тобында талқылайды. Яғни айту, бөлісу, ортаға салу арқылы оның ойы ашылады, тазарады. Осылайша шыңдалған ойлауға бірте-бірте қадам жасала бастайды. Оқушы бұл кезеңде жаңа білім жайлы ақпарат жинап, оны байырғы біліммен ұштастырады. Ойлау мен үйренуге бағытталған бұл бағдарламаның екінші кезеңі мағынаны тану (түсіне білу). Бұл кезеңдеүйренуші жаңа ақпаратпен танысады, тақырып бойынша жұмыс істейді, тапсыр- малар орындайды. Оныңөз бетімен жұмыс жасап, белсенділік көрсетуіне жағдай жасалады. Оқушылардың тақырып бойынша жұмыс жасауына көмектесетін оқыту стратегиялары бар. Соның бірі INSERT. Ол бойынша оқушыға оқу, тақырыппен танысу бары- сында V – ォбілемінサ, ― - ォмен үшін түсініксізサ, + - ォмен үшін жаңа ақпаратサ, ? – ォмені таңқалдырадыサ белгілерін қойып отырып оқу тапсырылады. INSERT – оқығанын түсінуге, өз ойына басшылық етуге, ойын білдіруге үйрететінұтымдықұрал. Бір əңгіменің соңына тез жету, оқығанды есте сақтау, мəнін жете түсіну – күрделі жұмыс. Сондықтан да, оқушылар арасында оқуға жеңіл-желпі қарау сал- дарынан түсіне алмау, өмірменұштастыра алмау жиі кездеседі. Мағынаны түсінуді жоғарыдағыдайұйымдастыру – аталған кемшіліктерді болдырмаудың бірден-бір кепілі. Үйретушілер білетіндерін анықтап, білмейтіндерін белгілеп сұрауға əзірленеді. Бұл əрекет арқылы жаңаны түсінуүшін бұрынғы білім арасында көпірлерқұрастыруға, яғни байланыстар құруға дағдыландырады. 294 295 Тақырып туралы ой-толғаныс – бағдарламаныңүшінші кезеңі. Күнделікті оқытуүдерісінде оқушының толғанысынұйымдастыру, өзіне, басқаға сын көзбенқарап, баға беруге үйретеді. Оқушыларөз ойларын, өздері байқаған ақпараттардыөз сөздерімен айта алады. Бұл сатыда оқушылар бір-бірімен əсерлі түрде ой алмастыру, ой түйістіру, өзүйрену жолын, кестесін жасау мақсатында басқалардың əр түрлі кестесін біліп үйренеді. Бұлүйрену сатысы – ойды қайта түйіп, жаңаөзгерістер жасайтын кезең болып табылады. Əр түрлі шығармашылықпен ой түйістіру болашақтақолданылатын мақсатты құрылымға жетелейді. Осы кезеңді тиімді етуге лайықталғанォБес жолды өлеңサ, ォВенн диаграммасыサ, ォЕркін жазуサ, ォСемантикалық картаサ, ォТ кестесіサ сияқты стратегиялар əр сабақтың ерекшелігіне, ауыр-жеңілдігіне қарай лайықталақолданылады. Осы кезеңдердіңұтымдыөткізілуі мынадай нəтижелерге кол жеткізеді: оқушылар басқалармен қарым-қатынас жасай береді; басқаларды тыңдай білуге, кез келген жауапқа сыйластықпен жəне түсіністікпенқарауғаүйретеді; өз ойын топ алдында ашық айта алуға, қорғай білуге баулиды; керек кезде өз көзқарасын дұрысөзгерте білуге үйретеді, оның дамуын қамтамасыз етеді; ең бастысы – оқу мотивациясы өзгереді, өз бетінше ізденуге ұмтылдырады, сабаққақызығушылығы артып, балалардың белсенділігі өте жоғары болады. kaz-news.ru | ekhut.ru | omsk-media.ru | samara-press.ru | ufa-press. ru Жоба 60-қа жуық стратегиялардан тұрады. Бастауыш мектептің оқуүдерісіндеқолданылатын стратегияларға түсінік берейік. Джиксо – ұжымдық оқыту əдісі. Мақсаты – жалпы мəселені ал- дымен жұпта, сосын ұжымда талқылау. Бұл жағдайда əрбір оқушы бір сəт өзін мұғалім ретінде сезінеді, оқуға деген жауапкершілігі ар- тады. Əдісті __________қолдану төмендегішеұйымдастырылады. Алдымен ұжым 4 адамнан тұратын топтарға бөлінеді. Бұлォжанұяサ топтар деп аталады. Содан кейін 1, 2, 3, 4-ке санау арқылы 1-лер бөлек, 2, 3, 4 өз алдына ォжұмысサ тобын құрайды. Оқуғаұсынылатын материалдың тақырыбы талқыланған соң осы мəтінді түсінуқажет екендігі ескертіледі. 4 логикалық бөлікке бөлінген мəтіннің 1-бөлігін 1-лер, 2-бөлігін 2 санын алғандар, 3, 4 нөмірлі топтарға оқуға тапсырылады. Жұмысты бастамас бұрын оқушыларғаォжұмыс тобындаサ мəтіннің тиісті бөлігін жақсы меңгеруқажеттілігін, өйткені сол бөліктіォжанұя топサ оқушыларына түсіндіруге жауапты екенін, мəтінді тұтас түсіну əр оқушының ыждағаттылығына байланысты екенін түсіндіруқажет. Келесі кезекте ұжым мүшелері бастапқы топтарымен қайта табысып, өздерініңүйреніп келген бөліктеріндегі мазмұнды ортаға салады. Осылайша ұжым мүшелері бірін-бірі оқытуға, сол арқылы ойлауға үйренеді. ДЖИКСО стратегиясы мазмұнды жоғары табыспен меңгеру, оқығанды есте сақтауүшінөте тиімді. Оқушының оқуға деген қызығушылығы артады, ұжымда жақсықарым-қатынас қалыптасады, саналы тəртіп орнайды. Сондай-ақ, мұғалімді, мектеп қызметкерлерін түсіну, оларға деген дұрыс көзқарасқаүйренеді. Екі түрлі түсініктеме күнделігі. Оқушылардан дəптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мəтінді оқу барысында олар бөліктің оң жағына сол жағына мəтіндегі қатты əсер еткен тұстарды, үзінділерді жазады. Сол əсер еткен үзінділер жайлы пікір жазады (нені еске түсіреді, себеп-салдары қандай, қандай сұрақ бар, т.б.) Əр оқушы мəтінмен танысып, күнделікті толтырып біткен соң жұпта, топта талқылауұйымдастырады. Жұмыс аяқталған кезде мұғалімқорытуға арналған əзірлеп келген сұрақтарынқойып, жауаптар алады. Ол сұрақтар оқығанға баға беру, пікірін, көзқарасын білдіруге лайықталыпқойылғаны дұрыс. Мысалы: - Сіздің ойыңызда не сақталыпқалды?