-тарау ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕЛЕРІ

Антропоэкологтардың негізгі жұмыстарының бірі – қамтамасыз ету мен әрқашан жағдайды қолдауға жұмсалған іс шараларға қатысу, соның ішінде ешкім де, ешнәрсе де адам өміріне қауіп төндірмейді. Мұндай жағдайды адамдардың қауымдастығының, елдердегі тұрғындардың немесе елдер топтарын, барлық адамзаттың қауіпсіздігі деп атауға болады. Біріккен Ұлттар Ұйымының сарапшылары қауіпсіздіктің бірнеше негізі ерекшеліктерін көрсетеді.

• 
  Адамзаттың қауіпсіздігі – әмбебап түсінік. Көптеген қауіптер бар, бәріне бірдей: аштық, жұмыссыздық, есірткілер, қылмыс, қоршаған ортаның бүлінуі, адамның денсаулық деңгейі төмендеуі және адам құқығының бұзылуы. Олардың деңгейі әлемдегі әр түрлі жерлерінде өзгеше болуы мүмкін, бірақ олар шынайы және әрқашан өсу үстінде.
  
• 
  Адамзаттың қауіпсіздігін құрайтындар өзара бір-біріне тәуелді. Егер әлемнің бір бөлігінде адамдардың қауіпсіздігі қауіп-қатерде болса, онда онымен бірге де барлық әлемге қауіп төніп тұруы әбден мүмкін. Жұқпалы аурулар, есірткі тасымалдап сату, терроризм, ұлтаралық қақтығыстар және әлеуметтік дезинтеграция көптеп ұлттық шекараның шетіндегі ұсталатын шектеулер. Олардың зардаптары барлық әлемге таралуда.
  
• 
  Адамдардың қауіпсіздігіне кеш араласудан, ерте хабарлаумен жету тиімді. Қауіпті жалғасқан кезеңінен қарағанда алғашқы кезеңін айту қолайлы. Мысалы, ВИЧ/ЖИТСтің тура және жанама шығындары 1980 жылдары шамамен 240 млрд долларды құрады. Тіпті денсаулықты қорғау және отбасын құруды насихаттауға жұмылдырылған бірнеше миллиард доллар бұл өте қауіпті аурулардың таралуын тоқтата алуы мүмкін еді.
  
• 
  Адамдар қалай өмір сүріп жатыр, қоғамда қалай тыныс алады, таңдауда қаншалықты еркін, оларға нарық және әлеуметтік мүмкіндіктер қаншалықты қол жетімді, әлемдік қанағаттанарлық шарттарда өмір сүруі – бұлардың барлығы адамзаттың қауіпсіздігі. Талдаушылардың қатары бұл ұғымға анық анықтама беруге тырысты. Дегенмен, қауіпсіздіктің барын анықтағаннан гөрі жоғын анықтаған жеңіл. Соның өзінде көптеген адамдар қауіпсіздік ұғымының мағынасын сезікті түсінеді.
  
• 
  Адамзатты қорғауды төмендету асықпайтын, сабырлы процесс ретінде, немесе тез, қатты шуды хабарлау. Бұл қате саясаттың немесе табиғаттың өзгерісінің нәтижесі болуы мүмкін. Мүмкін екі себептің қосылуы.