472
МОРФОЛОГИЯ
күрделі анықтауыш,
т к ү н , жылы
сөздері сан есім-
дерге тіркесіп
қаш ані
сұрағына жауап беріп, пы-
сықтауыш қызметін атқара алады. Алыстан
алты
жасар
бала келсе, алпыстағы ақсақал келіп сәлем
берер (М ақал).
Он алты жасар
Б ақты ғұл
он ж а-
сар
осы Тектіғұлды біресе жетектеп, біресе арқа-
лап, н ағаш ы деген ел болмы сқа зорға жетіп еді
(Әуезов).
Е кірет
ас құйылмаса... (Әуезов). Осы-
дан
2-3 жыл
бұры н есірік інісі Ерібай оттың ба-
сын сипап қалды (Сәрсенбаев). Хан сөзіне сен-
генім,
он күн
мұрсат бергенім (Махамбет).
Сан есім
сағат
сөзімен тіркесе келіп, екі
ж ақты қы зм ет атқарады. Бірінш іден, сан есім
сағат
сөзінің алдында келіп, оны аны қтап,
қан-
ша
? деген сұраққа жауап береді де, күрделі аны қ-
тауы ш болады . А й н а л д ы р ға н
23 сағат т ы ң
ішінде... (М омышұлы). Екіншіден,
сағат
сөзінен
кейін қолданы лы п,
қаш ані
деген сұраққа жауап
беріп, уақыт, мезгіл м ағы насы н білдіреді. Ертең
таңертең
сағат сегізде
барлы қтары ңы з сақадай
сай тұрыңыздар (Ж ұмаділов) деген сөйлемде
са-
ғат сегізде
тіркесі - мезгіл пысы қтауыш қы з-
метін атқарып тұр.
5.3. САН Е С ІМ Н ІҢ М А ҒЫ Н А Л Ы Қ Т О П Т А РЫ
Сан есімдер қолданылу ерекшеліктеріне қарай
бір тобы зат есіммен тіркесіп, оны анықтап, есебін,
ретін, м өлш ерін білдірсе, біразы ж и н ақты лы қ
ұғымды, бөлш ектік үлесті, шамалық, болжалдық
мағыналарды білдіреді. Осындай мағыналық ерек-
шеліктеріне қарай сан есім алты топқа бөлінеді.
Олар:
есептік сан есім, реттік сан есім, ж инақ-
тық сан есім, топтау сан есімі, болжалдық сан
есім және бөлшектік сан есім.
Достарыңызбен бөлісу: |
