Оқулықтар мен әдебиеттер. «ҚР әлемдік қауымдастықта» пәні «Қазақстанның қазіргі заман тарихы»
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
| Аргентина - Оңтүстік Америкада аса серпінді дамып отырған мемлекеттердің бірі. Ол халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті нығайтуға елеулі үлес қосып келеді. Президент К.Менем жүргізген ауқымды реформалар ұлттық экономиканы тұрақтандыруға (1991 - 2000 жылдары ІЖӨ-ның орташа өсімі жылына 4,7 пайызды құрады), инфляцияны төмендетуге, сондай-ақ елге әкетілген капиталдың едәуір бөлігін қайтаруға мүмкіндік берді. Реформаның екінші жағы Аргентина экономикасының шетелдік капитал ағынына тәуелділігі, оның сыртқы факторлардың әсеріне байланыстылығы болды. Әлем-де ірі ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілердің бірі бола отырып және өнеркәсіптің түрлі салаларында, соның ішінде мұнай-химия және металлургия саласында бай тәжірибесі бола отырып Аргентина Қазақстанның осы аймақтағы тиімді серіктесі болуға қабілетті.
Қазақстан мен Аргентина арасында дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап (1993 жылғы 25 маусым) екі жақты ынтымақтастық тарихындағы аса елеулі оқиға ірі халықаралық жиындар барысында Н.Назарбаев пен К.Менемнің кездесулері (Голландияда 1993 жылғы қараша және Давоста 1994 жылғы қаңтарда) болды. 1995 жылғы қаңтарда Бразилия қаласында Қазақстан сыртқы саяси ведомствосы басшысының Президент К.Менеммен кездесуі өтті, оған Қазақстан Басшысының жолдауы тапсырылды. Аргентина Сыртқы істер министрі Г.Марио де Телламен келіссөздер барысында екі жақты ынтымақтастықтың келешекті бағыттары талқыланды. Екі жақтың пікірі бойынша бұл - мұнай-газ секторында, ауыл шаруашылығы, өндіруші, өңдеуші, металлургия және тамақ өнеркәсібі салаларындағы өзара іс-қимыл болмақ. Бұл орайда әңгіме тәжірибе алмасу, тауарлар сатып алу туралы ғана емес, Қазақстан өнімдерінің экспорты, кен рудасын өндіру, металлургия және химия салаларында отандық әзірленімдерді беру туралы да жүрді. Қазақстан Аргентинаның экономикалық реформаларды жүргізу, оның Рио топтары, 15 топтары, МЕРКОСУР кеден одағы, сондай-ақ Американ мемлекеттері ұйымы (біздің еліміз АМҰ-да бақылаушы болып табылады) шеңберіндегі қызметіне іс жүзінде қызығушылық білдіреді. Латын Америкасы құрлығы мемлекеттерінің арасында Қазақстанның Кубамен ынтымақтастығы әлдеқайда серпінді дамып келеді. Жалғасып жатқан экономикалық құрсау салдарының қиыншылықтарына, энергия көздеріне бағаның өсуіне және валюталық түсімнің негізгі көзі қантқа төмен бағаға қара-мастан 2000 жылы Кубада ІЖӨ өсімі 4,5 пайыз болды (Латын Америкасы бойынша орташа көрсеткіш 3 пайызды құрайды). Елде тропикалық дақылдар өсіру, мал шаруашылығын дамыту үшін үлкен мүмкіндіктері, никель, кобальт, марганец және темір кендері, мыс, хром мен фосфориттің елеулі қорлары бар. Кубаның батысында мұнай мен газдың келешегі зор кен орындары ашылды. Экономиканы орталықтандырылған басқарудан бас тартпай Гавана макроэкономикалық тұрақтандыру, мемлекеттік кәсіпорындардың шаруашылық дербестігін арттыру, сыртқы экономикалық қызметті ырықтандыру және шет елдік инвестицияларды қолдау жөніндегі шараларды жүзеге асыра отырып, бірте-бірте нарықтық амалдарды енгізу үстінде. Екі ел арасындағы дилломатиялық қатынастар 1992 жылғы 26 наурызда орнады, бір жылдан кейін Қазақстанда Куба елшілігі ашылды. Куба елшілігі Қазақстанда тіркелген дипломатиялық миссиялардың арасында алғашқылардың бірі болып өз резиденциясын жаңа елорда - Астанаға көшірді. Екі жақты қатынастардың негізін калаушы құжат сауда-экономикалық ынтымақтастық туралы келісім болып табылады. 1992 жылғы қарашада Алматыға Куба Сыртқы сауда министрінің бірінші орынбасары Г.Фернандес келді. Келіссөздердің басты тақырыбы Куба қантын Қазақстан мұнайына айырбасқа беру мүмкіндігі, сондай-ақ екі елдің сыртқы сауда және сыртқы экономикалық ведомстволары арасында байланыстарды жандандыру болды. Биотехнология (Кубадан фармацевтика, оның ішінде Б гепатитінің вакциналары импортталады), медицина (Кубада емделу, отбасылық дәрігерлер жүйесі), туризм, сондай-ақ қант және темекі бұйымдарын өндіру екі жақтық ынтымақтастықтың келешегі зор салалары болып табылады. 1995 жылғы қаңтарда Қазақстан Сыртқы істер министрінің Кубаға сапары болып өтті, оның шеңберінде ол Куба Республикасы Мемлекеттік кеңесінің басшысы Ф.Кастро Руспен, Ұлттық Ассамблея басшысы С.Флорнонмен, Министрлер Кабинеті төрағасының орынбасары Л.Сотомен және Сыртқы істер министрі Р.Робайнамен кездесті. Маңызды екі құжатқа: Мәдени және ғылыми ынтымақтастық туралы келісімге және Қазақстан мен Куба Сыртқы істер министрліктері арасында консультациялар алмасу туралы хаттамаға қол қойылды. Екі мемлекет арасында парламенттік байланыстар да дамып отыр. 2001 жылы Гаванаға Парламент Мәжілісінің төрағасы Ж.Тұяқбай барды, ол Куба парламентінің спикері А.Аларконмен келіссөздер жүргізді және Ф.Кастроның қабылдауында болды. Соңғы 15 жылда Чили өзінің экономикалық дамуында таңқаларлықтай ілгері кетті. Біздің елімізге Чили тәжірибесін қолдану тұрғысынан келсек, экономиканы реттеу, кен өндіру өнеркәсібін, ауыл шаруашылығын дамыту айрықша қызығушылық тудырады. Қазақстанда халықты әлеуметтік қорғау саласындағы Чили тәжірибесі кеңінен қолданылуда. Мысалы, қазіргі кезде біздің елімізде жүзеге асырылып жатқан зейнетақы реформасы көп ретте Чили үлгісін көшіреді. Сонымен қатар, Чилиде көмірсутегіне қатты тапшылық біздің елдеріміз арасындағы ынтымақтастықтың жақсы келешегі бар екендігін айтуға мүмкіндік береді. Қазақстан мен Чили Республикасы арасындағы дипломатиялық қатынастар 1993 жылғы 19 тамызда орнатылды. 1995 жылғы қаңтарда екі мемлекет Сыртқы істер министрлерінің келіссөздері болып оның қорытындылары бойынша өзара тиімді ынтымақтастықтың басым салалары нақтыланды. Олардың ішінде: кен ісі (мемлекеттік ұйымдастыру, заң шығару және лицензиялар беру жүйесі), молибден (технологиясы мен өндірісі), мыс және басқа да металдар (технологиясы, өндірісі және ұйымдастыру), денсаулық сақтаудың жекеше жүйесі (ұйымдастыру, заң шығару және бақылау) бар. Жауап қадам ретінде Сантьяго 1996 жыл ішінде Қазақстанға екі миссияның -Экономика министрінің орынбасары А.Мауленді, сондай-ақ Чили Президентінің халықаралық мәселелер жөніндегі кеңесшісі әрі сонымен қатар "Кореа энд Кореа Консалторс Лимитед" белгілі фирмасының президенті болып табылатын Е.Корреа Риосты аттандырды, түрлі ведомстволардағы, оның ішінде Қазақстан СІМ-дегі келіссөздер барысында екі елдің сауда саласындағы және іскерлік топтары арасындағы қатынастарды одан әрі дамыту туралы пайдалы пікір алмасу болды. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|