Оқулық Қ.ӘБішев g è t э а І философия жоғары оқу орындары студенттері



Pdf көрінісі
бет59/128
Дата27.10.2022
өлшемі8,52 Mb.
#45622
түріОқулық
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   128
Байланысты:
Әбішев философия сканиров

§10. Крзтлыс
Егер адамдардың ici дүниедегі басқа барлық заңдылықтарды 
игеріп, дамыта алатын болса, онда баска формалардың да ішкі та- 
биғаты процесс, қозғалыс екендігін айкындайды. Адамның дүниеде 
болу формасы, негізгі өмір сүру жолы, жалпы дүниенің негізгі болу 
формасы шындығында қозғалыс екендігіне мегзейді. Заттық форма 
оның негізгі формасы емес, негізгі форма - қозғалыс.
Бүл қортынды тек адамның дүниеде болу формасына ғана емес, 
ол жалпы болмыстың барлық формаларына қатысты. Адамның дүни- 
еде болуына дейін бүл жағдай соншалықты айқын емес. Оның себебі 
заттық форма оның процестік табиғатын көбінесе бүркемелеп түра-
ДЫ .
Болмыстың негізгі өмір сүру, болу формасы немесе жолы де- 
геніміз оның бірде болып, бірде болмай отыратын өткінші түрі деген 
мағынада емес. Ол болмыстың ішкі мәңгі табиғатын көрсететін фор­
ма. Болмыстың ішкі табиғаты қозғалыс деген' сөз. Сондықтан да 
бүрынғы материалистер де мүны белгілі дәрежеде болжаған. Филосо­
фияда коп ойшылдар қозғалыссыз материя жоқ деген пікірге ойыс- 
таған. Бірақ козғалысты әртүрлі түсінген.
Ф илософия материяны, оның формаларын ойлауда кеңірек 
ауқьімда алғанда - адамға қатыссыз, одан оқшау алып зерттемейді 
дедік.
Қозғалыс табиғаттағы, қоғамдағы барлық өзгерістерді түгел қам- 
,л 
тиды. Қозғалысты болмыстың жалпы әрі ажырамас қасиеті ғана деп 
қарауға болмайды. Өйткені қанша мәнді болғанымен касиет күбылы- 
стың түпкі табиғатын қамти алмайды. Қозғалыс болмысқа тіпті бара­
бар нәрсе. Болмыс өзінің сыртқы көріністер жағынан емес, ішкі та- 
биғаты жағынан алып қарағанда қозғалыс болып шығады екен. Адам­
дар практикасы болмысТыи табиғатына тереңірек бойлаған сайын оның 
ар жағындағы мәні қозғалыс екенін аша береді.
Қозғалыстың ішкі өзіне қарама-қарсы сәті - 
тыныіитык-
Тыны- 
штык қозғалыстан болек, оған богде нәрсе емес. Тыныштық қозғалы- 
стың белгілі бір откінші қалпы. Дәлірек айтса, тыныштық қозғалыс- 
тың біршама түрақтылығы. Қозғалыстын бір формасы екіншісіне ay-
142


ысып отырады. Бірак ол денелер жерге катынасында тыныштық қал- 
пында. Қозғалыс негізгі, себебі барлық тіршіліктің формалары шын 
мәнінде қозғалыс. Тіпті тыныштықтың өзі де - қозғалыс немесе 
қозғалыстың біршама түрақгы калпы дедік. Сондықтан тыныштық 
относительдік (салыстырмалы) нәрсе. Тыныштық белгілі бір қатына- 
ста ғана тыныштық, басқа барлық қатынастарда - қозғалыс.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   128




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет