Қозғыш тіндердің физиологиялық қасиеттері
Посттетаникалық потенциация
жүктеу/скачать 238,39 Kb.
|
Емтиханға арналған сұрақтар ТФП 2 курс толық
- Бұл бет үшін навигация:
- Реципрокті принципі
- Субординация принципі
- Тізбекті және ырғақты рефлекстер
- Н.Е.Введенскийдің болжауы бойынша, тежелу құбылысының негізіне теріс индукция жатады, яғни ОЖЖ-нің жоғарылау қозғыш учаскесі төмендеу қозғыш бөлімнің белсенділігін тежелуге келтіреді.
| Посттетаникалық потенциация
Потенциация – Жүйке орталықтарды тетаникалық жиі-жиі белсендіргенде олардың рефлекторлық реакциялардың жоғарлауы байқалады. Потенциацияның пайда болуы медиаторлар бөлінуінің жоғарлауына негізделген Реципрокті принципі Ол әрбір орталықтың қарым қатынасын сипаттайды,қарама қарсы қызметтердің пайда болуына жауапты.(Қанқа бұлшық еттердің бүгу немесе жазылуына), және бір орталықтың нейроны басқа нейрондардың орталықтарын тежейді және керісінше. Субординация принципі ОЖЖ-де иерархиялық қарым-қатынас болады – жоғарғы реттеу орталығы үлкен жарты шарлар болып табылыды. Базальді ганглийлер, орталық ми,сопақша ми және жұлын оның бұйрықтарына бағынады. Тізбекті және ырғақты рефлекстер Тізбекті – бір күрделі рефлекс актісі басқа бір рефлекстің пайда болуына себепші болады. Ырғақты - белгілі кезекпен жүретін қарапайым рефлекстердің бірінең соң қайталануы 5. Сеченов тәжірибесіндегі жұлын рефлекстерінің тежелуінің даму механизмі. 1862 жылы И.М.Сеченов орталық тежелу құбылысын ашты. Бақаға жасаған тәжірибесінде, көру төмпешігін тұз кристалымен тітіркендіргенде (алдын ала алдыңғы ми алынып тасталған), жұлын рефлекстерінің тежелуін байқаған. Осы тәжірибенің нәтижесінде И.М.Сеченов, ОЖЖ-де қозумен қатар, организмнің рефлекстік қызметін басатын, тежелу үдерісі де бар болатындығы туралы тұжырым жасады. Н.Е.Введенскийдің болжауы бойынша, тежелу құбылысының негізіне теріс индукция жатады, яғни ОЖЖ-нің жоғарылау қозғыш учаскесі төмендеу қозғыш бөлімнің белсенділігін тежелуге келтіреді. И.М.Сеченовтың тәжірибесіне қазіргі түсіндіру (И.М.Сеченов ми бағанының торлы құрылымын тітіркендірген): торлы құрылымның қозуы жұлындағы тежеуші нейрондар (Реншоу жасушалары) белсенділігін күшейтеді, бұл жұлынның α-мотонейрондарын тежелуге келтіреді, соның нәтижесінде жұлынның рефлекстік қызметі басылады. Жұлын мен мидың үйлесімді қызметінің маңызды шарты-бұл қозу процесінің болуы ғана емес, сонымен қатар оның ингибирлеу процесімен өзара әрекеттесуі. Тежелу-бұл бір қозу нәтижесінде пайда болатын және басқа қозудың әлсіреуіне немесе толық басылуына әкелетін тәуелсіз жүйке процесі. Орталық жүйке жүйесінде тежелудің пайда болуының сыртқы көрінісі-ағзаның ағымдағы әрекетін тежеу (рефлекторлық реакциялар, мотор белсенділігі, мінез-құлық). Алғаш рет орталық жүйке жүйесінде тежеу процесінің болуы эксперименталды түрде 1862 жылы и.М. Сеченов "Сеченовтың тәжірибесі"деп аталатын тәжірибеде көрсетілді. И. М. Сеченов терінің тітіркенуінен туындаған бақаның артқы аяғының иілу рефлексі тас тұзы кристалының визуалды түйнегіне (таламус) әсер еткенде тежелетінін байқады. Сыртқы жағынан, бұл рефлекстің уақытын көбейту немесе оны толығымен тоқтату арқылы көрінді. Рефлекстердің тежелуі таламустың қатысуынсыз да пайда болуы мүмкін, мысалы, жұлын бақасында, екі рефлекстің рецептивті өрістерінің қатты тітіркенуімен. Сонымен, неміс физиологы Ф. Гольц бақада екінші аяқтың қатты механикалық тітіркенуі пайда болса (мысалы, оны пинцетпен қысу), оны қышқылдың әлсіз ерітіндісіне батыруға жауап ретінде аяқтың тартылу рефлексі тежелуі мүмкін екенін көрсетті. Бақыланатын тежеу реакциясының механизмдерінің бірі оң және сол аяқтардың антагонистік бұлшықеттерінің жұлын орталықтарында өзара тежелудің дамуы болып табылады. Сонымен қатар, Гольц дененің бүйір беттеріне қысым жасау нәтижесінде пайда болған бақаның тырнау рефлексі аяқтың тітіркенуімен тежелетінін анықтады. Бұл деректер и. М. Сеченовтың нәтижелерімен бірге орталық жүйке жүйесінің барлық бөлімдерінің жалпы қасиеті ретінде тежеу идеясының негізін қалады. жүктеу/скачать 238,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|