Ізденістер, №1 исследования, НƏтижелер 2015 результаты
жүктеу/скачать 8,44 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Результаты исследований
- ƏОЖ 556.535.8 Мамадияров Б.С., Базарбаев А.Т.
- Кілт сөздер
- Зерттеу нəтижесі
Методика исследований Исходя из современных требований производства нами изучался метод термо каллюсообразования ореха грецкого путем прививки в расщеп и улучшенную копулировку с язычком. Прививку проводили в закрытых помещениях в конце зимы и начале весны (февраль-март). Для прививки необходимо использовать хорошо развитые черенки, одревесневшие и достаточно вызревшие, с крупными почками и небольшой сердцевиной. Длина побега должна быть не менее 30-40 см, диаметр - не менее 12 мм, с междоузлиями 5-10 см. Считаются непригодными для прививки, недостаточно вызревшие и поврежденные черенки, а также те, у которых почки представлены главным образом тычиночными соцветиями.
Прививку в расщеп применяли, когда подвой толще привоя или при одинаковой их толщине. Подвой срезали на 4-5 см выше корневой шейки и раскалывали посередине ножом, чтобы образовалась щель 3-4 см. Черенок привоя с двух сторон обрезали клинообразно, причем с одной стороны срез проходит через сердцевину, а с противоположной стороны срезают меньше, т. е. нож не доходит до сердцевины. Если черенок очень толстый, то с обеих сторон клина делали седло. Черенок, клинообразно обрезанный, вставляли в щель подвоя. При улучшенной копулировке на подвое и черенке делали косые срезы, длиной в 1,5 раза больше, чем толщина черенка на срезе. На косых срезах делали зарезы (язычки), которыми потом соединяли привой с подвоем. Место прививки обвязывали вначале полиэтиленовой пленкой, затем алюминиевой фольгой для лучшего и равномерного обогрева места прививки. Необходимым условием для срастания подвоя с привоем является образование каллюса на месте прививки, дифференциация его клеток, соединение заложившихся в каллюсах прививаемых компонентов полосок камбия и срастание их между собой. Для прохождения этих процессов необходимы соответствующие температура и влажность у места соединения подвоя с привоем, что и создается специальными устройствами (обогревательные кабели, терморегулятор и т.д.). В этих целях прививку проводили в помещениях (в теплице), где имеется возможность регулировать температуру и влажность. Нужную температуру поддерживали с помощью нагревательных элементов (кабелем) электрообогревательной установки (рис.1). На протянутый нагревательный кабель привитые растения раскладывали, и сверху через места прививок прокладывали второй кабель. После этого сверху привитых растений с охватом корневой части засыпали опилками и обильно увлажняли водой, для поддержания необходимой влажности сверху укрывали полиэтиленовой пленкой. С помощью термодатчика и терморегулятора автоматически поддерживали в местах прививок оптимальную температуру 26-27 градусов.
Рис. 1- Кабели для термо каллюсообразования Опилки для укрытия корневой системы саженцев Нагревательный кабель Пленка для укрытия 245
Рис.2 - Укладка привитых сеянцев ореха грецкого в нагревательные кабели
Рис.3 - Привитые черенки и появление новых побегов через 25 дней Статический анализ по Пуассону показал, что термическое каллюсобразование при прививке грецкого ореха достоверно и однозначно повышает результаты каллюсного срастания привоя с подвоем. В наших экспериментах положительный эффект наблюдался в 84,45% случаев с ошибкой 9,2%, в то время отрицательный эффект наблюдался в 15,55% случаев (t > 3), t- критерий Стьюдента при n > 100.
246
Общая ошибка выборки составляла 9,2% (P < 0.01). Разница между положительным и отрицательным эффектом термического, теплового каллюсобразования составила 68,9±9,2%. Выводы Таким образом, в результате прививки ореха грецкого методом теплого каллюсообразования в течение 25 дней образуется каллюс в местах прививок и наблюдается высокая приживаемость привитых растений ореха грецкого до 84,45%. Поэтому ранневесенняя прививка ореха грецкого с использованием нагревательных кабелей и создание необходимых температурных условий и влажности для привитых растений ореха грецкого позволяет получать высокий процент сортового посадочного материала. Литература
1. Мусуралиев Т.С. Эколого-лесоводственные основы сохранения и устойчивого развития лесов Кыргызстана: Автореф. дис. … канд. биол. наук. − Бишкек, 2004. –22 с. 2. Венгловский Б.И., Мамаджанов Д. К. Лесные культуры ореха грецкого в поясе орехово-плодовых лесов и их современное состояние //Лесоводственные и лесокультурные исследования в Кыргызстане. −Бишкек, 2000.–С. 3 – 8. 3. Щепотьев Ф.Л., Рихтер А.А., Павленко Ф.А. и др. Орехоплодовые лесные и садовые культуры.-Лесная промышленность, -1985. –с. 78-79 4. Шевченко В.С. Формовое разнообразие и селекция ореха грецкого в Южной Киргизии. – Фрунзе: “Илим”, 1976. – 135 с. 5. Команич И.Г. Биология, культура, селекция грецкого ореха. − Кишинев: «Штиница», 1980. −С. 6-9. 6. Damiano Avanzato. Training on Hot Callusing technique applied to walnut grafting. CRA- Centro di Ricerca per la Frutticoltura. Roma, Italia, 2011.
Мамаджанов Д.К., Кожошев О.К., Пернеев А.Н. ГРЕК ЖАҢҒАҒЫН ТЕЛУ-ҰЛАСТЫРУ ҮШІН ЖЫЛЫ КАЛЛЮС ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫ ҚОЛДАНУ
Мақалада Қырғызстандағы табиғи жаңғақ ормандарын маңызы көрсетілген, грек жаңғағын телу-ұластыру жайында жүргізілген зерттеулер туралы негізгі мəлеметтер келтірілген. Грек жаңғақтарын жылы каллюс қалыптастыру əдісімен телу-ұластыру сынақтарың нəтижелері сипатталған.
жылы каллюстау, қалемше, теліген қалемшелер. Mamajanov D.K., Kozhoshev D.C., Perneev A.N.
USE WARM HOT CALLUSING FOR THE INOCULATION OF THE NUT GRETSKY This article reflects the value of natural walnut forests of Kyrgyzstan, reports basic information on last studies on walnut grafting, describes results of experimental walnut grafting by hot callusing. Keywords: walnut, walnut forests, grafting, budding, callus, hot callusing, cuttings, grafted seedlings, walnut forests. 247
Мамадияров Б.С., Базарбаев А.Т. Қазақ ұлттық аграрлық университеті, Алматы қаласы ТРАНСШЕКАРАЛЫҚ ІЛЕ ӨЗЕНІНІҢ ЖƏНЕ ОНЫҢ ТАРМАҚТАРЫ СУЫНЫҢ САПАСЫН ЗЕРТТЕУ
Аңдатпа Бассейннің сулы нысандарын Қазақстан шегінде негізгі ластаушылар өнеркəсіп нысандары, елді мекендердің (негізінен алғанда өнеркəсіптік қалалардың, əсіресе мұнда фекалды сулар Соркөл арқылы жүретін Алматы, қ.) коммуналдық-тұрмыстық ағыстарын ағызу, ауыл шаруашылығы, оның ішінде жекелей алғанда, суландырылатын егін шаруашылығы болып табылады. Осыған байланысты, бассейннің көптеген өзендерінің гидрологиялық режимі тазалығы бойынша балық шаруашылығына, сауықтандыруға, ауызсуға қойылатын талаптарға жауап бермейді, ал ластанған сарқынды су, өз кезегінде, өзен сағаларының жəне Балхаш көлінің экологиялық жағдайларын нашарлатады.
ағын, тармақ, бассейн, су сапасы, рауалы шекті шоғырлану, судың ластану индексі.
Іле өзені жəне оның тармақтарының бассейні Қазақстан шегінде оңтүстіктен Іле жəне Күнгей Алатауымен, батыста Шу-Іле тауларының солтүстік-шығыс сілемдерімен (Айтау), ҚР солтүстігінен Балқаш көлімен (Іле өз. сағасымен) жəне Қаратал өзенінің аңғарымен, солтүстік-шығыстан Жоңғар Алатауымен, ал шығыстан жəне оңтүстік-шығыстан Кетмен жотасымен жəне Теріскей Алатауымен шектелген (1 сур.) [1] Біз Қытай Халық Республикасының шекарасынан (Добын ау. жақтау) бастап Үшжарма ау. жақтауына дейін ағыстың ластанғандығын зерттедік. Бұл үшін Добын айлағы, Қапшағай ГЭС-нен 164 км жоғары, Қапшағай шатқалы, Үшжарма ау. Жақтаулары бойынша 2010 жылдан 2012 жылға дейінгі материалдар өңделді.
1-сурет. Тармақтарымен бірге Іле өзені бассейнінің су ресурстарын кешенді пайдалану жəне қорғау схемасы
248
Трансшекаралық Іле өзенінің ағысының ластануына оның тармақтары белгілі бір үлесін қосады. Келесі өзендер бойынша Іле өзенінің тармақтарының СЛИ бойынша жəне РШШ бойынша мəліметтерін келтіріп отырмыз: Текес, Түрген, Шарын, Шелек, Қорғас, Есік, Қаскелең, Қапшағай су қоймасы, Күрті, Бартоғай, Кіші Алматы өз., Үлкен Алматы өз. (1 жəне 2 кесте). Іле өзені бойынша СЛИ жəне РШШ бойынша 2010 жылдан 2012 жылға дейінгі мəліметтер бар жəне судың ластанғандық индексі мен Рауалы шекті шоғырлану (РШШ) бойынша есептеулер жүргізілді.[2,3]
1 кесте. Іле өзені мен оның тармақтарының суының құрамындағы ауыр металдардың шекті жəне жалпы концентрациялары
Сулы нысанның
атауы
Ингредиент- тер РШШ асып түсетін ластаушы заттардың мөлшері 2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл Орташа
концен- трация,
мг/дм 3
РШШ асып
түсу еселігі
Орташа концен-
трация, мг/дм
3
РШШ асып түсу
еселігі Орташа
концен- трация,
мг/дм 3
РШШ асып
түсу еселігі
Іле өз.
Мыс (2+) 0,0096 9,6 0,0067 6,6 0,0032 3,2 Жалпы темір 0,14 1,4 0,15 1,5 0,15 1,5 Текес өз. Мыс (2+) 0,0102 10,2 0,0044 4,36 0,035 3,5 Жалпы темір 0,19 1,9
0,087 0,9 Түрген өз. Мыс (2+) 0,0045 4,5 0,0048 4,8 0,0016 1,6 Жалпы темір 0,14 1,4
Шарын өз. Мыс (2+) 0,0088 8,8 0,0070 7,01 0,0035 3,5 Жалпы темір 0,12
1,2 Шелек өз. Мыс (2+) 0,0089 8,9 0,0067 6,68 0,0032 3,2 Жалпы темір
0,098 1,0
Қорғас өз. Мыс
(2+) 0,0098 9,8 0,0065 6,68 0,0028 2,8 Жалпы темір 0,066 0,7
Есік өз. Мыс (2+) 0,0084 8,4
0,00458 4,58
0,0037 3,7
Жалпы темір 0,16 1,6
0,045 0,4 Қаскелең өз. Мыс (2+) 0,0064 6,4
0,00705 7,05
0,0026 2,6
Жалпы темір 0,14
1,4 Қапшағай су қойма-сы Мыс (2+) 0,0101 10,1
0,00631 6,31
0,0039 3,9
Күрті су қойма-сы. Мыс (2+) 0,0121
12,1 0,008
7,97 0,007
7,0 Барто-ғай су қой- масы.
Мыс (2+) 0,0075
7,5 0,005
4,96 0,0022
2,2 Жалпы темір 0,085 0,8
Кіші Алматы өз. Мыс (2+) 0,0043
4,3 0,007
7,0 0,0037
3,7 Үлкен
Алматы өз. Мыс
(2+) 0,0049 4,9 0,0063 6,25 0,0024 2,4 Жалпы темір 0,08 0,8
249
2 кесте . Іле
өзені жəне
оның тармақтарының с уының
2010-2012 ж .ж . ластанғандық индексі
Су лы нысанның
атау
ы ( əк імшілік
облыс )
Су ды
ластанғандық индексі
( СЛИ
) – су сапасын ы ң сипаттамасы 2010 жыл
жыл
2012 жыл
1 тоқсан
11 тоқсан
111 тоқсан
1V тоқсан
1 тоқсан
11 тоқсан
111 тоқсан
1V тоқсан
1 тоқсан
11 тоқсан
111 тоқсан
1V тоқсан
Іле өз .
1,12 (3
санат ) 2,09 (3 санат
) 4,16
(5 санат
) 2,18
(3 санат
) 3,52
(4 санат
) 1,50
(3 санат
) 1,14
(3 санат
) 1,55
(3 санат
) 1,40
(3 санат
) 1,60
(3 санат
) 1,07
(3 санат
) 1,41
(3 санат
) Текесөз
.
1,44 (3 санат
) 2,96
(4 санат
) 3,71
(4 санат
) 1,71
(3 санат
) 2,30
(3 санат
) 1,3
(3 санат
) 0,84
(2 санат
) 0,90
(2 санат
) 1,05
(3 санат
) 1,28
(3 санат
) 1,50
(3 санат
) 1,14
(3 санат
) Түрген
өз .
0,83 (2
санат ) 1,70 (3 санат
) 2,03
(3 санат
) 1,24
(3 санат
) 3,45
(4 санат
) 1,43
(3 санат
) 1,11
(3 санат
) 0,73
(2 санат
) 1,22
(3 санат
) 0,64
(2 санат
) 0,82
(2 санат
) 0,70
(2 санат
) Шарынөз
.
1,05 (3 санат
) 2,17
(3 санат
) 5,03
(5 санат
) 0,92
(2 санат
) 4,59
(5 санат
) 1,69
(3 санат
) 0,97
(2 санат
) 1,33
(3 санат
) 1,05
(3 санат
) 1,18
(3 санат
) 1,69
(3 санат
) 0,66
(2 санат
) Шелекөз
.
1,41 (3 санат
) 2,36
(3 санат
) 3,55
(4 санат
) 1,28
(3 санат
) 4,27
(5 санат
) 1,76
(3 санат
) 0,91
(2 санат
) 1,25
(3 санат
) 1,32
(3 санат
) 1,28
(3 санат
) 1,30
(3 санат
) 1,38
(3 санат
) Қорғас
өз .
1,10 (3
санат ) 2,14 (3 санат
) 3,16
(4 санат
) 2,32
(3 санат
) 3,76
(4 санат
) 1,16
(3 санат
) 0,75
(2 санат
) 0,89
(2 санат
) 0,97
(2 санат
) 1,07
(3 санат
) 1,04
(3 санат
) 0,71
(2 санат
) Есікөз
. 1,26 (3
санат ) 2,42 (3 санат
) 3,04
(4 санат
) 1,59
(3 санат
) 3,39
(4 санат
) 1,2
(3 санат
) 0,72
(2 санат
) 1,31
(3 санат
) 1,16
(3 санат
) 1,32
(3 санат
) 1,40
(3 санат
) 0,63
(2 санат
) Қаскелең
өз . 1,08
(3 санат
) 1,58
(3 санат
) 3,98
(4 санат
) 1,37
(3 санат
) 5,84
(5 санат
) 1,76
(3 санат
) 1,47
(3 санат
) 1,45
(3 санат
) 2,39
(3 санат
) 1,52
(3 санат
) 1,29
(3 санат
) 1,30
(3 санат
) Қапшағай
су
қоймасы 1,22
(3 санат
) 2,89
(4 санат
) 3,36
(4 санат
) 2,21
(3 санат
) 3,24
(4 санат
) 1,26
(3 санат
) 1,00
(2 санат
) 1,40
(3 санат
) 1,55
(3 санат
) 1,62
(3 санат
) 1,53
(3 санат
) 1,01
(3 санат
) 250
Күрті су
қоймасы 1,69
(3 санат
) 3,00
(4 санат
) 6,16
(6 санат
) 1,91
(3 санат
) 4,69
(5 санат
) 2,74
(4 санат
) 2,34
(3 санат
) 2,90
(4 санат
) 1,65
(3 санат
) 3,47
(4 санат
) 3,04
(4 санат
) 2,98(4
санат ) Бартоғай су
қоймасы 1,43
(3 санат
) 1,91
(3 санат
) 3,62
(4 санат
) 1,25
(3 санат
) 2,82
(4 санат
) 1,65
(3 санат
) 0,83
(2 санат
) 1,31
(3 санат
) 0,90
(2 санат
) 0,71
(2 санат
) 1,16
(3 санат
) 1,08
(3 санат
) Кіші
Алматы өз
. 1,46 (3
санат ) 1,48 (3 санат
) 1,25
(3 санат
) 1,81
(3 санат
) 4,08
(5 санат
) 1,84
(3 санат
) 1,45
(3 санат
) 2,02
(3 санат
) 2,16
(3 санат
) 2,35
(3 санат
) 1.44
(3 санат
) 1,85
(3 санат
) Үлкен
Алматы
өз . 1,36
(3 санат
) 1,74
(3 санат
) 1,31
(3 санат
) 1,63
(3 санат
) 3,06
(4 санат
) 1,27
(3 санат
) 1,11
(3 санат
) 1,40
(3 санат
) 1,20
(3 санат
) 1,16
(3 санат
) 1,04
(3 санат
) 1,04
(3 санат
) |