бар- с а -м , бар-ғы-ң келеді; бар-сын, бар-ған-мын, бар-ып-ты сияқты етістік ф ормалары нда
бару қим ы лды еш бір озгеріске түспей, о ған тек сол
қимылдың болуында шартгылық, қалау, ниетгілік,
бұйры қ-тілек, откен ш ақты қ мәндер сияқты мо-
дальды қ үстелген.
С ойтіп,
етістіктің грамматикалық катего- рияларын лексика-грамматикалық (салт-сабақ-
ты етістік, етіс, күшейтпелі етістік немесе корініс,
болымсыз етістік категориялары) және таза ф а м -
м атикалы қ (рай, ш ақ, ж ақ немесе жіктелу)
кате- гориялары деп екіге боліп қараған жон, өйткені
рай, ш ақ категориялары етістіктің м ағы н алы қ
ж ағы н ан оны езгеріске
түсірмейтін ғана тұлға-
сы емес, сонымен бірге етістікті басқа создермен
байланысқа түсіруге дәнекер болып, жіктеліп, сөйлем
ішінде қолдануға негіз болатын тұлғалары.
Б ірақ бұл категорияларды ң іш іне есімш е,
көсемш е, тұйы қ етістік немесе қимыл атауы ен-
бей қалады. Өйткені бұлар етістіктің граммати-
калы қ категориялары емес, ерекш е түрлері бо-
лы п табылады.
Тұйы қ етістіктің немесе қимыл атауының оз
мәніне сай етістіктің грамматикалық категория-
сы бола алмайты нын көру қиы н емес. Ең алды-
мен, тұйы қ етістік (қимыл атауы) жалпы грам-
м атикалы қ ж ағы нан қимылды емес, қимылдың
атын, атауын білдіреді, сойтіп, ол семантикалық
сипаты етістікке емес, зат есімге ж ақы н. Тұйы қ
етістік етістіктің негізгі ж әне туынды түбірлері-
не, сондай-ақ етістіктің лексика-ф ам м атикалы қ
категориялары (етіс, күшейтпелі етістік, болым-
сыз етістік) тұлғалары ны ң үстіне
-у қосымшасы
жалғану арқылы жасалады. Бірақ бұл жұрнақ рай,
шақ
(есімш е, косемше) тұлғалары ны ң үстіне
жалғанбайды. Бұл қасиет, екінші жағынан, тұйық
етістіктің (қимыл атауының) ф ам м атикалы қ си-
паты нан да ай қы н корінеді: ол (тұйық етістік)
зат есімдерше коптеледі, тәуелденеді, септеледі,
соны ң арқасы нда зат есім сияқты синтаксистік
қы змет атқарады, бірақ етістікке тән модальды-
лы қ (рай), ш ақты қ м ағы на білдіре алмайды және
жіктелмейді, етістікке тән синтаксистік қы змет
те атқармайды. Бірақ тұйы қ етістік озі ж асалған
түбір немесе етістіктің лексика-грам м атикалы қ
тұлғасын білдіретін салтты лы қ-сабақтылы қ ма-
ғы н аға еш озгеріс енгізбей, сол мәнінде сақта-
