Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен
ҥнемі алдыңғы қатарда жҧмыс істеуге
жүктеу/скачать 2,45 Mb. Pdf көрінісі
|
Аасыпкерлык
| ,
ҥнемі алдыңғы қатарда жҧмыс істеуге деген ҧмтылыс. Кәсіпкерлік макро-мезо-микро деңгейлерде нақты әлеуметтік – экономикалық ортада жҥзеге асырылады. Демек, жоғарыда аталған ортада туындап, қалыптасады және дамиды. Оның ерекшеліктеріне байланысты жҧмыс істейді, оған бейімделеді. Сондықтан, кәсіпкерлік осы ортаның ӛнімі болып табылады. Яғни, кәсіпкерлік – бҧл ӛзіндік ынтаға – жігерге, жауапкершілік пен инновациялық кәсіпкерлік ортаға негізделген, экономикалық белсенділіктің (біз табыс табуға бағытталған мақсатты қызмет деп сипаттайтын) ерекше тҥрі. Осылайша, кәсіпкердің мақсаты тҧтынушыны «жаулап алу», ӛзінің ӛнімін тҧтынушыларының ортасын қҧру қажеттілігі болып табылады. Мақсаттарға қол жеткізу ҥшін кәсіпорынның ағымдық немесе болашақ саясаты шегінде кәсіпкерлік қызметтің нақты міндеттері анықталады және шешіледі. Ҧйым саясаты кәсіпкерлік қызметті жҥзеге асырудың әдістері мен бағытын, қоршаған ортаның қалыптасқан немесе оның ӛзгермелі жағдайларында ҧйымның тиімді мінез-қҧлқын қамтамасыз ететін жағдайын, стилін анықтайды. Кәсіпкерлік қызметтің міндеттері мен қойылған мақсаттарға қол жеткізуге септігін тигізетін шешімдерді екі бағытқа бӛлуге болады. Бірінші бағыт – шешімі кәсіпкердің инновациялық қызметінің табысын қамтамасыз ететін міндеттер кешені, екінші бағыт – шешімі жҥзеге асырылған немесе енді ғана жҥзеге асырылып жатқан ӛндіріс ҥрдісінің немесе делдалдық қызметтің тиімділігін қалыптастыратын міндеттер кешені. Мысалы, пайданың ӛсуіне қол жеткізу ҥшін келесідей міндеттер кешешін шешуді талап етеді: ӛндіріс ҥрдісін оған қажетті факторлармен қамтамасыз ету, қаржыландыру кӛздерін іздестіру; бәсекенің ӛзгермелі жағдайларында кәсіпорынның тҧрақтылық деңгейін анықтау; ӛнім сатып алушылардың немесе клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыру; ӛнім сату кӛлемін кӛбейту; қызметкерлер санын тӛмендету; маркетингтік стратегияларды жасап шығару; 11 жабдықтаушыны таңдау; бизнес бойынша серіктесті таңдау; ҧйым ӛтімділігін арттыру; қоршаған ортаны қорғау бойынша шараларды жасап шығару және т.б. Кәсіпкерлік қызметтің экономикалық мәні айқын немесе сҧранысты толығымен қанағаттандыру мақсатында ӛндіріс факторларының жаңа тҧрғыдан ҥйлестіру (ӛнімді, технологияны, ҧйымдастырушылық тәсілдерді жаңарту) әдістерін іздестіру мен жҥзеге асыру болып табылады. 1.2 КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ Нарықтық экономика жҥйесінде кәсіпкерлік – жалпыэкономикалық, ресурстық, шығармашылық-ізденушілік (инновациялық), әлеуметтік, ҧйымдастырушылық функцияларды атқарады. Жалпыэкономикалық функция кәсіпкерлік ҧйымның ӛз атынан және жеке меншіктегі мҥліктік жауапкершілігімен дара кәсіпкерлер немесе заңды тҧлға ретінде қызмет ететін кәсіпкерлік ҧйымдардың объективті рӛлі не негізделген. Кәсіпкерлік қызмет тауарлар (жҧмыстар, қызметтер) ӛндіруге бағытталған және нарықтық экономиканың экономикалық заңдары (сҧраныс пен ҧсыныс, бәсеке, қҧн және т.б.) жҥйесінің әсері арқылы жҥзеге асырылады. Бҧл тҧрғыда, ол оның жалпыэкономикалық функциясының байқалуының объективті негізі болып табылады. Кәсіпкерліктің дамуы экономикалық ӛсудің, ҧлттық табыс пен жалпы ішкі ӛнім кӛлемін кӛбейтудің анықтаушы шарттарының бірі болып табылады.Сонымен қатар, бҧл фактор шаруашылық қатынастар жҥйесінде кәсіпкерліктің жалпыэкономикалық функциясының кӛрінісі ретінде анықталады. Ресурстық функция кәсіпкерліктің маңызды функциясы болып табылады. Кәсіпкерліктің дамуы ҧдайы ӛндірістің қарқынына, сонымен қатар шектеулі ресурстарды тиімді пайдалануға байланысты болады. Бҧл жағдайда ресурстар қҧрамына материалды және материалды емес ӛндіріс факторларын, олардың жҧмыс істеу жағдайларын, атап айтқанда: еңбек ресурстарын, жерді және табиғи байлықтарды, ӛндіріс қҧралдары мен ғылыми жетістіктерді, сонымен қатар кәсіпкерлік қабілетті және т.б.ресурстарды қамтиды. Кәсіпкердің жоғары табыстарға жетуі, егерде ол ғылыми-техникалық идеяларды, ӛзі қызмет істеп жҥрген сферадағы жаңашылдықтарды жҥйелі тҥрде жинау арқылы, оларды білікті жҧмыс кҥші мен ресурстарды ҧштастыру жағдайында пайдалануына байланысты болады. Алайда максималды табыстың (пайданың) соңынан тҥсу кӛбінесе ресурстарды тиімсіз пайдалануға алып келеді. Мҧндай кәсіпкерлер ӛз қызметімен қоршаған ортаға және тҧрғындарға зиянын тигізеді. Осыған байланысты ресурстық функцияны дҧрыс қолданбағаны ҥшін кәсіпкерлердің жауапкершілік нысандарын анықтайтын мемлекеттің реттеуші рӛлі ерекше маңызға ие болады. Кәсіпкерліктің бҧл функциясы бір – бірін толықтыратын басқа да функциялармен тығыз байланысты. Ол қабылданған шешімдер жағдайынан, кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің экономикалық еркіндігі деңгейінен шығады. жүктеу/скачать 2,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|