Оқу құралы Қостанай 2016
жүктеу/скачать 368,75 Kb.
|
Суюндикова Ж.Т. Адам экологиясының негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- Адамның қажеттіліктері.
Үй шаруашылығы. Отбасының анализді мәселесі үй шаруасын меңгерумен тығыз байланысты, ол өзімен әлеуметтік-экономикалық ұясын көрсетеді, адамдардың ортақ тұрмыс үшін қосатын. Отбасынан қарағанда үй шаруасындағы адамдар мүшелері туыстық және жегжат қана болып қоймайды, дос та, серіктес те, жалданған жұмысшы да болады. Үй шаруашылығы жеке тұратынбір адамнан да құралуы мүмкін. Үй шаруашылығынан туатын белгілер – оның мүшелерінің бюджет бірлігі (толық және бөлшекті), олардың тұрақты тұру орны мен тамағы.
Адамның қажеттіліктері. Отбасы да, үй шаруашылығы да адамның қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндігі бар. Адамның қажеттіліктері оның белсенділігінің бастауы ретінде шығады. Олар оның тәрбиесімен (әлеуметтенуімен) негізделген бұл сөздің кең мағынасында – заттық (адамның материалдық қажеттіліктері), рухани да, соның қатарында эстетикалық қажеттіліктер түрінде мәдениет әлеміне араласу. Анатомиялық-физиологиялық (биологиялық) қажеттіліктер адамның өмір сүруін индивид ретінде және оның физиологиялық денсаулығының сақталуын қамтамасыз етеді. Олар өмірге қажетті табиғи ортаны және таза физиологиялық қажеттіліктерді (тамақтануда, көбеюде, бөлініп шығуында т.с.с.) ескертеді. Әлеуметтік-психологиялық қажеттіліктер отбасын құру, балалы болу, жақын адамдарымен (әйелі, күйеуі), туыстарымен қарым-қатынаста болуды көрсетеді. Олар адамның жан тыныштығын және оның қатысты ажырау ортасын ескереді. Осы уақытта да адамдар басқа адамдармен, ең алдымен оның мәдени қызығын бөлетін, қарым-қатынас жасауға ұмтылады. Этникалық қажеттіліктер этностың өз алдына оның бар болуын және дамуын қамтамасыз етуге негізделген. «Этникалық мұрагерлікті» сақтайтын қоршаған ортаның әсерінен «биологиялық» және «әлеуметтік» адам шегінде қалыптасады. Еңбек қажеттілігі адамның жеке бейімділігіне есеппен қамтамасыз етеді, сонымен қатар, дәстүрлі-отбасылық және ұлттық алғышарттармен. Табиғи ресурстар және шарттар нысан және еңбек сөзінің алғышарты ретінде қызмет етеді. Адам еңбек етпей физикалық және моральды кері кетеді. Экономикалық қажеттіліктер өмір сапасының адаммен материалдық қажеттілікті қанағаттандыруды тудырады. Олар материалдық және басқа да игіліктермен қанағаттануды тудырады, сонымен қатар өмірге қажетті, соның ішінде табиғи шарттарды қамтамасыз етеді. Әлеуметтік-экологиялық қажеттіліктер адамды табиғат шарттарымен және әлеуметтік-экономикалық ортамен мүмкіндігінше бейімдейді. Олардың қажеттіліктері кепіл болу қажет: адамның жан-жақты жайлылығы, соның ішінде жайлылық қызмет көрсету ортасымен; үйдің армандаған сапасы, ауыстыру мүмкіндігі немесе негізгі үйінің кеңейтілуін қамтамасыз ететін деңгей; халықтың тығыздығынан сақтайтын жүйке-психикалық күйзелістен қашуға мүмкіндік беретін кіші кеңістікпен қамтамасыз ету; орныққан жер және архитектура байлығының әртүрлі (ақпараттылық) деңгейлілігі; табиғат, мәдениет және тарихи ескерткіштердің қорғалуы; ашық және жабық кеңістіктің түрленуі; Саяси-құқықтық қажеттіліктер қалыптастырады: азаматтық еркіндік, ертеңгі күнге сенімділік, этникалық ұқсас және мәдени деңгейі тең адамдармен қарым-қатынас жасау мүмкіндігі, яғни әлеуметтік эталонды топқа кіру, мәдени құндылықтарды пайдалана алу мүмкіндігі, ортақ мойындалған демалу немесе уақыттың ауысуына байланысты жерлердің қол жетімділігі. Қажеттіліктер материалдық-энергетикалық және ақпараттық болып бөлінеді. Ақпараттық қажеттіліктерді бөлігі эстетикалық сапа түрінде келеді. Қажеттіліктерді адамның өмір сүру дәрежесі үшін қажетті деңгейде қарастырамыз, мысалы: физиологиялық; тәртіп және қауіпсіздік; жеке (өзіне жақын) әлеуметтік топ және оны қолдау (осы топқа тәуелді); қоршаған ортадағы сыйластық; өз ойын білдіру және әлеуметтік мәртебесін арттыру. Экологияны терең түсіну түгелдей адам қажеттілігі – бұл экологиялық қажеттілік. Қажеттіліктерге қанағаттанбау – күйзелістің бір қайнар көзі. жүктеу/скачать 368,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||