Оқушылардың ұжымдық шығармашылық іс-әрекеті тәрбие әдісінің бір түрі

Қорытынды

Ұжымның алдыңғы қатарлы рөлінің пайда болуына алғашқы себеп адамдардың үнемі серіктестікке және бірлестіктердәі әр түрлі формаларына ұмтылысы болды.

Тарихи тұрғыдан алғанда, адамдар өз бетінше біріккен болады, ол жеке дара істерді істеуге қарағанда табысты болды, бұл тұрмысиық міндеттерді орындау үшін, басшылықты өз қолына алу үшін қажет болды. Тіпті білімнің өзі Я.А. Коменскийдің және Петр I кезінен бастап біріктірудің мәжбүрлеуші актісі болып табылды, онда еркін-дербес бірігумен тек әрекеттердің бірегейлігі ғана ортақ болады. Алайда не бірінші, не екінші белгілері ұжымдасудың сипаттамаларына жатпайды.

Ұжымда тәрбиелеудің педагогикалық теориясы көптеген отандық педагогтар мен психологтардың күштерімен жасалынды. Ұжымда тәрбиелеу тұжырымдамасының теориялық негіздері кеңестік педагогикада А.С.Макаренко мен Н.К.Крупскиймен жасалынды. Ұжымдық тәрбиелеудің қажеттілігін олар оқушылардағы ұжымдық қасиеттердің қалыптасуы бойынша мақсаттық қондырғылардың жүзеге асырылуымен, ұжымды өмір сүру мен жұмыс істеу қабілеттерімен байланыстырды.

Ұжымдық шығармашылық істер бір-бірінен, ең алдымен, ортақ практикалық жұмыстың сипаты бойынша ерекшеленеді, ол бірінші орынға шығады. Бірақ әр ұжымдық шығармашылық жұмыста көптеген педагогикалық міндеттер шешіледі, ұжымдық, демократиялық өмір негіздерінің, балалардың инициативалығының, өзін-өзі басқарудың, белсенді адамдарға және азаматтарға деген қарым-қатынас қалыптасады. Ұжымдық-шығармашылық жұмыс әрқайсысына ең жақсы адами көрсеткіштерді көрсетуге және жетілдіруге, адамгершілік және рухани тұрғыдан өсуге мүмкіндік береді.

Ұжымдық шығармашылық жұмысты ұйымдастыру мен жүргізу барысындағы педагогтың тәрбиелеу қызметінің міндеттері келесідей:

1. Түрлі эмоционалдық шығармашылық және қоғамдық мәнді оқушылардың сыныптағы қызметін жақсы болашақ өмірдің үлгісі ретінде қалыптастыру, соның барысында балалардың әлеуметтенуі мен жақсаруы жүреді.

2. Өзін-өзі жүзеге асыруға, өзін-өзі растауға, қайта қалпына келтіруге жағдайлар жасау.

3. Ұжымда жағымды эмоционалдық орта қалыптастыру, әр баланың қорғалуының жағдайларын жасау.

4. Эмоционалдық тәрбиелеу үшін оптимисттік әлемді қабылдауды қалыптастыру, өзіндік мысалмен әр сәтті қуанышпен өткізуге үйрету.

Сыныптың тұрмысын жасау және меңгеру, кеңістіктің коммуникативтілігін дамыту тәрбиелеудің субъектілерінің, ең бірінші кезекте – тәрбиеленушілердің өздерінің әрекеттесуінсіз мүмкін емес. Олардың әсерлесуі сыныптың өзара араласуының процесінде жүреді, ол көптеген салалардан тұрады: қарым-қатынас, таным, пәндік-практикалық, рухани-практикалық қызмет, спорт, қол бос уақыт, ойын. Осы салалардың әрқайсысы қандай да бір дәрежеде оқушыға оның өзінің төрт «менін» жүзеге асыруға жағдайлар жасайды, олар сыныптастардың дамытылуымен бекітіледі, олар белсенді әсерлесуімен негізділген.

Сыныптағы әсерлесу – бұл ересектердің, оқушылардың және шағын топтардың әрекеттерін ұйымдастыру, олар ортақ жұмысты орындалуына бағытталған.

Жоғарыда аталған өмір қызметінің салалары, өз алдына, бір-бірімен әрекеттеседі: араласу кез-келген сыныптастардың ортақ қызметінде міндетті түрде болады, таным ойын процесінде жүзеге асырыла алады, пәндік-практикалық қызмет кейде бір уақытта құндылықтық-бағытталғандық болып табылады.

Бірақ осы салалардың қиылысуы олардың әрқайсысының меніне негізделеді немесе ортақ біздің белсенділігімен байланысты болады.

Алайда өз бетінше бұл байланыс пайда болмауы мүмкін: бұл үшін арнайы педагогикалық әрекеттер қажет. Мұндай шарттар сынып жетекшісіне және оның тәрбиеленушілеріне ұжымдық шығармашылық тәрбиелеуді ұсынады, оның технологиялық ядросы ұжымдық шығармашылық іс болып табылады.

Астана қаласының №51 мектеп-гимназиясында мен оқушылардың шығармашылық ұжымдық іс-әрекетке тәрбиелеу сабақтарын өткізген болатынбыз.

Біз ұжымдық шығармашылық жұмысты ұйымдастырдық және «Жанды Бұлақ көзі» шығармашылық жұмыстардың, ертегілердің, әңгімелердің жиынтығы» жұмыстарды ұсынамыз.

Біздің 8 «А» сыныбымыз – жанды, белсенді, шығармашылық топ. Бұл 22 баланың қасиеттерін білуімізге, дамытуымызға тура келеді, осы балаларда еңбексүйгіштікті, серіктестікті, адамдарға деген құрметті, жауапкершілікті дамыту керек болады. Бұған академик, профессор, керемет педагог И.П.Ивановпен жасалған шығармашылық ұжымдық істердің жүйесі ықпал етеді.

Ұжымның ерекшеліктерін ескере отырып, біз ата-аналармен және қатысушылармен ұзақ талқылаудан кейін біз «Жанды бұлақ көзі» шығармашылық альбомын жасаумен айналыстық.

Біз үшін «Жанды бұлақ көзі» дайын жинағының көрсетілімі болды. Кейін балалар өлеңдерін қорытынды сабақта және ата-аналарының алдында баяндаған болатын. Мынадай шешім қабылданды:

- Сегізінші сыныптағы сыныптың шығармашылық жұмысын жасауды жалғастыру.

- Көркем үйірмеде шығармашылық қабілеттерді енгізу.

- Мектеп әдеби жинағындағы ең жақсы жұмыстарды ұсыну.

- «Бастау» қалалық шығармашылық жұмысының қатысушысына айналу.

- Ата-аналарды серіктестікке шақыру.