Оқулық баспа Философия тарихы Болмыс ілімі (Онтология) Эпистемология
жүктеу/скачать 6,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Философия ( n altynbekov )
| Нуржігіт Алтынбеков
575 түсудің негізінде өз ойын дамыта алады. Сана - адамдар жасаған әр затта, оны айнала қоршаған «жасанды табиғатта» сөнген. Өзінің өмірінің барысында сол заттарды пайдаланып, адам ондағы сөнген рухты қайта тірілтіп, өз санасының қүрамына айналдырады. «¥лы мәртебелі Табиғаттың» жасаған «аянышты тәжірибелеріне» тоқталсақ, жоғарыда айтылған ойдың ақикаттығына көзіміз жетеді. 1920 ж. Үндістан еліндегі орманда каскырдың соңында төрт аяқтап жүгіріп бара жатқан екі егіз кыз ұсталады. Олар қаскыр алып кетіп өсірген Амала мен Камала болып шығады. Оларды адами өмірге қайтару мақсатында Дели университетінің психология факультетінде зерттейді. Ақырында, адами катынастарға шыдай алмай Амала өледі де, Камала 16 жасқа шейін өмір сүріп, небары 30-ға тарта сөздің мән-мағынасын ұғады. Бірақ ол сөздерді сөйлем ретінде бір-бірімен ұштастырып айта алмайды. Олар күндіз енжар болып калғу үстінде болса, түнге карай көздері жарқырап, қасқырша ұлып, белсенділік көрсетеді... Екінші ғылыми экспериментті Кеңес Одағының көрнекті ғалымдары В.Мещеряков пен Э.Ильенков 60-шы жылдарда жасайды. Олар көзі көрмей, кұлағы естімей туган 4 баланы тәрбиелеп, адами өмірге әкеледі. Ең алдымен оларды кеңістікті сезінуге үйрету керек болды. Ол үшін балаларға емізікпен тамақ берген кезде, оны бірте-бірте аузынан алшақтатады, бала болса оны қолымен ұстап жібермеуге тырысады, яғни ол кеңістікті сезіне бастайды. Жүре келе олардың қолына қасық ұстатып, тәрелкеден тамақ алып, аузына жақындатып салуға үйретеді т.с.с. Сонымен адами заттарды игерудің аркасында олардың сана-сезімі оянып, олар адамдардың қатарына косылып, тіпті сөйлеу дәрежесіне дейін көтеріледі. Қалам иесі 1976 ж. болған ММУ-дағы жұмыс сапарында олармен көзбе-көз кездесіп, сұхбаттасқан болатын. Олар ол кезде психология факультетінің студенттері еді... Бұл теңдесі жоқ ғылыми теріске шығарды, сонымен қатар сананың әлеуметтік табиғатты эксперимент И.Канттың кеңістік жөніндегі априоризмің шынайы көрсетті. Келесі экспериментті АҚШ-тағы ғалымдар жасады. Олар шимпанзенің жаңа ғана |