Қозғыш тіндердің физиологиялық қасиеттері
Тітіркену ұзақтығының Заңы
жүктеу/скачать 238,39 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тітіркену градиентінің Заңы.
| Тітіркену ұзақтығының Заңы. Тіндердің реакциясы тітіркену ұзақтығына байланысты, бірақ белгілі бір шектерде жүзеге асырылады және тікелей пропорционалды. Тітіркену күші мен оның әрекет ету уақыты арасында байланыс бар. Бұл тәуелділік күш пен уақыт қисығы түрінде көрінеді. Бұл қисық Горвег—Вейс—Лапик қисығы деп аталады. Қисық сызық тітіркендіргіш қаншалықты күшті болса да, белгілі бір уақыт аралығында әрекет етуі керек екенін көрсетеді. Егер уақыт аз болса, онда жауап пайда болмайды. Егер ынталандыру әлсіз болса, онда ол қаншалықты ұзақ әрекет етсе де, жауап пайда болмайды. Ынталандыру күші біртіндеп артады және белгілі бір сәтте тіндердің реакциясы пайда болады. Бұл күш шекті мәнге жетеді және реобаза деп аталады (бастапқы реакцияны тудыратын минималды тітіркену күші). Реобазаға тең токтың әрекет ету уақыты пайдалы уақыт деп аталады.
Тітіркену градиентінің Заңы. Градиент-бұл тітіркенудің жоғарылауының беріктігі. Тіндердің реакциясы тітіркену градиентінің белгілі бір шегіне байланысты. Күшті ынталандыру кезінде тітіркенуді үшінші рет қолданған кезде реакция тезірек жүреді, өйткені ол күшті градиентке ие. Егер сіз тітіркену шегін біртіндеп арттырсаңыз, онда тіндерде тұру құбылысы пайда болады. Орналастыру-бұл матаның баяу өсетін ынталандыруға бейімделуі. Бұл құбылыс Na арналарының инактивациясының қарқынды дамуымен байланысты. Бірте-бірте тітіркену шегі артады, ал ынталандыру әрдайым қымбат болып қалады, яғни.тітіркену шегі артады. Қоздырылған тіндердің тітіркену заңдары реакцияның ынталандыру параметрлеріне тәуелділігін түсіндіреді және организмдердің сыртқы және ішкі орта факторларына бейімделуін қамтамасыз етеді. Тітіркендіргіштердің түрлері. Электр тітіркендіргіштердің ерекшеліктері Тітіркендіргіштер деп қозғыш құрылымдарға әсер ететін сыртқы және ішкі ортаның факторлырын айтады. Олар екі топқа бөлінеді: 1) табиғи (әртүрлі қабылдағыштар мен жүйке жасушаларында пайда болатын жүйкелік серпіндер); 2) жасанды: физикалық (механикалық – соғу, түйреу; температуралық –ыстық, суық; электр тоғы – айнымалы немесе тұрақты), химиялық (қышқылдар, негіздер, эфирлер, т.б.), физико-жимиялық (осмостық – натрий хлоридінің кристалдары). Физиологиялық тәжірибеде электр тоғымен тітіркендіруді жиі пайдаланады. Себебі оның күшін, әсер ету ұзақтығын, жиілігін және өрістеу деңгейлерін өзгертуге болады. Электр тіркендіргіші тіндерде із қалдырмай, зақым келтірмей, қысқа уақытта әсер етеді. Клиникада диагностикалық және емдеу мақсатында электрлік аспаптар кеңінен колданылады (мысалы, жоғары жиілікті токпен тіндерді тереңдетіп қыздыру). Қозғыштық параметрлері. 1. Қозу шегі-бұл ынталандырудың минималды күші қозуды тудырады, яғни минималды реакция. 2. Реобаза-бұл вольтпен көрсетілген минималды ток күші. 3. Пайдалы уақыт-бұл ең аз уақыт бір реобазада тітіркендіргіш ынталандыру. 4. Хронаксия-бұл ток күші екі есеге тең болатын уақыт реобаза, қозуды тудырады. 5. Орналастыру-бұл қозғыш тіндердің баяу бейімделуіне бейімделу ынталандыру күшінің артуы. 6. Тұрақтылық-бұл функционалды ұтқырлық. Тұрақтылық өлшемі мүмкін импульстардың максималды саны уақыт бірлігіне (сек) сәйкес қоздырғыш тін қолданылатын тітіркену ырғағымен. - жүйке ұлпасы: - 500-1000 имп/сек; - аболюттік рефрактерлік кезең-1-2 мсек. - бұлшықет: - 250-330 имп/сек; - аболюттік рефрактерлік кезең - 4-5 мсек. - синапс – - 100-125 имп/сек; - аболюттік рефрактерлік кезең - 8-10 мсек. 5. Хронаксия және оның клиникалық тәжірибеде маңызы. Хронаксия деп тiндi коздыратын екі реобазага тен күш әсерiнiн ен кыска уақытын (ОF) айтады. Қозғыш тiннiн хронаксиясы кыска болады. Оның мөлшері хронаксиметр аспабымен өлшенеді, мс. есебімен (сигмамен) белгіленеді. Хронаксиметр аспабымен адам тіндерінің әрбір морфологиялык элементтерiнiң козу дәрежесін өлшеуге болады. Бұл медицинада жиi колданылады. Мысалы, көздің тор кабатындагы фотокабылдағыштардын, iшкi кулакта орналаскан есту қабылдағышы - Корти мүшесінін хронаксиясын өлшеп білуге болады. Ұзақ жылдар бойы қорғасын өнеркәсiбiнде iстейтiн адамдарга уакытында сактык шаралар колдану үшін олардың жуйке хронаксия сы тексеріліп отырады. Қорғасынга улана бастаған адам жүйкесінің хронаксиясы жоғарылай бастайды. жүктеу/скачать 238,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|