Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

132
3 бөлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы
2) іш ж ағы н д а қ асаға-сан б айлам ы (lig. pubofem orale) — м ы ңы н- 
та р ақ ты төмпегі (e m in e n tia iliopectinea) мен ж а п ң ы ш тесік- 
тің ң ы ры н ан басталады . Б а й л а м б уы нн ы ң м еди алды бетімен 
өтіп, ж а р ты л а й tro ch a n ter m in o r-ға беки ді, ж а р т ы л а й буын 
ң абы н а ңосы лы п кетеді.
3) А рты н да ш онданай-сан б айлам ы (lig. isch io fem o ra le) — ш о н ­
данай төм пегінен басталы п, буын ң аб ы н ы ң ар тң ы бетімен 
бірігіп кетеді. Lig. teres — fos. aceta b u li-ден б асталы п , ортан 
ж іл ік басы ой ы ғы на ( fovea capitis fe m o ris) беки ді. Осы ек і 
байлам дар арасы нан буын сү й ек тер ін ің басы ш ы ң ң ан кезде 
ж ы р ты л аты н әлсіз ж ер болады . Б у ы н ң аб ы н ы ң әл сіз ж ерле- 
рі ар тқ ы — төм енгі lig. ischiofem orale мен сы ртңы ж а п қ ы ш
бүлш ы қ етін ің сің ір л ер і ж аб ы сң ан ж ер лер ін д е.
4) zona orbicularis буын қ аб ы н ы ң терең қ аб аттар ы н д а о р н ал а ­
сады . Оның т ал ш ы ң тар ы тү за ң ш а сан сү й егін ің м ойны н орап 
түрады . О ның ж о ғар ғы ж а гы н а н spina iliaca a n te rio r in ferio r 
асты н а б екиді.
Б у ы н н ы ң қан м ен ң ам там асы з етіл у і, бөксенің төм енгі а р т е р и я ­
сы ( a. gluteae in fe rio r), санды л атер ал д ы ж эн е м еди алды ай н ал м а- 
лы ар тер и ял ар ы н ы ң (aa. circum flexae fem oris m ed ia lis et la tera lis) 
соңғы тар м ақ тар ы ж эн е a. o b tu ra to ria -нъщ тар м ағы ү р ш ы қ ойы ғы
артери ясы (a. acetabuli) а р қ ы л ы ж ү зеге асады .
Н ервтенуі. Б у ы н н ы ң а л д ы ң ғы -сы р тқ ы бөлігі сан нерві (п. fem o ­
ralis) ар қ ы л ы , артң ы бөлігі ш он данай н ер він ің т ар м ақ тар ы м ен
(portio tibialis-тен ш ы ғады ), ал д ы ң ғы — іш к і бөлігі п. obturatorius- 
тің тар м ақ тар ы м ен нервтенеді.
Ж ам бас-сан буы ны нда бүгу, ж а зу , ә к ел у ж эн е ай н ал д ы р у (ро­
тац и я) ңозғалы стары болады . М ы қ ы н н ы ң алд ы ң ғы ж о ғар ғы қ ы р ы
(spina iliaca a n terio r superior) мен қ а са ға тө м п еш ігі (tu b ercu lu m  
pubicum ) арасы нан өтетін т ік е сы зы ң a ceta b u lu m -ді ж эн е сан сүйегі 
басын тең екіге бөледі (3 .1 2 . сурет). Егер санды сан -ж ам бас буы ­
ны нда сәл бүксе, ү л к ен ү р ш ы ң оты р ғы ш төм пегінен м ы ң ы н н ы ң
алды ң ғы ж о ғар ғы қ ы л ң а н ы н а ж ү р гізге н сы зы қ бойы нда ж а тад ы
(Розер-Н елатон сы зы ғы ).
Сан сүйегін ің сы н ы ғы н ы ң ер ек ш ел ік тер і: сан сүйегі сы н ған да, 
сы н ы қтард ы ң орн аласуы , сан бү л ш ы қ еттер ін е б айланы сты .
1) сан сүйегі сы н ы ң тар ы н д а а я қ ң ы сқ ар ад ы . Себебі ж ам бас 
сүйектерін ен басталы п, с и р а қ ң а б еки тін б ү л ш ы қ еттер , сан ­
н ы ц төм енгі болігін сираңпен бірге ж о ғар ы тартады ;
2) сан сүйегін ің ж о ғар ғы 1 /3 сы н ған д а, ж о ғар ғы бөлігі алға, 
ж ән е сәл сы р тң а ы ғы сад ы , ал төм енгі сы н ы ң та — іш к е р і 
ж ән е а р т ң аы ғы с ад ы , «галифе» тәр ізд і сы ну. Ж о ға р ғы бөлік-

Клиникалық анатомия
133
тің ы ғы суы м ы қы н-бел ж ән е бөксенің ортадағы ж ән е к іш і 
бү л ш ы ң еттер ін ің тар ту ы н ан болады . П ер и ф ер и я л ы қ бөлік- 
тің ы ғы су себебі, ә к ел у ш і б ү л ш ы қеттер м еди алды тар тад ы , 
балты р бү л ш ы ң еттер ін ің а р т қ а тар таты н қ ы зм ет ін е б а й л а ­
ны сты ;
3) сан сүйегі ортасы нан сы н ған да, сы н ы ң ты ң п р о кси м ал д ы бө- 
л ігі алға ң ар ай , ал ди сталды бөлігі ж о ғар ы ң ар ай ы ғы сады ;
4) сан сүйегін ің төм енгі 1 /3 сы н ған д а, с ы н ы қ т ы ң орталы ң бө- 
л ігі ал ға ж ән е іш к е (әк ел у ш і б ү л ш ы қ еттер ң ы зм еті), ал ш ет- 
к і бөлігі ар тң а (балты р б ү л ш ы қеттер қ ы зм ет і) ы ғы сады .
А й дарш ы ң тар үсті сы н ған да т а қ ы м қ а н т а м ы р л а р ы н ы ң ж ән е үл- 
кен ж іл ін ш ік н ер він ің ж а р аң а тта н у ы м ү м к ін . Себебі олар сү й ек к е 
тиіп ж атад ы .
Үршың буы ны н ы ң әлсіз ж ер лер ін ен ір ің д ік тар ал у б ағы ттары
3.11 кестеде көрсетілген.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: