттім?, 
Неге ұмтыламын?, Не кедергі жасайды? Сұрақтарын басшылыққа алуы тиіс. 
Елбасы  Н.Ә.Назарбаевтың:  «Мемлекет  жаңа  буынның  алдында  барлық  есіктер  мен 
жолдарды  ашты!  «Нұрлы  Жол»,  міне,  біздің  креативті  ырғақты  жастарымыздың  күш-жігер 
жұмсап, құлаш сермейтін тұсы осы!»деген сөзі педагог қауымға жүктелер міндетті көрсетеді 
[3].  Яғни қоғамның талабы оқушы шығармашылығын дамытудағы  мұғалімнің қайталанбас 
нәтижелік қызметін дамыту.  
Оқушыларға  Мәңгілік  ел құндылықтарын  негізінде  сапалы білім беру мен саналы 
тәрбиелеудің  мәні педагогтардың шығармашылық еңбегі десек, ал ол мектептегі әдістемелік 
қызметтің  ұйымдастырылуына  тікелей  байланысты  екендігі  анық.    Мұғалімдер  мен 
оқушылардың  шығармашылық іс-әрекетін ұйымдастырудың  көзі-  әдістемелік шараларды 
ұйымдастырудағы  білім  беру  ұйымы  басшыларының  кәсіби  деңгейі.  Яғни  өзінің    қызмет 
жасайтын  мекемесіне  деген  шығармашылық  көзқарас,  ондағы    мамандардың  жасұрпақты 
оқыту, дамыту және тәрбиелу мүмкіндіктерін көре білу, мақсатты түрде кәсіптік деңгейінің 
үздіксіз  өсуіне  жағдай  жасау,  көмек  көрсету,  кәсіптілігінін  табысты  дамытудағы 
жауапкершілікті, сезінушілікті ұйымдастыруға ықпал жасау. 
Әдістемелік қызметтіңбасты міндеттері: 
-мамандардың шығармашылық қызмет қасиеттері мен креативтік қабілеттерін дамыту 
үшін педагогикалық жағдайлар жасау; 
-шығармашылық ізденістегі ұстаздар қатарын толықтыру; 
-білім беру мен оқыту әдістемесін қазіргі талап деңгейіне көтеру; 
-мектепте мотивациялық (құлықтандыру)-оқытушылық орта құру;  
-мамандарды жаңалыққа ынталандыру; 
- ынта-ықыласты ояту;  

 
 
21 
 
- мұғалімнің жұмысын байыту;  
- жеке ынталандыру;  
- тұрақты жаңғырту ; 
-ауытқушылықты түзету; 
-нәтижелілікті қамтамасыз ету.  
Осыдан шығармашыл мұғалімнің бойында сабақ беру өнері, шеберлік, жаңашылдық, 
бала  табиғатын  түсіне  білу,  педагогикалық  такт,  артистік,  оқушының  балалық  қылығын 
бағалай  білу,  қызықты,  ынталандыратын,  бірегей  сұрақтар  қою,  өз  білімін  жетілдіруге,  өз 
бетінше  жұмыс  істеуге  ұмтылушылық,  ойды  түрлендіре  білуге  қабілеттілік  және  т.б. 
қасиеттер  қалыптасатынын  байқауға  болады.  Білім  беру  сапасы,  бірінші  кезекте,  сапалы 
даярлығы бар мұғалімдермен айқындалады. 
Мектепішілік әдістемелікқызметқағидалары: 
1)  жариялылық  қағидасы:білім  беру  ұйымының  мақсатына  жету  үшін  барлық  ұжым 
мүшесі қамтылады; 
2)  зерттеушілік  қағидасы:  оқушыларға  сапалы  білім  беруде  мұғалімдердің 
шығармашылық белсенділігін қалыптастырады; 
3)  құзырлылық  қағидасы:  әдістемелік  кәсіби  жағынан  барлық  деңгейдегі  қойылатын 
талаптың бірте-бірте өсуін пайымдайды. 
    Қазіргі  талапқа  сай  білім  беру  ұйымдарындағы  әдістемелік  қызмет–педагогты 
жеке,  авторлық,  педагогикалық-дидактикалық,  тәрбиелік,  әдістемелік  жүйелерді  құруға 
ынталандыратын, өздігінен дамуға көмектесетін шарттардың тұлғаға-бағытталған жүйесі. 
    Менеджменттің  құзыреттілік    амалдарына  сүйенсек,  мектепішілік  әдістемелік 
қызметте қажетті қабілеттер төмендегідей болуы тиіс: 
1.Диагностикалау  қабілеті:  ұйымдағы  ағымды  жағдайда  түсініп,  содан  соң  мақсатты 
деңгей  мен  ағымдағы  мақсаттар,  міндеттер  деңгейін  салыстырып,  олардың  арасындағы 
айырмашылықтарды жою. 
2.  Бейімдеу  қабілеті:  заманауи  өзгерістер  мен  жаңа  талаптарға  сәйкес    қызмет 
түрлерін  және тиімді ресурстарды күтпеген  жағдайларға бейімдеу. 
3.Қатынас жасау қабілеті: педагогикалық ұжым арасында  мақсат-міндеттерді бөлісіп, 
солар тарапынан келісім мен ынтымақтастыққа қол жеткізу 
    Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің     2012 жылғы 25 маусымдағы          № 832 
қаулысымен    бекітілген    Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын  дамыту 
жөніндегі  2012  -  2016  жылдарға  арналған  ұлттық  іс-қимыл  жоспарында:  «Білім  беру 
нәтижелеріне  табысты  қол  жеткізуді,  алған  білімін  оқу  және  практикалық  қызметте 
пайдалана  алуын  қамтамасыз  ететін  логикалық,  конструктивті  және  сыни  тұрғыда  ойлау 
негіздерін қалыптастыру үшін оқытудың тиімді нысандары мен әдістері енгізілетін болады» 
делінген  [4].  Осыған  орай  Мәңгілік    ел  құндылықтары    негізінде    тұлғалар  қызметін 
ұйымдастыруда әдістемелік қызмет барысында жүзеге асырылатын принциптер: 
-  демократияландыру,  яғни    оқу-тәрбие  үдерісінің  барлық  мүшелеріне  құқықтық, 
өкілеттілік және жауапкершілікті бөліп беру; 
-  гуманизациялау  –  ізгілендіру,  әрбір  тұлғаға  бірдей  қолайлы  білім  алу  бағытын, 
дәрежесін,  тәсілдерін  және  формасын  таңдау,  әр  адамның  жеке  ерекшеліктері, 
құндылықтарына сай мәдени - білімдік қажеттіліктерін қанағаттандыру.  
-  гуманитаризациялау,  білім  беру  бағдарламаларының  ізгілігі,  яғни,  білім  берудің 
жалпы адамзаттық  құндылықтарға, біртұтастык, бірізділік, сабақтастық  және озық  сипатта 
бола  отырып,  оқу  пәндері  мен  ақпараттық,  дидактикалық  әдіс-тәсілдер,  технологиялардың 
сондай үйлесімді ара қатынаста болуы.  
 -  дифференциялау,  бұл  принцип  білім  ұйымдарындағы    бағдарламалардың  көп 
сатылығы,  көпсалалығы.  Мұндай  принцип  балалардың,    жасөспірімдердің  есеюіне, 
әлеуметтік  қалыптасуына,  өз  жолын  анықтау  мүмкіндігін  "көлденеңінен"  (білім  алуда 
сынып,  сала,  бағыт  бойынша  ауыстыру),  сондай-ақ  "тігінен"  (білім  мекемесінің  ауысымын, 

 
 
22 
 
деңгейін,  типін  және  түрін  ауыстыру)  қамтамасыз  етеуде  педагогикалық  үдерісті 
ұйымдастыруға бағытталады. 
Қорыта  айтқанда,  білім  беру  ұйымдарында    Мәңгілік    ел  құндылықтары  негізінде 
педагогтардың  шығармашылық  іс-әрекетін  ұйымдастыруда  әдістемелік  қызметтің  рөлі  зор. 
Әдістемелік қызмет заманауи талап деңгейінде ұйымдастырылса: 
-
 
педагогтардың шығармашылығы үшін кеңістік; 
-
 
жаңа педагогикалық ойлар; 
-
 
«Мәңгілік  ел» құндылықтарына бағытталған білім беру; 
-
 
басқару мәдениеті; 
-
 
ұжымның жаңашылдық ізденіс стратегиясы; 
-
 
шешім табуға қызығушылығы; 
-
 
оқушылар мен мұғалімдердің ынтымақтастық принциптері; 
-
 
ата-аналармен өзара әркеттестік механизмі; 
-
 
ұжымның өзіндік даму идеялары қалыптасады.  
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.
 
Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаевтың    «Қазақстан  жолы  –  2050:  Бір  мақсат,  бір  мүдде,  бір 
болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауы, 2014 жылғы 17 қаңтар 
2.
 
Ұлт жоспары – «100 нақты қадам» 
3.
 
Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаевтың  2014 жылғы  11 қарашадағы  "Нұрлы  Жол  -  болашаққа 
бастар жол" атты Қазақстан халқына Жолдауы 
4.
 
Қазақстан 
Республикасы 
Үкіметінің 
мектеп 
оқушыларының 
функционалдық 
сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012 - 2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары.  
 

жүктеу/скачать 4,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: