П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет788/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   784   785   786   787   788   789   790   791   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

сияқтанбай, Үзақ тым-тырыс үндемей отырды
(Әуезов). Ж елкедегі қарағай кей жерінде қара
қошқылданып бірігіп, иықтан баспалап қарап
түрған самаладай эскер
сияқтанады 
(Сонда).
Туралы, турасы нда, жайлы, ж айы нда,
жонінде 
септеуліктері зат есіммен, есімдікпен, зат- 
танған создермен тіркесіп, белгілі бір іс-әрекет, 
о қ и ға ж өнінде айты лғаны н білдіреді. 
Брилев
бэрімізді жинап, сап алдында сынаудың қорытын-
дысы
жайлы қысқаша талдау жасады
(М ом ыш - 
ұлы). 
Сүраудан сүрау туып, Шэрипа окшелеп оты-
рып артель
туралы бірсыпыра нэрсені біліп алды
(Майлин).


ШЫЛАУ
561
Арқылы 
септеулігі зат есім, қимыл атауымен 
тіркесіп, істің, қимылдың амалын, не арқылы іске 
асқанын білдіреді. 
Үлкен істі елдің салмақты
үлкендері
арқылы болмаса, өз беттерімен істеп
кете алмайтын
(Әуезов).
Бойы, бойымен, бойынша 
септеуліктері зат 
есіммен, есімдіктермен ж әне 
-ған/-гентұлғалы
өткен ш ақ есімшемен тіркесіп келіп, іс-әрекеттің 
амал, тәсілін білдіреді. 
Еж елгі салт, машық
бой-
ынша бұл өңірдегі ағайын Зере отырған үйді жат-
сынған жоқ
(Әуезов).
Ш амалы, қаралы, шақты 
септеуліктері сан 
есіммен тіркесіп, болжалдық м ағы на береді. 
Інісі
Тектіғұл болса, қайшылықпен он
шақты жыл
қыршын жас күнін кешіріп еді
(Сонда). 
Бұл кезде
Үзақ жанында он
шақтыдай ғана кісі қалып еді
(Сонда).
10.1.2.2. Барыс септікті сөзбен тіркесетін
септеуліктер
Барыс септікті сөзбен тіркесетін септеуліктер 
есім сөздерге, есімш елерге, үстеулерге тіркесіп, 
мезгіл-мекендік, ш ектік м ағы на үстейді.
Дейін, шейін 
септеуліктері зат есімдерге, сан 
есімдерге, есімш елерге тіркеседі. 
Рақымбайға
шейін, 
күн шартылдап жай түскеннің артында-
ғыдай құп-қу болып, есеңгіреп қалған сияқты
(Әуезов). 
Ірбіт, Омбы, Том, Қьізылжар, Селебеге


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   784   785   786   787   788   789   790   791   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет