Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар
жүктеу/скачать 2,71 Mb. Pdf көрінісі
|
жыр әдеби тил
- Бұл бет үшін навигация:
- «аталым белгісі»
| аталымжасамның
өміршең екенін байқауға болады. Атаудың негізі – алынатын белгі . Сол арқылы ұғымның мәні танылады. Мұндай зерделеу, саралау аталым заңдылықтарының негізінде тілдік құбылыстарды нақтылауға, айқындауға және оның жалпы теориялық ұғымдарын анықтауға мүмкіндік береді. Нақтырақ айтсақ, «аталым белгісі» деген ұғым міндетті түрде оның уәжділігіне, туынды сөздің мағынасына және сөздің ішкі қалпына қатысты ұғымдарға зер салудан туындайды. Бұл дәйектемелерге ақындар тіліндегі көнерген аталымдардан сараланған тілдік деректер дәлел бола алады және семантикалық талдау барысында олардың даму заңдылықтары негізделеді. Қазіргі таңда ұлттық тіл білімінде көнерген аталымның табиғатын ашатын, оны тек таза лингвистикалық заңдылықтар ғана емес, аталымға апаратын жол – ұғымдық, танымдық жағымен байланыстырылып зерделенсе, көнерген аталымның жаңғыруы мен даму заңдылықтарын айқындауға мүмкіндік берері зор. 20 Көнерген аталымдарды алуан түрлі қасиеттеріне қарай, түрлі тілдік деректерді негізге ала отырып төмендегідей бөлген жөн: 1 Көнерген аталымдардың бірқатары түбірдегі дыбыстардың алмасуы арқылы фонетикалық тұрғыдан тұлғалық өзгеріске ұшырайды. Мысалы: Өнерлі, білімді жан кішік келіп, Көңіліңді ақылымен көл етеді [Н.К.Іт]. Ер жетіп, болсын ұлық, мақсұты асыл, Қол бастап шыққын ұлың дау-дамайға [Н.К.Іт]. Мен Мәскеуден пұлы қымбат алдым барқыт, Сен Бұхардың бұйым дейсің бояқ бөзін [Е.К] – дейді. Бұл өлеңдегі кішік (кіші), ұлық (ұлы), бояқ жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|