Исследование» научные доклады «Білім беру саясаты, тәжірибе және зерттеу»

ҮШ ТІЛДІ МЕҢГЕРУ –ЖАРҚЫН БОЛАШАҚТЫҢ КЕПІЛІ 

Əзімбаева Н. М.,  Сансызбаева Ж. А. 

Семей қаласындағы Пригород жалпы орта білім беретін мектебі 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 

Аңдатпа 

       Мақалада  үштұғырлы   тіл  өмірдің  қажеттілігі  айтылған.  Бұл  бүгінгі  елдің  тыныс-

тіршілігін айқындайды жəне жалпыға ортақ қалыпты норма болып саналады. Үш тілді қатар 

меңгеру  бəсекеге  қабілетті  ел   азаматының   міндеті.   Қазақстанның  білікті,  білімді  əр 

азаматын  ғаламдық  ақпараттар  мен   инновациялық  ағынына  ілесу  ағылшын  тілін  үйренуге 

жетелейді.  Тіліміз  арқылы  халқымыздың  жан  дүниесін  танып  білеміз,  себебі,  халықтың 

рухани байлығының сарқылмас бұлағы сонда жатыр. Туған жеріміз бен ел-жұртымызды да 

сол арқылы айтып жеткіземіз. 

Аннотация 

       В данной статье  говорится о необходимости трехязычья в настоящее  время. Сейчас, в 

такое  время  это  является нормой. Знание  трех  языков формирует  конкурентноспособную  

личность,  Это  необходимо  гражданам  Казахстана,  так  как      будущая    молодежь      должна  

быть    знающей,  грамотной,  ориентирующейся  в  новых  информационных  технологиях      и 

обязательно со   знанием  английского  языка. Благодаря  языку мы  можем донести до людей  

все духовное  богатство  жизни, красоту родного  края   и  любовь  к  народу . 

Abstract 

     In  this  article  talked about the necessity of трехязычья presently. Now, in this such time is a 

norm. Knowledge of three languages forms конкурентноспособную personality, It needs to the 

citizens of Kazakhstan, because future young people must be knowing, literate, oriented in new 

information technologies and necessarily with knowledge of English. Due to a language we can 

carry to the people all spiritual wealth of life, beauty of native edge and love to the people . 

       Ел  Президенті  Н.Ə.  Назарбаев  Қазақстан  халықтары  Ассамблеясының  ХІІ  сессиясында 

сөйлеген  сөзінде: «Қазақстандықтардың  жаңа  ұрпағы  ең  кемі  үштілді  болуы,  қазақ,  орыс 

жəне  ағылшын  тілдерін  еркін  меңгеруі  тиіс.  Еуропада  көптілділік  қалыпты  нормаға 

айналған, біз де осы қатардан міндетті түрде табылуға тиіспіз. Ағылшын тілін кең тұрғыда 

білмей, ұлттың нағыз бəсекеге қабілеттілігі туралы айту қиын».   Қашан да игі істің басы – 

тіл.  Қай  заманда  да  тіл – елшінің  алмас  семсер-құралы.  Өнер  алды – тіл.  Тəрбиенің  де, 

əдептің де басы – тіл.  Ақыл мен білімнің тілмашы да – тіл. Ендеше, адамның құты – тілден. 

Əйгілі  философ-жазушы  Əбіш  Кекілбайұлы  айтады: «Жалпақ  əлемді  ауызыңа  қарату  үшін, 

рухани  ерлік  керек,  жалпақ  əлемге  қысылмай,  қымтырылмай  қарау  үшін,  рухани  байлық 

керек»  деп.  Біздіңше,  рухани  байлық,  рухани  ерлік  тұлғаның  тұла  бойына  тіл  арқылы 

дарымақ.  Демек,  жақсылық  та – тілден,  жамандық  та – тілден.  Тілменен  түйген  тіспенен 

шешілмес.Ал  көптілділік – бүгінгі  заман  талабы.  Бір  халықтың  мəдениетін  басқаларымен 

салыстыру  арқылы  ғана,  əлем  суретін  əр  қилы  əрі  тұтас  көруге  мүмкіндік  беретін  ұлттық 

мəдениеттің  күллі  ерекшеліктерін,  барша  құндылықтарын  сезінуге  болар  еді.  Турасын 

айтсақ,  екінші  бір  тілде  сөйлеу  өзге  тілді  пайдалану  ғана  емес,  басқа  ұлттық  мəдениеттің, 

психологияның аясына сыналап енуді де аңғартады. 

     Тіл білу – байлық. Əсіресе, өркениетті еліміздің дамуына үлес қосқымыз келсе, көп тілді 

игерген азаматтарға қарап  қуанатынымыз да белгілі. 

295

     Үштұғырлы  тіл өмірдің қажеттілігі. Бұл бүгінгі елдің тыныс-тіршілігін айқындайды жəне 

жалпыға  ортақ  қалыпты  норма  болып  саналады.  Үш  тілді  қатар  меңгеру  бəсекеге  қабілетті 

ел   азаматының   міндеті.   Қазақстанның  білікті,  білімді  əр  азаматын  ғаламдық  ақпараттар 

мен  инновациялық ағынына ілесу ағылшын тілін үйренуге жетелейді. 

    Бұл орайда орталықта тіл үйренем деушілер қазақ тілімен қатар ағылшын тіліне де үйреніп 

жатыр. Бұл бəсекеге қабілеттілікке  ұмтылудың ең алғашқы сатысы болып саналады. Өйткені 

қазіргі  уақытта  бірнеше  тілді  меңгерген  азаматтардың  қай  ортада  жұмыс  істесе  де  жолы 

ашық.  Мемлекеттік  тіл  мемлекет  өмірінің  барлық  саласында  «бүкіл  қоғамымызды 

біріктіруші»  қызметін,  орыс  тілі  ұлтаралық  қатым-қатынас  тілі,  ал  ағылшын  тілі  əлемдік 

экономикаға, əлемдік қауымдастыққа кірігуімізге қызмет етуде. 

     Қазақстанда 

тіл 

үйрену 

мəселесі  

ерекше 

маңызға 

ие. 

Тілдерді 

оқыту 

орталығында  оқитын тыңдаушылар бұл тілдің тек қана бір қатынас құралы ғана емес, ол сол 

халықтың  тарихы,  мəдениеті,  өмір  салт-дəстүрін,  толық  болмысы  мен  бет-бейнесін 

көрсететінін  ұғына  отырып,  оқу  үрдісінде   аталған  жайлар  туралы  пікірлерін  жиі  ортаға 

салып отырады. 

     Өз ана тіліңді қадірлемей, ел-жұртыңды сүйе алмайсың. Əр азамат ана тілінің бай қорын 

игерумен  бірге  орыс,  ағылшын  тілдерінің  де  асыл  қазынасынан  сусындап,  оны  іске  асыра 

білгені де жөн. Елбасы өз Жолдауында: «Қазақ тілі – біздің рухани негізіміз... Біз қазақ тілін 

жаңғыртуды  жүргізуге  тиіспіз...  Қазақстанның  болашағы – қазақ  тілінде.  Қазақ  тілі 2025 

жылға қарай өмірдің барлық саласында үстемдік етіп, кез келген ортада күнделікті қатынас 

тіліне  айналады...»  дегені  көпке  белгілі.  Сонымен  қатар  мемлекет  басшысы  «Үштілділік 

мемлекеттік деңгейде ынталандырылуы керек. Орыс тілін білу – біздің ұлтымыздың тарихи 

артықшылығы  екені  баршаға  белгілі...  Біз  ағылшын  тілін  игеруде  серпіліс  жасауымыз 

керек.   Қазіргі  əлемнің  осы  «лингва  франкасын»  меңгеру  біздің  еліміздің  əрбір  азаматына 

өмірдегі  шексіз  жаңа  мүмкіндіктерді  ашады»  деп,  қазақ  тілі  жəне  тілдердің  үштұғырлы 

мəселесіне кеңінен тоқталды. 

    Біз  өз  елімізде  өз  ана  тілімізде,  қазақ  тілінде  сөйлеуге  міндеттіміз.  Өйткені,  тіл – біздің 

қазақтығымыздың  кепілі.   Мемлекетіміздің  мызғымас  нышаны.  Мемлекеттік  тілге  деген 

көзқарас  өзгермей,  ештеңе  де  өзгермейді.  Қоғам  мен  қоғамдық  сана  өзгерген  сайын  тіл  де 

өзгеріп отырады. Біздің орталықтың ұжымы заман ағымына сай өздеріне жүктелген міндетті 

жауапкершілікпен атқаруда. 

     Əрине, кез келген азаматтың үш тілде сөйлегені дұрыс, үш тілді қатар меңгергеннен, тіл 

білгеннен ешкім де ұтылмайды. 

     Қазір  тіл  үйренушілердің   барлығы  дерлік  орыс  тілін  жақсы  меңгерген.  Орталықта 

оқитын   тіл  үйренушілер  арасында  əр  түрлі  ұлт  өкілдері  болғандықтан,  тіл  үйренушілер 

алдымен өз қандастарымыздың белсенділігіне, ынта-ықыласына назар аударады. Сондықтан 

да тілдердің үштұғырлығының бір ұшы мемлекеттік тіл – қазақ тілін меңгеру болғандықтан 

жұмыстың басым бөлігі қазақ тілін меңгеруге бағытталып отыр. Біздің негізгі мақсатымыз - 

Қазақстанда  тұратын  барша  азаматтың  қазақ  тілін  меңгеруі.  Бұған  барлығымыз  да  үлкен 

түсіністікпен қараймыз. Ағылшын тілін білу игілікті іс. Қазір атқарылып жатқан қызметтің 

барлығы  Қазақстанның  əр  азаматы  аудармашының  көмегінсіз  қарым-қатынас  жасай 

алатындай дəрежеге жетсек деген ниет. Бұл бəріміздің де дəрежемізді арттырады.  

     Орталықта  оқитындардың  үш  тілде  сөйлеуіне  мүмкіндіктері  бар.   Бауыржан 

Момышұлының сөзімен айтқанда «Тіл дегеніміз қай халықтың болмасын кешегі, бүгінгі ғана 

тағдыры  емес,  бүрсүгінгі  де  тағдыры.  Қазақ  тілі...  өткірлігімен,  бой  балқытып,  тамыр 

шымырлатып  жан  жүйеңді  жандырып,  құлақ  құрышын  қандырып,  ұғымына  қонымды, 

жүрегіңе тиімді... қысыл таяң қатал жағдайда қайрап, егеп сөз тапқанға қолқа жоқ дегендейін 

296

ерге, елге медет болып адам түгіл,  жағдайдың көмейіне құм құйып, аузын аштырмай, үнін 

шығармай 

қоятын 

тіл». 

      Алда  тұрған  мақсатқа  жету  үшін   талаптану  да,  тырысу  да  өз  қолымызда.   Көп  болып 

қолға  алынған  іс  əрқашан  да  жүйесін  табады.  Бір  ауыз  сөз  көкке  де  көтереді,  бір  ауыз  сөз 

жерге де кіргізеді. Алдымен қарым-қатынас тілінен бастасақ ештеңеден де ұтылмай ақпарат 

ағымында үш тілде сөйлей алатынымызға ешкімнің де шүбəсі болмайды. Игілікті істің ерте-

кеші жоқ екенін ұмытпай, алдымен қазақ, кейін ағылшын тілін үйренсек құба-құп. 

     Көптілді оқыту – жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын, əлемдік 

ғылым  құпияларына  үңіліп,  өз  қабілетін  танытуына  мүмкіншілік  беретін  бүгінгі  күнгі  ең 

қажеттілік. 

     Үш  тілде  оқыту – заман  талабы.  Негізгі  мақсаты:  бірнеше  тілді  меңгерген,  əлеуметтік 

жəне кəсіптік анықтауға қабілетті мəдениетті тұлғаны дамыту жəне қалыптастыру. Үштілдік 

туралы  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ə.Назарбаев  білім  жəне  ғылым  саласы 

қызметкерлерінің III съезінде  сөйлеген  сөзінде: «Ағылшын  тілінің  қажеттілігі  əлемге  тəн 

қажеттілік,  бүгінгі  күн  талабы.  Ал  орыс  тілін  жақсы  білу – біздің  байлығымыз»  десе, 2007 

жылғы «Жаңа əлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында: «Қазақстан бүкіл əлемде халқы 

үш  тілді  пайдаланатын  жоғары  білімді  ел  ретінде  танылуға  тиіс.  Бұлар:  қазақ  тілі-

мемлекеттік тіл, орыс тілі-ұлтаралық қатынас тілі жəне ағылшын тілі-жаһандық экономикаға 

ойдағыдай кірігу тілі» деген болатын. 

      Қазақ,  орыс,  ағылшын  тілдерін  меңгеру  адамның  жеке  жəне  кəсіби  қызметінің  қазіргі 

қоғамның  ажырамас  компоненті  болып  отыр.  Осының  өзі  үлкен  көлемде  адамдардың 

практикалық жəне кəсіби тұрғыда көп тілді меңгеру қажеттілігін тудыруда. 

      Ағылшын тіліне ерте жастан оқыту жақсы əрі еркін меңгеруге ғана емес, сонымен бірге 

адамның  интеллектуалдық,  тəрбиелілік  жəне  рухани  потенциалын  жақсартатынын  бүгінгі 

таңда  түсіндіріп  жатудың  қажеті  жоқ.  Көпжылдық  зерттеу  көрсеткендей,  ағылшын  тіліне 

ерте  жастан  оқыту  балалардың  жалпы  жəне  тілдік  дамуын  реттейді,  бастауыш  мектепте 

тəрбиенің  жалпыбілімдік  құндылығын  көтереді,  балаларды  өзге  ұлт  мəдениетін  білуге 

үйретеді. 

       Бүгінде еліміз жаңа ғасырдың табалдырығын абыройлы көрсеткіштермен аттап, дамыған 

елу елдің қатарына қосылуға бет бұрғандықтан, еліміздің білім беру жүйесі де əлемдік білім 

талаптарына  сəйкес  болуы  тиіс.  Сондықтан  ақпараттық  жəне  коммуникативтік 

құзыреттілікпен  қатар,  бүгінгі  таңда  полимəдениеттілік  білімнің  базалық  құзыреттілігі 

ретінде  танылып  отыр.  Осыған  орай  Қазақстан  Республикасының  Білім  жəне  ғылым 

Министрлігінің 7.08.2007 жылғы  № 387 бұйрығының  негізінде 2007 жылы  қазақ  мектеп-

гимназиясында  дарынды  балаларға  мамандандырылған  үш  тілде  оқытылатын  мектеп 

ашылды. Бұнда: 

1. Жаратылыстану-математика бағытында бір не одан да көп пəндерді ағылшын тілінде

оқыту;

2. Қазақ жəне ағылшын тілдерін тереңдетіп оқыту;

3. Орыс тілі мен əдебиет пəндерін орыс тілді мектеп бағдарламасымен оқыту ескерілген.

       Көптілді  білім  беру    Қазақстан  Республикасының 2005-2017жж  арналған  дамудың 

кешенді бағдарламасында актуалды бағыттардың бірі болып табылады. Сапалы білім беруді 

жəне  жоғары  танымды  қалыптастыруға  ұмтылу,  білім  шекарасын  жылжыту,  оқушыларды 

өмірге даярлау – жаңа əлемде нақты қос не көптілділік болып табылады. 

      Білім беру жүйесі заман сұранысына лайықты білім беруді көздейді. Жаңа технологиялар 

мен  ақпараттық  коммуникативтік  құралдармен,  техникамен  жастардың  бойына  еліміздің 

рухын,  ұлттық  мəдениетін  де  дарыту  болашақ  үшін  маңызды.  Баланың  бойына  ұлтының 

297

ұлылығы ананың сүті, ананың тілімен дариды. Сондықтан ең алдымен тілді жетік меңгерту 

қажет.  Осы  орайда  қазақ  мектеп-гимназиясында  қазақ  тілін  тереңдетіп  оқыту  пəндік-

түсініктік лексиканы молайту жолымен коммуникативті-функционалды жағынан жəне түркі 

тілдік  отбасы  тілдерімен  салыстырмалы  байланысты  дамыту,  түпнұсқа  мəтіндерді 

сараптамадан өткізу, əр түрлі жанрлық тіл дамыту негізінде іске асырылады. Гимназиямызда 

эксперимент  сыныптарда  орыс  тілі  мен  əдебиеті  орыс  тілінде  оқытылатын  мектеп 

бағдарламасы бойынша оқытылады. Орыс тілі мен əдебиетін оқытуда жеке бағытталған жəне 

деңгейлік  дифференциация,  дебат,  АКТ,  диалогтік  жəне  жобалық  оқыту  технологиялары 

қолданылады. Ағылшын тілін тереңдетіп оқыту бағдарламасын іске асыру кезінде оқушылар 

ауызша  түрде  де,  жазбаша  түрде  де  грамматикалық  құрылымдарды  қолдана  жəне  айыра 

білуге  дағдыланады.  Коммуникативтік  мақсаттарды  іске  асыру  барысында  оқушылардың 

қызығушылығын  ескере  отырып,  тілдік  материалдарды  дұрыс  таңдай  білу,  лексикалық 

сөздік  қорын  молайту,  оқу-танымдық  əрекеттерді  өз  беттерімен  орындай  алу  жаңа 

ақпараттық технологиялары қолданылады. 

        Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ə.Назарбаевтың  «Болашақ»  атты 

Мемлекеттік  бағдарламасы  Қазақстанның  бүкілəлемдік  білім  жүйесіне  енгендігінің  куəсі. 

Біздің  түлектеріміз  əлемнің  ең  жақсы  университеттерінде  білім  алуы  үшін  ағылшын  тілін 

жақсы  деңгейде  білулері  керек.  Мектебіміздің  педагогикалық,  оқушылар  жəне  ата-аналар 

ұжымы  көптілді  тұлғаның  бүгінгі  заман  талабы  екенін  түсіне  отыра,  əрі  қарай  да  тілдерді 

меңгеруге  даярлық  танытып,  білім  жүйесінде  де,  əлемдік  еңбек  нарығында  да  бəсекеге 

қабілетті болуға ұмтылады. 

         Тіл – қазақтың  жан  дүниесі,  рухани  негізі,  ел  еркіндігі  мен  ұлтты  танытатын  басты 

белгі. Ана тілі – əр адамға ананың ақ сүтімен бойға жетіп, ананың əлдиімен, бесік жырымен 

құлаққа сіңіп, атадан-балаға жетіп отыратын ұлы күш. Ана тілі – ұрпақ тəрбиесінің пəрменді 

құралы, рухани байлықтың баға жетпес байлығы, қуатты қайнар бұлағы. Ана тілі – халықтың 

өткен  ұрпағы,  қазірге  жəне  келешек  ұрпағы  арасындағы  тарихи  жалғастықты  жүзеге 

асыратын  бірден-бір  сенімді  құрал.  Тіліміз  арқылы  халқымыздың  жан  дүниесін  танып 

білеміз, себебі, халықтың рухани байлығының сарқылмас бұлағы сонда жатыр. Туған жеріміз 

бен ел-жұртымызды да сол арқылы айтып жеткіземіз. 

       Тіл  адам  баласының  басты  қазынасы  болғандықтан – тіл  байлығы  елдің  елдігін, 

жұртшылығын,  ғылымы  мен  əдебиетін,  өнеркəсібін,  мəдениетін,  қоғам-құрылыстары  мен 

салт-санасынынң,  жауынгерлік  дəстүрінің – мұрасының  қай  дəрежеде  екенін  танытатын 

дəлелді көрсеткіші. Əр халықтың ғұмыры – оның тілінде. Əрбір тіл өзінің халқы үшін «Ұлы» 

деп қырғыздың атақты жазушысы Шыңғыс Айтматов айтқандай, тіл – ұлттың тірегі. Ол жан-

дүниеңді  ашып  көрсететін  мөлдір  айнаң.  Тіл  жоғалса,  ұлт  та  жоғалатыны  белгілі.  Барлық 

қазақстандықты біріктіретін – қазақ тілі сондықтан, егемен елімізді сақтап қалу үшін ұлттық 

құндылықтар мен мемлекеттік тілге ерекше ықылас қажет.

 

 

      Тіл – қай ұлтта, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Тіл байлығы – əрбір елдің ұлттық 

мақтанышы. Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі. Тіл – халықпен бірге 

өмір  сүріп,  дамиды,  əр  ұлттың  тілі – оның  бакыты  мен  тірегі. «Ана  тілі – халық  боп 

жасағаннан  бері  жан  дүниеміздің  айнасы,  өсіп-өніп  түрлене  беретін,  мəңгі  құламайтын 

бəйтерегі», – деп  Жүсіпбек  Аймауытов  айтқандай,  елін,  жерін,  сүйген  əрбір  азаматтың 

көкірегінде ана тіліне деген сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. 

       Қазақ  тілі – Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік  тілі.  Мемлекеттік  тіл – 

мемлекеттің бүкіл аумағында, қоғамдық қатынастардың барлық салаларында қолданылатын 

тіл  болғандықтан,  жүргізілетін  барлық  іс-қағаздары  мен  құжаттар  мемлекеттік  тілде  болуы 

тиіс.  Өйткені,  өркениетке  құлаш  ұратын  елдің  өрісі  қашан  да  білікті  де,  саналы  ұрпақпен 

298

кеңеймек.  Əлемдегі  жоғары  дамыған  елдердің  санатына  енуді  көздеген  халықтың  басты 

мақсаты да сауатты ұрпақ тəрбиелеу. Сауатты ұрпақ тəрбиелеу дегеніміз өз ана тілінде еркін 

сөйлей алатын, оны терең меңгерген ұрпақ. Ал, ана тілін жақсы білмейінше, сауатты сөйлеп, 

сауатты  жазып,  тіл  байлығын  мол  қолданбайынша,  шын  мəніндегі  мəдениетті  адам  бола 

алмайсың. 

     Сондықтан, мемлекеттік тілді жəне басқа тілдерді үйрену арқылы балалар мен жастардың 

əлем  жəне  ұлттық  мəдениетті  игерулеріне,  өз  халқы  мен  басқа  Қазақстан  халықтарының 

дəстүрлері  мен  мəдениетін  зерттеуіне  жəне  қабылдауына  жағдай  жасау  керек,  яғни 

полимəдениетті тұлға қалыптастыру керек. 

      Білім  берудің  маңызды  стратегиялық  міндеті  бір  жағынан  үздік  қазақстандық  білім 

дəстүрлерін  сақтау  болса,  екінші  жағынан  мекетеп  бітірушілердің  халықаралық  біліктілік 

сапасын,  лингвистикалық  білім  жетілдіру,  ең  негізгісі  мемелкеттік  жəне  шет  тілдерді 

қамтамасыз ету болып табылады. 

     «Жаңа  əлемдегі  жаңа  Қазақстан»  жолдауында  Н.Назарбаев  «Тілдердің  үштұғырлығы» 

мəдени жобасын кезеңдеп іске асыруды қолға алуды ұсынды. Қазақстан бүкіл əлемде халқы 

үш тілді пайдаланатын мəдениетті ел ретінде танылуы тиіс.Бұлар: қазақ тілі-мемлекеттік тіл, 

орыс  тілі  –ұлтаралық  қатынас  тілі  жəне  ағылшын  тілі-жаһандық  экономикаға  ойдағыдай 

кірігу тілі», -деген болатын /1/ 

      Көптілдік  қоғамдағы  келісімді  нығайтудың  факторы,  жаңа  əлеуметтік  –экономиалық 

ортадағы  маңызды  аспектісі, «ашық  ойлаудың»  мықты  əлеуметтік  –экономикалық  əсері 

екенін,  сонымен  қатар  бəсекеге  қабылетті , көпмəдениетті  жеке  тұлғаны  қалыптастырудың 

негізі, білім беруді жетілдірудің басым бағыттары болып табылады. 

      Бүгінгі  таңда  «Тілдердің  үштұғырлығы»  мəдени  жобасын  іске  асыру  мақсатында 

қоғамдық  өмірдің  барлық  салаларында  қазақ  тілінің  мемлекеттік  тіл  мəртебесіне  сəйкес 

қолданылуын  қамтамасыз  ету , ресми  тіл,  ұлтаралық  қатынас  тілі  ретінде  орыс  тілінің 

функцияларын  сақтау,  жаһандық  экономикаға  ойдағыдай  кірігу  ретінде  ағылшын  тілін 

дамыту жөніндегі шаралар кешені қолға алынып отыр. 

      Отандық білім беру жүйесін халықаралық стандартқа сай бейімдеу, көп тілді білім беру 

жүйесін  қалыптастырып,  дамытуды  талап  етеді.  Əрине,  бұл  арада  мемелкеттік  тіл-қазақ 

тілінің  мəртебесін  көтеруге  айрықша  көңіл  бөлуіміз  қажет.Өзге  тілді  дəрісханаларда 

мемлекеттік  тілді  оқытудың  басты  мақсаты-тіл  үйренушілердің  қатысымдық  біліктілігін 

қалыптастырып, сөйлеу қабілетін дамыту. Оқытудың міндеті –əр оқушыға терең білім беру, 

олардың ойлау қабілетін арттыру. Осы мақсатқа жету үшін талмай іздемпаздықпен еңбек ету 

бар  қауымның  негізгі  міндеті  мен  мақсат  мүддесі  болмақ.Тілді  оқытудың  түрлі  əдіс-

тəсілдерін  ұтымды  пайдалану  арқылы  оқушылардың  білім  алуға  ынта-ықыласын  оятып, 

жауапкершілігін күшейту көзделеді. 

      Сондықтан  əр  оқушының  бойына  жаңа,  тың  серпеліс  туғызатындай  əдістерін  тауып, 

əрқилы  əрекеттер  арқылы  олардың  ақыл-ойын  ұштау,  жетілдіру  көзқарасын,  сенімділігін, 

жауапкершілігін дамыту жолдарын іздестіру-əр оқытушының міндеті. 

      Əрбір  мұғалім,  əсіресе  қазақ  тілі  пəнінің  мұғалімі,  сабақ  жүргізу  барысында  жаңа 

технологияларға  сүйене  отырып  тың  идеялар  мен  проблемалық  ой  тудырып  отырса, 

оқушылардың  пəнге  деген  қызығушылығын  арта  түседі.  Мұндай  күрделі  мəселені  шешуге 

үздіксіз  білім  беру  ісінің  алғашқы  сатылардың  бірі  болып  табылатын  балабақша-орта 

мектеп-орта  арнаулы  оқу  орны-  жоғары  оқу  орындарда  қазақ,  орыс,  ағылшын  тілі  пəні 

жүйелі  түрде  сатылап,  бір-бірімен  байланыстыра  оқытылмаса  дұрыс  нəтижеге  қол  жеткізе 

алмаймыз. 

299

     Шығармашылық-бұл  адам  іс-əрекетінің  ерекше  бір  түрі,  адамның  ақиқат  өмірді  тануға 

ұмтылуы,  ізденуі.  Оқушылар  талантының  табиғи  нышандарын  ұштап,  дамытуға  олардың 

пəнге деген қызығышылықтары мен бейімділіктерін іске қосуға, сенімдерін қалыптастыруға, 

ұжымдық жəне жеке іс-əрекеттер тəсілдерін үйрету арқылы біліктіліктерін арттыруға жағдай 

жасау қажет. 

      Жалпы  білім  беретін  мектептерде  қазақ,  орыс,  ағылшын  тілін  оқытудың  өзіндік 

ерекшеліктері  бар.  Пəндердің  негізгі  мақсаты  –мектеп  оқушыларын  қазақ,  орыс,  ағылшын 

тілінде  сөйлеп,  жаза  білетін  дəрежеге  жеткізу,түрлі  халықтардың  əдет-ғұрпын,тарихын 

танып  –білуге,  тілін  құрметтеуге  тəрбиелеу.  Мұның  өзі  –оқушыларға  интернационалдық, 

патриоттық  тəрбие  беру  жұмысына  да  тікелей  көмегін  тигізеді.Бұл  мақсатқа  жетуде  оқыту 

үдерісін  оңтайландырудың  маңызы  зор,  өйткені  ол  сабақтың  білімдік,  тəрбиелік  жəне 

дамытушылық міндеттерін кенеді түрде жүзеге асыруды көздейді. 

Əдебиеттер тізімі 

1.Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ə. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы.

«Əлеуметтік –экономикалық жаңғырту-Қазақстан дамуының басты бағыты» Астана, 2012, 27 

қаңтар 

2. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ə. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы.

«Жаңа əлемдегі жаңа Қазақстан». «Тілдердің үштұғырлылығы» мəдени жобасы.Астана, 2007 

ж. 

3.Қазіргі заманғы педагогикалық технологиялар. №1 (64) Білім беру саласында сурет арқылы

–үштілділдікті дамыту тəсілі.

4.Сулейменова  Галия  Мейрамбековна.  Үш  тілді  меңгеру-  полимəдениетті  тұлға

қалыптастыру кепілі. 

300

КӨП НЕГІЗДІ АРИФМЕТИКА – ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ОРТАНЫҢ 

МАТЕМАТИКАЛЫҚ МОДЕЛІ 

Əмірбекұлы А, Бəймішева А.Ж, Құлжатаева К.М. 

Оңтүстік Мемлекеттік педагогикалық институты 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ   

Аңдатпа 

Мақалада  қазіргі  орта  жəне  жоғары  мектепте  оқытылып  жүрген  информатиканың 

тəрбие  ісіне  кереғар  əсері  көрсетіліп,  адамзат  дамуы  үшін  жаңа  сипаттағы  информатика 

қажет екендігі көрсетіледі. Бұл информатикадағы фундаментальді ұғым ”операциялық орта” 

ерекшеліктерін ұғыну үшін  р-негізді арифметика пайдаланылған. 

жүктеу/скачать 16,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: