эрі әділ кедей-кепшікке қамқор- шы бір сүлтаны дэурен кешіпті (“ М ың бір түн”).
Б ұры нғы өткен ш ақты ң жіктелу үлгісі.
а) жақ
жекеше
көпше
I
-м ы н /-м ін ,-бы н /-б ін -бы з/б із,-м ы з/-м із
- П Ы Н / - П І Н - П Ы З / - П І З II
- С Ы Ң / - С І Ң , -сы ңдар/ -сіңдер
- С Ы З / - С І З -сы здар/ -сіздер
III
жұрнағы ж оқ, нөлдік тұлға
ә ) I
жекеше
көпше
I
- П Ы Н / - П І Н - П Ы З / - П І З II
- С Ы Ң / - С І Ң -сыңдар/-сіңдер
- С Ы З / - С І З -сыздар/-сіздер
III
-ты, -ті
Б ұры нғы өткен ш ақты ң күрделі түрі
-ғ а н / -ген, -қан/-кен тұл ғал ы есім ш еге немесе
-ып, -іп, -п тұлғалы көсемшеге (еді) көмекші етістігінің
тіркесуі арқы лы жасалады. Есімше түрінде е
көмекші етістігіекен түрінде де тіркеседі. Бұрынғы
өткен шақтың мұндай күрделі түріндее(еді, екен)
көмекші етістігі ғана жіктеледі.
Тэкежанның үйінен Абай аттанғанда, күн кешкіріп, екінтіге тақап қалған екен (Әуезов).
Кеше кешқүрым недәуір қар жауып, т аңға жақын басылған еді (Сәрсенба-
ев).
Жиреншенің қайда екенін Үлжан білмеп еді (Әуезов).
Бұры нғы өткен ш ақ күрделі түрінің жіктелу
үлгісі
жақ
жекеш е
көпш е
I
оқы ған едім (екенмін) оқыған едік (екенбіз)
оқы п едім
оқы п едік
II
оқы ған едің (екенсің)
оқы ған едіңдер/
екенсіңдер
оқы ған едіңіз
оқы ған едіңіздер
оқы п едің
оқып едіңдер
оқы п едіңіз
оқы п едіңіздер
III
оқы ған ед і/екен /
оқы ған еді /е к е н /
оқы п еді
оқы п еді
Ескерту: Бұрынғы өткен шақтың есімшеден бол-
ған (білгенмін) оқы ғансы ң ж әнеедікөмекш і етіс-
тігінен құралған күрделі
(білген едім, біліп едім) түрлері тұжырымды, айғақты мәнді білдіреді
