Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }



Pdf көрінісі
бет67/342
Дата29.09.2022
өлшемі28,32 Mb.
#40834
түріОқулық
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   342
(h ia tu s a d d u c to riu s д ең гей ін д е) сү й ек с ы н ы ң тар ы сан а р тер и яс ы н
ж а р аң а тта у ы м ү м к ін .
3.4.7. Ж а п қ ы ш өзегі
Т арақ тәрізд і б ү л ш ы қ еттің (т . p e ctin eu s) ж эн е одан тереңде 
ж атң ан ңы сңа ә к ел у ш і б ү л ш ы қ ет асты н ан сан ға ж а п ң ы ш қанта- 
м ы рлары мен нерві ш ы ғад ы . Ж а п қ ы ш ө зегін ің сы р т қ ы тесігі т. 
p ectin eu s-тің арты н д а орн аласады .
Б үл ө зектің сы ртңы тесігін көру ү ш ін п. p e c tin e u s пен т. a d d u c ­
tor longus-тын, орны н аш ы п немесе кесіп , т т . a d d u c to r brevis ж эн е 
adductor m a g n u s-ца ж етіп , оларды н әзік бүлш ы ң етп ен (т . gracilis) 
бірге іш ке ң арай ы ғы сты ру к ер ек .
Ө зектің ш ек ар ал ар ы : ж о ғар ы д ан — ж а п ң ы ш ж ү л гесі (su lcu s 
obturatorius); ң ап тал д ар ы ж ән е тө м ен н ен -ж ап ң ы ш ж а р ға ғы н ы ң
(m em brana obturatoria) екіге бөлініп ж а п қ ы ш бүлш ы ң еттерм ен
бірге sulcus o b tu ra to riu s-тің ернеулеріне бекіген ж ер лер і.
Ө зектің үзы н д ы ғы 2 см, бағы ты ң и ғаш , ш ап б ай л ам асы н а па- 
раллелді орн аласады . Іш к і тесігі m em b ra n a o b tu ra to ria -я щ  л а ­
тералды — ж о ғар ғы бөлігінде орн аласң ан ж ән е д ән ек ер тал ш ы қ - 
тармен оралған. Сонымен бірге те сік т ің тү зіл у ін е f. o b tu ra to ria да 
ңатысады.
N . obturatorius (pi. lu m b a lis-тен) ө зек т ің сы р т қ ы тесігінде ек і 
тармаңқа бөлінеді: алд ы ң ғы (r. an terio r) ж ән е ар тң ы (r. posterior). 
Бірінш ісі — т. a d d u c to r longus пен т. p e ctin eu s ар асы н ы ң ар ты н ан , 
ал т. a d d u cto r brevis-тщ алд ы н ан өтіп, атал ған б үлш ы қеттерм ен
қоса т. g racilis-ті нервтендіреді. А р тң ы тар м ағы ң ы сң а ә к ел у ш і 
бүлш ыңеттің (т. a d d u c to r brevis) ар ты н д а ж атад ы . A . obtu ra to ria  
28,5% ж ағд ай д а a. epigastrica inferior-дай б асталады . О нымен 
ж апңы ш вена (u. obturatoria) ң атар ж ү р ед і. Ж а п қ ы ш өзегінде а р ­
терия екі б ү тақң а бөлінеді: алд ы ң ғы ж ән е ар тң ы . Осы т а р м а қ тар
әкелуш і бүлш ы ңеттерді қан д ан д ы р ад ы . Ө зектегі там ы р-н ерв шо- 
ғырының топограф иясы : сы рт ж а ғы н а н бастап ж о ғар ы д ан томен 
ңарай п. obturatorius, a. obturatoria ж ән е v. o b tu ra to ria  ж атад ы .
3.4.8. С анны ң а р тқ ы а й м ағы
Ш екаралары : ж о ғар ғы д ан — боксе қ ы р ты сы (plica n a tiu m ), тө- 
меннен —тізе сүйегінен е к і елі ж о ғар ы ж ү р гізе т ін сы зы ң , іш к і ж а-


130
3 бөлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы
ғы н ан — sym p h isis p u b ic u m -ды сан н ы ң м еди алды ай д ар ш ы ғы м ен
ңосаты н т ік сы зы қ (т . gracilis) бойы м ен, сы рт ж а ғы н а н — spina 
iliaca a n terio r superior-ді л атер ал д ы ай д ар ш ы қ п ен қ о саты н сы зы қ .
Қ аб а тт а р ы . Терісі ж ү ң а, аз ң о зғал м ал ы , т ү к т і болы п келед і. Тері 
асты май ңабаты ж аң сы дам ы ған . Т олы ң ад ам д ард а ш ел ң абаты кө- 
лем ді, томен қ ар ай қ а л ы ң д ай д ы . О ны ң сы рт ж а ғы н д а п. c u ta n eu s 
fem oris la te ra lis-тің тар м аң тар ы , ар тң ы ж ән е іш ж а ғы н д а п. c u ta n e ­
us fem oris posterior, кейде тө м ен гі-іш к і ж а ғы н д а п. o b tu ra to riu s-тъщ 
тер іл ік тар м аң тар ы орн аласады .
Б еткей ш ан ды р тері асты ш ел м ай қ аб аты н д а о р н ал асң ан . Ғ. 
la ta — бір қабатты , ты ғы з. О ның м еди алды бөлігінен sep tu m in te r ­
m usculare p o sterior басталы п, ол ә к ел етін б ү лш ы ң еттер ң үн д ағы н
б ү к к іш бүлш ы ң еттер ң ү н д ағы н ан бөліп тү р ад ы (3 .1 0 сурет).
Б ү л ш ы қ еттер ек і топ болы п орн аласады : іш ж а ғы н д а — т. semi- 
ten d in osu s, т. sem im em b ra n o su s; сы рт ж а ғ ы н д а — т. biceps fem oris. 
Санны ң ж оғар ғы ж ән е о ртаң ғы б өліктерінде атал ған бүлш ы ң еттер 
бір-біріне ты ғы з ж ан асы п түрады . Төм енгі бөлігінде осы бүлш ы ң- 
еттердің сің ір лер і бір-бірінен ал ш ақ т ай д ы : т. se m ite n d in o su s, т. 
sem im ebranosus сің ір лер і іш к е қ а р а й , ал т. biceps fem o ris-тің сің ір і 
сы р тқа ң арай бағы тталады .
Б а р л ы қ б ү к к іш б ү л ш ы ң еттер д ің бастары ж о ғар ы ж а ғы н а н ңи- 
ғаш өтетін т. g lu te u s m a x im u s -пен ж аб ы л ад ы . С анны ң б ү к к іш те- 
р ін ің арасы нда болбыр, м ай лы ш ел болады , ол төм енгі ж ағы н д а
таңы м ой ы ғы ны ң ш елді м ай к е ң істігін е қ о сы л ад ы , ал т. a d d u c to r 
m a g n u s-тағы тесік ар ң ы л ы сан н ы ң ал д ы ң ғы б етін ің м ай л ы ш ел ке- 
ң істіктер ім ен байланы сады .
Ш онданай нерві (п. isch ia d icu s) сан н ы ң ар тң ы б етін ің ж о ғар ғы
бөлігінде т. biceps-тің ү зы н басы н ы ң сы рт ж а ғы н д а орн аласад ы . 
Б өксенің ү л к ен б ү л ш ы ң етін ің (т . g lu te u s m a x im u s) асты н ан ш ы қ- 
ңаннан кей ін нерв ж а л п а қ ш ан д ы р ды ң асты н да, болбыр ү л п ад а 
ж атад ы , оны осы ж ерден оң ай табуға болады . Содан к ей ін ш о н ­
данай нерві т. biceps fem o ris-тщ ү зы н басы н ы ң асты н ан өтіп , т. 
sem iten d in o su s, т. sem im em b ra n o su s пен т. biceps fem o ris арасы н- 
дағы ж үлгеге өтеді. Тізе асты ш ү ң ң ы р ы н ы ң ж о ғар ғы б үры ш ы н да 
ш онданай нерві (n. isch ia d icu s), ү л к е н ж іл ін ш ік н ерві (п . tibialis) 
мен ж ал п ы к іш і ж іл ін ш ік нервіне (п . p erin eu s c o m m u n is) бөлінеді. 
Кейде нерв өте ж о ғар ы д а for. infrapiriform e-pp бөлінеді. С анны ң 
ар тқ ы ң ү ндағы н дағы б үлш ы ң еттер ңан м ен сан н ы ң терең дегі арте- 
р и ясы н ы ң (a .p ro fu n d a fem oris) тар м аң тар ы м ен ң ам там асы з етіледі.
Ш онданай нерві бойы ндағы ү л п ан ы ң к ө р ш і ай м ақ тар ы м ен бай- 
ланы стары :


Клиникалық анатомия
131
1) ж о ғ а р ы д а — ү л к ен бөксе б ү л ш ы ң еті асты н д агы ш ел д і м ай 
кеңістігім ен;
2) төменде — таң ы м ш ү ң ң ы р ы ш ел д і м ай к ең істігім ен ;
3) h ia tu s a d d u cto riu s ж ән е әк ел у ш і өзегі ар ң ы л ы сан н ы ң ал- 
д ы ң ғы — м еди алды бетімен.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   342




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет